The Project Gutenberg EBook of Princo Vanc', by Eleanor Putnam and Arlo Bates

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Princo Vanc'

Author: Eleanor Putnam
        Arlo Bates

Illustrator: Frank Myrick

Translator: Herbert Harris

Release Date: October 20, 2007 [EBook #23093]

Language: Esperanto

Character set encoding: ASCII

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK PRINCO VANC' ***




Produced by Louise Hope, David Starner, Dave Morgan, Team
Esperanto and the Online Distributed Proofreading Team at
http://www.pgdp.net (This book was produced from scanned
images of public domain material from the Google Print
project.)





  [Tipografiaj eraroj estas listigata poste de la teksto.]




PRINCO VANC'




    [Ilustrajxo]


  PRINCO VANC'

  de
  ELEANOR PUTNAM kaj ARLO BATES, Litt. D.

  Ilustrita de
  FRANK MYRICK

  el la angla lingvo, laux permeso,
  esperantigis
  HERBERT HARRIS

  Rekomendita de la
  ESPERANTISTA LITERATURA ASOCIO

  THE AMERICAN ESPERANTIST CO., INC.
  West Newton, Mass., U.S.A.
  1914




  Copyright, 1914
  by
  HERBERT HARRIS

  THE AMERICAN ESPERANTIST CO., INC.

  Presejo de
  ERNEST FAIRMAN DOW
  West Newton, Mass., Usono




ANTAUXPAROLO


Tre korajn dankojn mi sxuldas al Sinjorinoj Hankel, Bastoul kaj
Scheerpeltz, kaj al aliaj kompetentuloj, kiuj afable tralegis la
manuskripton de cxi tiu traduko, kaj pri gxi donis bonan konsilon.

Profesoro Arlo Bates estas cxefprofesoro de la angla literaturo cxe
Massachusetts Institute of Technology, en Boston, Massachusetts, Usono,
konata auxtoro de multaj romanoj kaj poemaroj, kaj sxatata paroladisto
pri literaturaj temoj.

"Eleanor Putnam" estas pseuxdonimo de Sinjorino Arlo Bates, kiu posedis
tre artistan literaturan guston, kaj kelkfoje kunlaboris kun sia edzo,
antaux sia bedauxrinda morto, kiu okazis antaux kiam aperis cxi tiu
fabelo.

La originala angleverkita libro, "Prince Vance," jam ne estas acxetebla.

Al Profesoro Bates, kiu bonkore permesas la eldonadon de cxi tiu
traduko, kun la originalaj ilustrajxoj, gxi estas tre dankeme dedicxita
de

  La Tradukinto.




CXAPITRO I


Certe ne estis strange, ke Princo Vanc' tiel miregis, ke li sidis tutan
duonhoron nur rigardacxante, nek penante movi muskolon, nek movigxante
for de la segxo. Estas ja kredeble, ke iu alia Princo en similaj
cirkonstancoj estus egale mutigita de la mirego,--kiel iu ajn povos
vidi, kiu volos atenti dum mi reiros al la komenco, kaj rakontos tion,
kio antauxe okazis.

Per "la komenco" mi aludas la naskigxon de Princo Vanc'; je kiu okazo la
potenca feino Kopeto estis elektita lia baptopatrino, de kiu tempo sxi
certe ne montris sin tre dorlotema al la Princo. Ekzemple, sxi insiste
postulis, ke sxia baptofilo atentu la lecionojn; ke li respektu la
instruistojn; kaj (kio estis la plej ofenda postulo el cxiuj) ke li,
Princo Vanc', la sola filo de la gepatroj, kaj sola heredonto de la
regno, nepre lernu obei. Cetere sxi trankvile diris al la baptofilo, ke,
se li sxin ne obeus volonte, certe estus des pli malbone por li; cxar
lerni li devos, per metodoj severaj, se lin ne lernigos pli mildaj.

Cxio cxi sxajnis al Vanc' tre malagrabla kaj maljusta speco de parolo;
kaj oni povas imagi, ke gxi ne pliigis lian amon al la baptopatrino. La
rilatoj inter ili pli kaj pli malbonigxis, gxis Vanc' farigxis forta
belkreska knabo cxirkauxe dektrijara, kiam unu tagon venis la Blua
Sorcxisto al la palaco.

Tiumatene estis okazinta inter Vanc' kaj la baptopatrino serioza
malpaco. Sxi subite sin montris cxe la lernocxambro, tute neatendita,
laux sia malagrabla kutimo; kaj kompreneble tio okazis precize dum la
momento, kiam la Princo estis frapanta (sen boksgantoj) la orelojn de
sia instruisto pro tio, ke la kompatinda maljunulo petis, ke li lernu la
limojn de la regno, kiu baldaux estos lia proprajxo.

"Vi vidos la limojn, preterirante ilin cxiujn piede," la feino malafable
diris. "Kreskante vi farigxas mallaborema, egoisma, kaj malobeema; vi
hontigas vian baptopatrinon, kaj malhonoras vian familion. Kredeble vi
baldaux kunigxos kun la Blua Sorcxisto mem!"

"Jes, mi faros tion," obstine diris la Princo; cxar, kvankam li vere
neniam antauxe auxdis pri la Blua Sorcxisto, li estus dirinta ion ajn en
tiu momento, por turmenti la baptopatrinon,-- "certe, mi faros tion. Mi
volus lin vidi. Mi esperas, ke li venos gxuste hodiaux!"

