Bij de bewerking van de negende uitgave van Hoofdstuk III van den Reiswijzer is er naar gestreefd, met behoud van de inrichting der vorige uitgave, in hoofdzaak de volgende verbeteringen aan te brengen:

• 1º. Uitbreiding van het aantal opgenomen routes.
• 2º. Herziening en aanvulling van de wegbeschrijving en vermelding van de nummers der wegwijzers, zoodat men zich in geval van twijfel op een kruispunt gemakkelijk en met zekerheid kan oriënteeren.

Elk hoofdstuk bevat: Alphabetisch register der routes; Alphabetisch register der plaatsnamen; Een tabel der voornaamste verbindingen; Wegbeschrijvingen.

Hoofdstuk I omvat:

Noord- en Zuid-Holland (uitgezonderd Overflakkee en Goedereede), Utrecht en Gelderland. [5]

Hoofdstuk II:

Zeeland, Noord-Brabant en Limburg (benevens bovengenoemde eilanden).

Hoofdstuk III:

Overijssel, Friesland, Groningen en Drenthe.

Hoofdstuk IV:

Eenige der meest door Nederlandsche wielrijders bezochte streken in het Buitenland.

Bovendien zijn, waar dit ten gerieve van hen, die zich slechts één deeltje wenschen aan te schaffen, wenschelijk was, in elk hoofdstuk volledigheidshalve een aantal aangrenzende routes uit andere hoofdstukken overgenomen.

Bij ieder deel is een Spinnewebkaart gevoegd. Men beschouwe deze Spinnewebkaart niet anders dan als een bladwijzer, om gemakkelijk te kunnen zien volgens welke route men van de eene naar de andere plaats kan komen. Hiertoe zijn de plaatsen onderling verbonden door rechte lijnen, waarbij cijfertjes geplaatst zijn, die verwijzen naar de volgnummers der routes in den Reiswijzer. Deze lijnen stellen dus niet de wegen voor. De nummers in den Reiswijzer opslaande, vindt men in de wegbeschrijving de juiste ligging der wegen omschreven (met inlichtingen omtrent de berijdbaarheid voor rijwielen, motorrijwielen en automobielen), terwijl men, om de wegen op een kaart afgebeeld te zien, den Bonds-Atlas kan raadplegen: daartoe zijn onder het volgnummer der routes cursief gedrukte getallen geplaatst, terwijl in de roode ruiten op de spinnewebkaart diezelfde nummers ook voorkomen, die naar de bladen van den Atlas verwijzen.

Het alphabetisch register der plaatsnamen dient hoofdzakelijk om de plaatsen, die niet op de spinnewebkaart voorkomen, gemakkelijk te vinden; waar de plaatsnamen of nummers in dit register cursief gedrukt zijn, beteekent dit, dat de plaatsen alleen in de wegbeschrijving der aangeduide routes genoemd worden. [6]

Daar de plaatsruimte niet meer toeliet, evenals bij de vorige uitgave een „Uittreksel uit de reglementen op verkeer” op te nemen, verwijzen wij, voor zoover Nederland betreft, naar het Handboekje, waarin is opgenomen een beknopt overzicht der motor- en rijwielwet. Voor de overige landen zijn de noodige inlichtingen te bekomen aan het Hoofdconsulaat te Amsterdam, (Keizersgracht No. 494).

Waar in den Reiswijzer verschillende wegen tusschen dezelfde eindpunten zijn aangegeven, zijn deze routes alle onder hetzelfde nummer gebracht, met bijvoeging van a. b. c. enz. Zooveel mogelijk is de beste verbinding het eerst genoemd. Waar ter vermijding van herhaling bij enkele routes van deze regels is afgeweken, is dit in de wegbeschrijving vermeld.

Aangaande de afstandcijfers valt het volgende op te merken:

Voor de plaatsen waar de routes beginnen of eindigen is de afstand gemeten van en naar den rand van de plaats zonder de buitenwijken; voor de tusschengelegen plaatsen zijn de afstanden gerekend tot het midden dier plaatsen, of, waar de weg niet midden door de plaats heen loopt, tot halverwege het door den weg doorsneden deel van de stad of van het dorp.

Hierdoor worden natuurlijk in verschillende routes verschillende afstanden gegeven tusschen dezelfde plaatsen, b.v.:

dus 0.4 K.M. langer, omdat route 475a door Assen heen naar Meppel loopt, en de afstand in dit geval dus gerekend is tot vanaf het midden van den weg door de stad.

Evenzoo kan bij routes, die gedeeltelijk samenvallen, de afstand naar de plaats waar zij uiteenloopen verschillend zijn aangegeven, b.v.:

in route 97a (Zutphen–Deventer–Welsum, enz.) is Zutphen–Deventer 14.4 K.M. [7]

en in route 97b (Zutphen–Deventer–Zwolle, enz.) is Zutphen–Deventer 14.7 K.M.

De reden hiervan is, dat in de tweede route de weg door Deventer langer is dan in de eerste en dat zooals boven is gezegd, in tusschengelegen plaatsen de afstand wordt gerekend naar het midden van den weg door de stad.

De bovenbedoelde verschillen kunnen in sommige gevallen zelfs enkele kilometers bedragen.

De getallen sluiten niet altijd met de mijlpalen, daar deze soms van den rand der steden beginnen, doch soms ook van een of ander punt in de stad.

De getallen vóór de plaatsnamen geven den afstand van plaats tot plaats aan, de getallen achter de plaatsnamen in de eerste kolom den afstand van het uitgangspunt der route, en die in de tweede kolom den afstand in tegenovergestelde richting, dus van het eindpunt der route; door deze kolommen kan men, wanneer men slechts een gedeelte der route wil rijden, hetzij in rechte, hetzij in tegenovergestelde richting, de lengte van dat deel direct zien, of door een enkele aftrekking bepalen.

De daaropvolgende kolom wijst de soort van den weg aan.

S. G., G. K. enz. beteekent, dat de weg gedeeltelijk uit de eene en gedeeltelijk uit de andere soort bestaat; in dit geval geeft de eerste letter den aard van het begin van den weg aan.

Achter de namen der plaatsen waar een Bondshotel gevestigd is, staat een ; is er een Bondscafé, dan staat er een ; vindt men er een Bondsrijwielhersteller, dan staat er een ; een Bondsmotorhersteller, een ; een hulpkist, dan wordt deze aangeduid door [8]; een voetpomp door ; een Bondsbenzinedepôthouder door , en een garage door .

De volledige adreslijsten dezer Bondsinstellingen zijn opgenomen in het Handboekje.

De Bondswegwijzers met hun nummer zijn in de wegbeschrijvingen aangeduid door het teeken „”.…..; alle andere wegwijzers door de vermelding: „wegwijzer” of „wegwijzer”.

Namens de Reiswijzer-Commissie,

J. E. W. POS,
No. 1168 A. N. W. B.

H. G. NIEUWENHUIJS,
No. 2614 A. N. W. B.

Rijswijk (Z.-H.), Voorjaar 1917. [9]