"Kaj pri mi, vi malbona knabo!" ankoraux pli kolere diris Kopeto, vigle
frapante la plankon per sia bastono, "mi promesas, ke vi suficxe deziros
min, antaux ol vi min trovos; kaj malgxojo faros vin pli sagxa, antaux
kiam vi revidos mian vizagxon."

"Nemulte mi sopiros al vi, kun viaj admonoj kaj riprocxoj!" respondis la
malrespekta Princo; kaj, kiam sxi subite malaperis antaux liaj okuloj,
laux sia miriga kutimo, li komencis jxeti librojn al la kapo de sia
instruisto, grave gxenante la malfelicxan homon, kiu opiniis, ke lia
sorto estas tre malbonsxanca, kaj volis, ke li povus esti hakisto en la
regxa arbaro, aux io ajn, prefere ol tio, kio li estas.

Post kiam li jxetis la tutan aron da libroj, kaj post kiam la
tabulvisxiloj, la kretajxoj, kaj la montrabastono ilin sekvis, la Princo
sxovis la manojn en la posxojn kaj, fajfante melodion, kiun li estis
auxdinta de iu gurdo, senzorge iris al la fenestro. Precize tiam liaj
dekdu junaj fratinoj estis duope venantaj en la korton, post la matena
promeno kun la guvernistinoj. La Princinoj estis tiel bonaj, kiel la
Princo estis malbona, kaj certe ne povus esti pli bela vidajxo, ol la
dekdu regxaj knabinetoj, pasxetantaj tiel gxuste kaj dece. Cxiu havis
verdeveluran manteleton, puran pajlan cxapon, kaj verdan frangxhavan
sunombreleton; cxiu elmontris beletajn flavajn duongantojn kaj afablan
rideton, kaj cxiu havis rozkoloran vizagxon, kaj okulojn similajn al
belebluaj globetoj. Estis do tre maldece, ke Princo Vanc' tiel lauxte
ekkriis "Bo!", ke cxiu Princino eksaltetis unu plenan futon supren de la
tero, kaj la guvernistinoj vere almetis la manojn al la koroj. Tio tamen
multe gxojigis la Princon kaj, post la malapero de la fratinoj, li
ankoraux fajfante staris apud la fenestro, havante la manojn en la
posxoj kaj malbonan grimacon sur la vizagxo.

"Via Princa Mosxto," humile komencis la instruisto, "via Princa Mosxto
vere ne devas meti viajn princajn manojn en la princajn pantalonposxojn,
nek fajfi tiun abomenindan melodion. Se la Regxina Mosxto vin auxdus,
sxi certe senkapigus min."

"Kial mi devus zorgi pri tio?" sengxene demandis la Princo; kaj precize
je tiu momento, li ekvidis la Bluan Sorcxiston malsupre envenantan la
korton.




CXAPITRO II


Kion ajn alian oni povus diri pri la Blua Sorcxisto, neniu iam nomus lin
belulo. Liaj nazo kaj mentono estis longaj kaj pintaj, la brovoj grandaj
kaj densaj, la dentoj akraj kaj elstarantaj el la busxo; kaj cxiuj
partoj, hararo, hauxto, dentoj kaj vestajxoj, estis tiel bluaj kiel
sennuba cxielo en Junio. Li ankaux havis kutimon fortege skui la kapon,
laux tre konfuzanta maniero, gxin tiregante maldekstren kaj dekstren,
kiel ludmandareno. Li brave eniris la korton de la palaco, kvazaux la
tuta apudajxo apartenus al li; kaj, ekvidante Princon Vanc' supre cxe la
fenestro, li levis unu fingron, longan, maldikan, kaj bluan kiel
delfinia floro, kaj signofaris ke li venu malsupren.

La Princo sxanceligxis. La Blua Sorcxisto certe ne estis suficxe bela,
ke oni dezirus alproksimigxi, sed Vanc' okaze rememoris, ke lia
baptopatrino sxajnis grave malaprobi cxi tiun saman sorcxiston; tial,
por malplacxi Kopeton, la Princo obeis la mansignon kaj malsupreniris.

Vidata proksime, la Sorcxisto aspektis ecx pli malbela ol malproksime.
Liaj lipoj estis bluaj kaj, kiam li malfermis la busxon, oni vidis, ke
blua ankaux estis ecx la lango.

"Nu!" li diris al la Princo per iom cxagrenita vocxo, "mi opinias, ke vi
atendigas min suficxe longatempe, kvankam mi nur venis por lernigi al vi
kuriozan artifikon."

"Tio estas bona," respondis Vanc', tuj interesata; "mi tre gxuas
artifikojn. Kio gxi estas?"

"Gxi estas en cxi tiu," diris la Blua Sorcxisto, montrante belan oran
bombonujon. "Nur konsentigu iun, ke li mangxu unu el cxi tiuj bombonoj,
kaj vi vidos kion vi vidos."

La Princo ekprenis la skatolon, kaj malfermis la busxon por fari alian
demandon; sed, antaux ol li povis eligi unu solan vorton, la Blua
Sorcxisto tute malaperis, kaj Vanc' staris sola. Malrapide kaj penseme
li supreniris, demandante al si, kio povas esti la artifiko.

"Unue mi gxin provos je la instruisto," li decidis, "cxar certe ne
gxenos min, kio ajn okazos al li, kaj mi vere devas sciigxi, kio estas
la kurioza ruzo."

Li do ridetante aliris al la instruisto, kaj prezentis la malfermitan
bombonujon; kaj la simplanima maljunulo, nenion suspektante, riverencis
kaj ridetis, pro la granda honoro ricevata de la Princa Mosxto, kaj tuj
englutis unu el la bombonetoj.

Jen kio okazis. Puf! La malfelicxa instruisto tuj mallongigxis simile al
teleskopeto, kaj igxis malgranda kiel pigmeo. Efektive estus tiel utile
havi nenian ajn instruiston, kiel havi tian etulon!

Kiel Princo Vanc' ridegis! El cxiuj sorcxistoj, kiujn li jam konis
(kvankam tiel juna, lia Mosxto estis koninta multajn sorcxistojn; li
preskaux cxiam renkontis kelkajn, kiam, elgrimpinte el posta fenestro,
li forkuris por fisxkapti), li opiniis, ke la Blua Sorcxisto estas la
plej amuza, kaj estas elpensinta la plej komikan ruzajxon.

"Ho ve! Via Mosxto," diris la kompatinda instruisto, per tiel eta vocxo,
ke la Princo apenaux povis lin auxdi. "Ho ve! Kio estas? Certe mi sentas
min tre stranga; ja treege!"

"Vi aspektas pli stranga ol vi povas vin senti," respondis la malica
Princo, gxoje ridacxante.

Li prenis la malfelicxan instruiston, metis lin sur la fenestron, kaj
ridis gxis liaj flankoj doloris. Poste li komencis konsideri, kiel li
povas plej facile fari petolajxojn, kaj sin amuzi, per la bombonoj, cxar
ili ne estis multnombraj; kaj, estante sagaca juna fripono, li fine
elpensis jenan projekton: enmeti ilin en la glaciajxon, kiun oni en tiu
momento estis preparanta por la regxa cxefmangxo; tiamaniere cxiu
almenaux mangxetos porcion de la sxerca frandajxo; kaj, sxtelirante en
la kuirejon, la malbona junulo sukcesis efektivigi tiun malican kaj
dangxeran intencon.




CXAPITRO III


Cxiuj rigardis la Princon, kiam li cxetable rifuzis la glaciajxon. Tio
estis nekredebla. Neniu estis auxdinta, ke li iam antauxe tiel agis. La
dekdu junaj Princinoj, kvankam tro bone edukitaj por diri ion,
rigardegis sian fraton per siaj dudekkvar bluaj okuloj, kaj rondigis la
dekdu busxetojn pro surprizo.

Okazis, ke la Regxo, sxatante la glaciajxon, kelke da minutoj sencxese
mangxadis; kaj, kiam li levis la okulojn, li vidis, ke la Regxino jam
estas tiel malgranda kiel kulero, kaj cxiuminute etigxas.

"Karulino," li serioze diris, "vere mi ne opinias, ke vi devus,--kaj
cetere, antaux la okuloj de la infanoj; nur konsideru, kian maldecan
ekzemplon vi montras."

"Mi estas certa, Via Mosxto," iom malafable respondis la Regxino, cxar
la subita kuntirigxo preskaux faris al sxi kapturnigon,-- "mi estas
certa, ke mi ne povas imagi, pri kio vi babilas. Maldecan ekzemplon,
vere! Vi devus observi vian propran konduton. Mi tute ne povas imagi,
kion la infanoj opinios pri vi, vidante ke vi tiel malgrandigxas."

Je tiu momento Iliaj Mosxtoj cxirkauxrigardis al la filinoj. Tiuj cxi
nur havis la amplekson de alumetoj! La geregxaj okuloj sercxis lauxlonge
de la tablo; cxiu persono tiea sin montris pigmeo!

    [Ilustrajxo]

Teruro kaj timo plenigis cxiun animon, krom tiu de la Princo. Li
preskaux frenezigxis pro gxojo, cxar lia ruzo tiel sukcesis. Estas vere,
ke li unue elkuris el la mangxocxambro, cxar li cxiam kutimis forkuri,
farinte ian abomenan sxercon; tamen li baldaux kuragxis reveni, kaj iris
kaj reiris cxirkaux la tablon, preskaux mortante pro ridado pri la
malgranduloj, senpotence sternigxantaj sur la grandaj segxoj.

La Princo servis al si fruktojn, kukojn kaj bombonojn de la tablo. Li
sidigis la regxan patrinon sur la sukerujon, kaj enmetis la kompatindan
Regxon en la salujon. La Cxefkancelieron, kiun Vanc' aparte malamis, li
enpusxis en la piprujon, kie la maljuna perukhava dando certe post
minuto estus mortinta pro ternado, sed la Blua Sorcxisto bonsxance
aperis, kaj donis al la malfelicxa hometo subitan banon en lavpelveto.

"La sorcxilo bone funkciis, cxu ne?" diris la Blua Sorcxisto ridacxante,
kaj metante la Cxefkancelieron, palan kaj malfortan, sur fenestro por ke
li sekigxu en la sunbrilo.

"Ho, treege bone," vigle respondis Vanc', kvankam li sekrete tre timis
cxi tiun apartan sorcxiston, kiu sxajne aperis kaj malaperis multe pli
subite ol la ordinaraj sorcxistoj, al kiuj la Princo kutimis.

"Estas domagxe, ke vi ne povos ilin resxangxi," penseme diris la Blua
Sorcxisto, tirante siajn densajn brovojn per la longaj bluaj fingroj.

"Kion?" ekkriis la Princo, konfuzite faliganta la patron en la
pudingsauxcon, kaj tute ruiniganta la regxajn robojn. "Ne povos ilin
resxangxi? Sed vi _devos_ ilin sxangxi, se mi ordonos."

"Ho, koncerne tion," nezorgeme respondis la Blua Sorcxisto, la Regxon
liavice trempante en pelveto, "iaokaze tio, kion vi diras, estas tute
negrava. Unue, nenia sorcxisto estas devigata obei iun ajn, kiu nescias
mem obei; kaj due, neniu, krom la Fragokolora Sorcxisto, povas
malfunkciigi cxi tiun apartan sorcxilon."

"Nu, do, iru kaj venigu la Fragokoloran Sorcxiston," arogante ordonis
Vanc', flankenlasante la unuan diron de la Blua Sorcxisto.

"Venigu lin vi mem!" estis la respondo. "_Mi_ ne bezonas lin. Negrave
estas al mi, vi scias; cxi tiu ne estas familio mia."

"Sed kie logxas la Fragokolora Sorcxisto?" pli humile demandis la
Princo.

"Mi tute ne scias," malatente respondis la Blua Sorcxisto; "kaj,
pripensinte gxin, mi opinias, ke mi ne gxenos min pri tio. Kial mi
devus?"

"Sed la kulpo estas tute la via," balbutis Vanc' ekplorante, kaj
sidigxante sur sian onklon, la Duko Ogi, ecx ne rimarkante lin, gxis la
Duko tiel baraktetis, ke Vanc' eksaltis pro timo, supozante ke li sidis
sur rano. "Vi certe enigis min en la embarason."

"Nun vi estas tedema," diris la Sorcxisto oscedante; "mi neniam sxatis
tedulojn."

"Sed mi ne scias kion fa-a-ri!" plorkriis la Princo.

Je tio la Sorcxisto nur ridis terure, kaj tute malaperis, lasante la
malbonan junulon lauxeble eligxi el la embaraso.




CXAPITRO IV


Princo Vanc' kelke da tempo iom brue dauxrigis la ploradon, kvankam oni
devas konfesi, ke li tion faris pro kolero, pri la Blua Sorcxisto, pli
ol pro bedauxro pri sia propra malbonfarado. Ecx tiam ne forte impresis
lin tio, ke lia petolajxo kredeble sin montros tre grava afero; kaj post
iom da tempo li visxis la okulojn kaj, kolektinte siajn ideojn, li
ankaux kolektis la hometojn, kaj ilin kunarangxis cxe unu ekstremajxo de
la regxa mangxotablo.

Ili farigxis tiel cxarma bildo, en siaj ceremoniaj roboj kaj etaj
juveloj, ke Vanc' estis de ili ravata, kaj deklaris ke ili estas pli
interesaj ol blankaj musoj aux ecx kobajoj. Cetere li povis auxdi ilin,
se li auxskultis tre atente, disputantajn kaj kulpigantajn, unu la
aliajn, pri la okazintajxo; kaj tio sxajnis al la malica Princo tiel
ridinda, ke li frotis la manojn kaj vere dancadis pro gxojo.

Sed kiam la palaca kato eksaltis sur la Cxefkancelieron kusxantan sur la
fenestro, kaj lin forportis en la busxo, nur tiam Vanc' komencis iom
timi, kaj kompreni ke (cxar estas lia kulpo, ke la tuta familio jam ne
povas sin defendi) li mem nun devas gxin gardi kaj protekti kontraux
dangxeroj.

Li malfacile sukcesis liberigi la Cxefkancelieron de la fauxko de la
regxa kato, kaj tuj komencis kasxi la malgrandajn familianojn en
senriskaj lokoj por la nokto. Kelkajn li enmetis en la vitrajn
lilitasojn de la lustroj; aliajn, en la fendetojn de la oraj ornamajxoj
sur la muro; kaj, por la Geregxoj kaj la dekdu Princinoj, li trovis
belan cxambron en rozerugxa porcelana konko, kiu pendis de la plafono
per argxentaj cxenoj, kaj estis kutime uzita por la bruligado de
parfumoj kaj spicoj, por bonodorigi la aeron en la mangxocxambro.

Farinte tion, la Princo iris por enlitigxi; sed la palaco sxajnis tre
malplena kaj silenta, kaj la Princo sin trovis tiel malkuragxa kaj
timigita, ke eble li tute ne ekdormus, se li ne estus kontentigita per
la penso, ke almenaux ne okazos morgauxaj lecionoj; cxar la instruisto
estas tro malgranda por instrui lin, kaj la gepatroj tro etaj por lin
obeigi.

"Mi iros al la konfitajxejoj," li dormeme murmuris en si. "Nun estas
neniu, kiu min malhelpos. Matene mi komencos per la prunoj kaj la mielo,
kaj mi havos tiom da fruktokukajxo kaj makaronoj, kiom mi iel povos
mangxi."

Sed, malfelicxa Princo! Je la mateno li eksciis, ke liaj intencoj tute
ne realigxos. Kiam li malsupreniris por matenmangxi, malsagxe revanta
pri kolomba pastecxo, alauxdajxo kun spicsauxco, forta kafo (kiun oni
permesis al la Princo nur je festotagoj), kaj sennombraj rostitaj
buterpanoj kaj marmelado, estis grava renverso al liaj esperoj, trovi en
la mangxocxambro, pasxegantan tien kaj reen, la kruelan kaj furiozan
Generalon Bopi; kiu, bonsxance por si, faris cxasadon en la arbaro la
hierauxan tagon, kaj tial konservis sian plenan amplekson. Li jam
eltrovis la staton de la palacaj aferoj kaj, anstataux malgxojigxi pro
tio, li evidente estis tre felicxa, kaj intencis plejeble profiti pro la
okazintajxo. Li estis surmetinta la plej belan regxan kronon, kiun oni
nur surportas dum gravaj festtagoj, kaj, kovrinte la sxultrojn per
mantelo el regxa ermenfelo, li fiere paradiris tien kaj reen, tre
kontenta pri siaj novaj insignoj kaj la rezultanta sento de potenco.

Vanc' neniam povis diri, kiel gxi okazis, sed li subite eltrovis, ke
detruitaj estas liaj revoj pri la agado laux lia bontrovo, kaj la
lauxvola ordonado al la servistoj; kaj li trovis sin elpelita, kaj
sxovita eksteren sur la sxtuparon de la palaco;--li mem, la Princo
heredonta la regxan tronon, estis forpusxita for de sia propra pordo,
kaj ordonita forlasi la regnon, aux la morton atendi.

"Sed mia familio!" kriis Vanc', "mi ilin kasxis for de la kato, kaj nun
ili malsategos. Neniu krom mi mem povos ilin trovi!"

"Pri ilia malsatego mi ne gxenas min," indiferente respondis la
Generalo, "sed mi preferas ke la palaco estu liberigita de la tuta
fiinsektaro; tial vi povas enveni kaj ilin kolekti. Sed rapidu, aux mi
instigos la regxajn sanghundojn kontraux vin."

Post tiel bruta minaco, la kompatinda Princo rapidis por kunigi siajn
parencojn el la fendetoj kaj anguloj, en kiuj li estis kasxinta ilin. Li
estis ilin sxovanta en siajn posxojn, ne pensante pri iliaj sentoj, kiam
li okaze rememoris la pupdomon de siaj fratinoj, kiu ne nur enhavis
suficxe da dormocxambroj, salonoj kaj mangxocxambroj, sed ankaux estis
bone provizita per cxio, kion la koroj de hometoj povas deziri. Cxi tiun
li humile petis de la nova regxo, kaj gxin ricevinte li enpakis siajn
familianojn, kiel eble plej bone zorganta pri ilia komforto.

Grimacanta lakeo ligis la dometon sur la dorson de la Princo, sammaniere
kiel stratorgenisto portas sian orgeneton, kaj poste eligis lin el la
palaco per subita pusxo, kiu preskaux sxovis lin kapantauxen al la fundo
de la sxtuparo. Antaux li kuris ridantaj pagxioj, kaj la Princo
rememoris, ke li multfoje ektiris iliajn nazojn, kaj enpikis la krurojn
per pingloj. Cxiu sxajnis kore felicxa vidante lin foriri.

"Koran adiauxon al fripona kanajlo!" diris la palaca hundo; "vi neniam
plu suprenmetos mian viandon en arbon, kie mi ne povas gxin atingi."

"Eligxu!" akre diris la regxa kato. "Kontenta mi estas, cxar vi estas
elpelita el la domo. Ni esperu, ke ni nun povos dormeti agrable, kaj ke
oni ne piedpremos mian voston, nek sxutos flartabakon en mian vizagxon."

"Ne faru al vi la penon iam reveni," rauxke blekis la pavo. "Miaflanke
min tedegas la pofaska fortirado de miaj plej belaj vostplumoj. Mi certe
esperas, ke mi neniam revidos vin."

Simila estis la sento de cxiu estajxo en la regxaj gxardenoj. La cervoj,
la gazeloj, la cignoj, la fenikopteroj, la papagoj, ecx liaj propraj
blankaj musoj kaj kobajoj, esprimis sian felicxecon pro lia foriro; kaj
esperis ke li neniam plu revenos. Cxiu vivanta kreitajxo gxojegis, kiam
la regxa almozulo estis insulte forpelita for de la patraj gxardenoj,
kaj estis lasita sole staranta sur la sxoseo, jam kore bedauxranta sian
petolajxon, kaj tute nescianta, kion fari pri la korteganaro, kiun li
portas sur la dorso.




CXAPITRO V


Konsiderante ke Princo Vanc' neniam faris ion por si mem, neniam ecx
kunligis siajn proprajn lacxojn, estis por li iom malfelicxa sorto, esti
elpelita en la nekonatan mondon, devigata zorgi pri si mem, kaj pri la
tuta korteganaro. Unue li preskaux sentis tenton forjxeti la skatolon,
kaj kun gxi cxiujn siajn parencojn; sed, kvankam oni ne povus supozi, ke
li nun tre multe amos la gepatrojn, kiam estas tiel malmulto da ili por
esti amata, tamen Vanc' havis bonan koron sub sia malsagxeco, kaj tial
li formarsxadis, kun la embarasa korteganaro fikse ligita al la
sxultroj.

Mi ne estas certa, ke li ne intence iom skuis gxin; cxar mi ofte vidas
malgrandulojn, kiuj svingas kaj ekskuas pakajxojn, kiujn ili
kontrauxvole portas. Certe la Geregxoj kaj la korteganoj preskaux
marmalsanis, kvankam estante sur tero, pro la sxancelado kaj svingado de
tiu nova speco de veturilo.

Princo Vanc' ne havis la plej malgrandan ideon pri la demando, kien li
iros. Li kompreneble sciis, ke li deziras trovi la Fragokoloran
Sorcxiston, sed li tute ne sciis kie logxas tiu persono, nek kiel agi
por lin trovi; tial li nur rapidiris lauxpove, por forigxi de la palaco,
timante ke la nova regxo eble pentos, ke li ne senkapigis lin, kaj
sendos iun por lin kapti.

Estis cxirkaux la sunsubiro, kiam li alvenis al belega kampo, kiu kusxis
laux la bordo de largxa, malluma rivero; kaj Vanc', nun duone mortanta
pro malsato, gxojege eltrovis ke tie sin montras sennombraj sovagxaj
fragoj, tute rugxigante la teron. Unue li cxirkauxrigardis, sercxante
iun, kiu ilin kolektos por li, sed kompreneble li trovis neniun; tial li
demetis sian pakajxon kaj komencis mangxi tre rapide, ne atentante la
regulojn de bona societo.

Li ecx ne ekpensis, gxis li estis sin pleniginta gxis la gorgxo, ke liaj
kunvojagxantoj eble povas ankaux malsati. Tiam li malfermis la skatolon,
kaj ilin ellasis, kun granda plezuro rigardante iliajn ridindajn movojn,
dum ili faletis kontraux malgrandajn sxtonetojn, aux implikigxis en la
herbajxo, kaj senforte baraktis, kvazaux kaptitaj en ia terura densejo.
Du-tri sidigxis cxirkaux unu maturan beron, kaj regalis sin per gxi tie,
kie gxi kusxis; aliaj trinkis gutojn de la vespera roso, kiu jam
briletis sur la trifolioj kaj ranunkuletoj; dum la Cxefkanceliero, kiu
sxajnis cxiam renkonti malfacilajxojn, iel malpacigxis kun granda, verda
akrido,--kaj la batalo farigxis tiel furioza, ke oni ne povus scii, kiu
eligxos vivanta, se Vanc' ne alirus por helpi la malfelicxan sinjoron,
kaj fortimigus la insekton.

Malgraux tiuj malagrablaj cirkonstancoj, la kompatindaj nobeloj cxiam
konservis iom de la manieroj de la kortego; kaj iliaj ridetoj kaj
majestaj movoj, iliaj kapklinoj kaj salutoj, kauxzis al Vanc' tiajn
fortajn paroksismojn de ridado, ke li cxirkauxruligxis sur la herbo.

Kiam mallumigxis, li tamen cxesis ridi, kaj sopire pensis pri sia mola
lito, kun la silkaj kapkusenoj kaj lanugaj kovriloj; sed verdire li
estis tiel laca, ke li apenaux povis teni la okulojn malfermitaj; kaj,
tuj post kiam li elprenis la malgrandajn parencojn kaj amikojn el la
malseka herbajxo, kaj metis ilin sendifektajn en la skatolon, li mem
kusxigxis sub etendigxanta fagarbo, kaj profunde kaj dolcxe ekdormis.

La mateno trovis la Princon iom refresxigita, kaj alportis al li fresxan
decidemecon. Li decidis ekforiri por sercxi la Fragokoloran Sorcxiston,
lasante nenian rimedon neprovita, gxis li eltrovos lin, kaj konsentigos
lin resxangxi la aliformitan korteganaron en gxian staton antauxan. Li
do alsxultrigis la skatolon kaj brave ekpasxis sur la vojo, tute
nesciante kien li iros, kaj jam komencante bedauxri, ke li ne suficxe
atentis siajn lecionojn, por ke li nun almenaux sciu, al kiu direkto lia
propra regno sin etendas.

Li jam piediris unu-du horojn, kiam li vidis apud la sxoseo viron,
kolektantan lanugon de la altaj kardoj, kiuj vegetis lauxlonge de la
vojo.

"Hola!" kriis la Princo. "Kion vi esperas fari el tiu?"

"Litkusenegojn," mallonge respondis la viro, ne cxesante labori.

"Ho!" diris Vanc' sin sidigante sur sxtonon, kaj demetante la skatolon
apude. "Vi faros el gxi litkusenegojn, cxu vere? Ili certe estos tre
molaj."

"Leontoda," respondis la viro.

"Leontoda?" ripetis Vanc'. "Tio signifas nenion."

La viro ruzeme balancis la kapon sed diris nenion. Li estis
strangesxajna persono, portanta vestaron fabrikitan el cxiuspecaj
kunflikitaj pecetoj; kaj tiel malgrasa kaj velkinta li estis, ke la
Princo, nur vidante lin, farigxis malsata.

"Cxu vi volas diri, ke el leontoda lanugo vi farus pli bonajn
kusenegojn?" demandis Vanc', kies cerbo farigxis pli komprenema per la
vojagxado.

La alia kapjesis.

"Kial do vi ne diris tion? Vi ne estas muta."

"Spirajxo," mallonge respondis la malgrandulo.

Li movigxis de la tufo de kardoj, kiun li estis nudiginta, al apuda; kaj
dume turnigxis kolektante siajn piedsignojn, por reuzi ilin kaj eviti la
necesecon fari novajn.

"Certe vi estas la plej avara homo, kiun mi iam vidis," kolerete
deklaris la Princo. "Mi ne estus tiel sxparema pri la piedsignacxoj;
neniu alia zorgus por ilin kolekti; kaj, pri la spirajxo, vi povus
malsxpari iom pli da tio; gxi kostas nenion."

La viro ne atentis cxi tiun iom malgxentilan diron, sed tre diligente
dauxrigis sian laboron.

"Ho, iom parolu!" diris Vanc', cxiun minuton farigxante pli kaj pli
senpacienca; "vi povas almenaux sciigi al mi kiel trovi la Fragokoloran
Sorcxiston."

"Kial?" demandis la viro, unuafoje montrante intereson.

"Mi iros por sercxi lin."

"Pli bone ne," estis la respondo de la malgrandulo.

"Kial ne?"

"Terure eluzos sxuojn," respondis la alia. Tiam li cxesis, kaj kolektis
la spirajxon, kiun li uzis por tiu parolo (de li, nekutime longa), kaj
dauxre eltiradis la kardlanugon.

"Sed mi devos lin trovi," persiste diris Vanc', denove kolerigita de tiu
respondo. "Kie li logxas?"

"Nescias," mallonge respondis la kolektanto.

Vanc' levigxis de la sxtono kun senpacienca movo, kaj tiel subite
ekprenis la skatolon, ke la dentoj de la tuta korteganaro klaketis.

"Nu!" li akre diris. "Vi certe estas la plej sxparema homo, kiun mi iam
vidis. Vi ecx ne povas donaci afablan vorton."

"Ho, ne!" respondis la maljunulo, tre surprizita. "Neniam donacas ion.
Kion vi donos por la pupoj?"

Al kelkaj personoj, tiu demando eble povus sxajni pura idiotajxo; sed,
iom strange, Vanc' okaze rememoris ke, antaux kelkaj tagoj, kiam li
turmentadis siajn fratinojn, tiujn dekdu modelojn de konveneco, kaj
plenigis iliajn bluajn okuletojn per larmoj, forprenante iliajn
ludilojn, li uzis precize tiujn samajn vortojn. Li iom klinis la kapon;
tamen, decidinte montri sentiman mienon, li diris: "Ne parolu sensence!
Diru al mi la vojon al la Fragokolora Sorcxisto cxi tiun minuton!"

Sed, liasurprize, kie estis starinta la stranga maljunulo, tie nur estis
ruste nigra korvo, tre cxifita kaj difektita, sed havanta rimarkindan
paron da rugxe brilantaj okuloj.




CXAPITRO VI


"Mi devas atentigi vin," severe diris la korvo, "ke, konsiderante la
fakton, ke neniu vin invitis al cxi tiu koncerto, kaj ke vi ne havas
bileton por rezervita sidloko, sxajnus pli dece, se vi restus kvieta, ne
interrompante la koncerton."

"Koncerton!" ekkriis Vanc' konfuzite. "Ne estas koncerto!"

"Sed estos," respondis la birdo, pli severe ol antauxe. "Mi mem estas
kantonta. Unue, mi kantos amkanton. Silentu!"

Kaj, sen pli da preparado, gxi komencis, per terure rauxka kaj rompita
vocxo:

  "Snip-snap, frip-frap,
      Bunga li, tiu cxi kagx';
  Gxip-gxap, nip-nap,
  Tungati tinum, gxi mi sap',
      Donu botelon fromagx'."

"Ho, fi!" kriis la Princo, "Vi vere devas scii, ke tio estas
sensencajxo! Gxi certe signifas nenion."

"Kiel vi scias?" demandis la korvo, rigardegante la Princon per gxia
briletanta okulo. "Cxu vi komprenas la lingvon de amo?"

"Ne," pli humile diris Vanc', "mi devas konfesi, ke ne; kvankam mi cxiam
auxdis, ke gxi estas tre vanta."

"Parolante pri la limoj de reg--" malatente komencis la korvo; sed la
Princo tuj interrompis.

"Neniu estis parolanta pri limoj," li akre diris; "vi mem tion
elpensis."

"--no," trankvile dauxrigis la korvo, tute ne atentante la interrompon
de la Princo, sed flanken turnante la kapon, kaj malice elrigardante el
unu okulo, "estas tre utile koni ilin, kaj ekzistas diversaj metodoj
ilin lerni. Kelkaj personoj lernas ilin en lernejo; tio estas unu
metodo; kelkaj vojagxas; tio estas--"

Sed, antaux ol gxi povis dauxrigi la frazon, Vanc' ekprenis sxtonon kaj
gxin jxetis al la birdo. Terure blekante, la korvo suprenflugis en la
aeron, rondirante pli kaj pli supren, gxis kiam gxi malaperis en la
zenito.

"Dek kontraux unu mi vetas, ke tio estis Baptopatrino mem," malkontente
murmuris Vanc', reprenante la skatolon kaj ekirante laux la polva vojo.

La tutan ceteran tagon li marsxis, pli kaj pli lacigxante, gxis je la
sunsubiro li alvenis al tre maljuna virino, sidanta apud granda arbo,
sur la bordo de la rivero.

"Hola!" kriis Vanc', ne tro gxentile. La velkinta maljunulino rigardis
la riveron, la arbon, la cxielon, cxion krom la polvokovrita Vanc'.

"Nu!" li diris ankoraux pli malgxentile, "kial vi ne respondas kiam oni
parolas al vi? Cxu vi scias, kiu mi estas?"

La maljuna virinacxo sulkigis la frunton kaj levis la grizajn brovojn,
ankoraux ne rigardante lin.

"Ne," sxi trankvile respondis, "mi opinias, ke ne. Vi similas
sxupoluriston, havante tiun skatolon sur la sxultroj, sed sxupoluristo
pli gxentile parolus."

Kolera rediro saltis al la lipoj de la Princo, sed, antaux ol gxi povis
eligxi, terura sono el la skatolo subite frapis liajn orelojn.
Konsternite li demetis la pupdomon, kaj gxin malfermis, por eltrovi, kio
okazis al la familio.

Sur la planko, meze de la plej granda cxambro en la pupejo, estis la
tuta korteganaro, kunveninte cxirkaux la maljuna Regxo, kiu estis
sveninta pro malsatego.

"Li mortmalsatis!" kriis la Regxino, per penetranta malgxoja vocxeto.

"Mi mem malsategas!" blekis la Cxefkanceliero, per akra sed eta kriego.

"Ni cxiuj malsategas!" akre kriis la tuta korteganaro, per vocxoj
pli-malpli auxdeblaj.

"Nu," diris Vanc', vidante la suferojn de la hometoj, "mi devas diri, ke
estas treege malafabla konduto, esti malsategaj. Ili cxiam malsategas."

"Treege!" ehxis la maljunulino mokridante.

Tiel parolante, sxi elprenis, el sub sia senkolorigxinta mantelo,
korbon, en kiu estis delikataj blankaj kukoj, fruktoj kaj mielo. Tiujn
sxi komencis mangxi, kun granda gxuado, sxajne tute ne pensanta pri la
Princo, nek pri lia familio.

"Ho, atentu!" li kriis, "donu al mi pecon de tio! Miaj korteganoj duone
mortas."

"Efektive?" sxi respondis, trankvile macxadante.

"Jes!" brukriis Vanc', vane penante ion ekpreni el la plena korbo, "kaj
mi devas havi kukon, per kiu nutri ilin."

La maljunulino ne kontrauxstaris, sed simile al birdo sxi nur saltflugis
al brancxo de arbo, kie sxi sidis mangxante tiel trankvile kiel antauxe.

"Efektive!" kriis la malfelicxa Vanc' surprizegite, "cxu vi ankaux estas
Baptopatrino? Vi kapriolas sammaniere."

"Sxi estas amikino mia," respondis la maljunulino. "Krom tio, mi cxion
scias pri vi mem."

Vanc' povis nur petegi kompaton, kaj fine la strangulino aljxetis al li
duonon da kuketo.

"Jen suficxe por via familio."

Vanc' provizis la etulojn, kaj poste komencis humile peti kelke da
pecetoj por si mem.

"Atendu," diris la virino, sur la brancxo super lia kapo, "gxis mi
vidos, kio estas en la mangxajxejo."

Tre subite sxi malaperis, sed baldaux, en la flanko de la arbotrunko,
malfermigxis fenestreto, el kiu la sulkplena maljuna vizagxo elrigardis.

"Jen kelkaj sekaj panpecoj el la sxranko," sxi diris. "Vi povos havi
ilin. Mi opinias, ke ili estos suficxe bongustaj kun iom da mielo."

Tion dirante, sxi proponis du-tri sximohavajn panpecetojn, kiujn Vanc'
kiel eble bonhumore akceptis.

"Kie estas la mielo?" li demandis, cxagrenite rigardanta la sekajn
pecetojn.

"Ho, mi mangxos la mielon, dum vi mangxos la panpecojn. Tio sendube
estos la plej bona plano."

"Mi opinias ke vi estas suficxe avara!" li kolere kriis.

Sed, ho ve! Post tiu parolo, la pano forlasis liajn fingrojn, kaj aperis
en la mano de la maljunulino.

"Ho, tre bone," sxi diris; "tute laux via elekto. Vi kompreneble ne
estas devigata ilin ricevi."

La kompatinda Vanc' apenaux ne ploris pro cxagxreno kaj malsato, kaj cxi
tiu lasta malfelicxajxo tute rompis lian fieron. Li tiel humile petis la
panon, ke fine la stranga maljuna virinacxo pentis, kaj gxin redonis;
kaj neniam estis io pli bongusta al li, ol tiuj sekaj sximohavaj pecetoj
da pano.

"Vi povos tie dormi, kie vi estas," diris la maljunulino, kiam li finis
la mangxadon; kaj sxi brufermis la fenestreton, neebligante ke iu ajn
sciu, kie gxi estis aperinta.

"Ho, flankeparolante," sxi kriis post momento, elpusxante la kapon tra
la arbosxelo, laux maniero kiu sxajnis tre maloportuna, "pri tiuj limoj,
vi memoras, kaj pri la Fragokolora Sorcxisto, mi jxus estis
dironta,--sed, ne; post plua konsiderado, tio estas negrava."

Kaj sxi denove malaperis, kaj ne estis revidata.

"Mi devas diri," murmuris Princo Vanc' en si mem, "ke strangaj aferoj
cxiam okazas al mi." Kaj, kurbekusxigante sin sur la musko, li pro
laceco dormis profunde.




CXAPITRO VII


La matena suno, brilante en la okulojn, vekis lin; kaj zorge sercxinte
por certigxi, ke en tiu cxi loko estas nenio mangxebla, Vanc'
alsxultrigis la skatolon kaj marsxis lauxlonge de la riverbordo. Estis
belege hela mateno; birdoj kantadis, floroj malfermigxis al la lumo kaj,
se li ne suferus pro cxiam pliigxanta malsato, la juna migranto povus
tre gxui la marsxadon. Tamen li baldaux farigxis tiel malsata, ke li
povis pensi pri nenio krom la mangxado. Malgraux tio, li iradis gxis la
tagmezo, antaux kiam li trovis ion mangxeblan; tiam li gxojege ekvidis
grandan arbon kovritan per maturaj persikoj, tiel rondaj kaj rugxaj,
kiel infaneta vango.

"Jen festeno!" li avide diris al si, demetante la skatolon, kaj
preparante sin kolekti plencxapelon de la bongustaj fruktoj.

Subite li faletis super io, kaj malsupren rigardante li vidis viron
kusxantan sur la herbo, tenantan fermitaj la okulojn kaj la busxon
malfermita.

"Hola!" ekkriis la Princo. "Kiu estas vi? Cxu vi dormas, aux maldormas?"

"Maldormas," respondis la viro sen movo.

"Kial do vi ne levigxas?" demandis Vanc'. "Cxu vi estas malsana?"

"Ne," mallonge respondis la viro.

Kaj li ja sxajnis tiel fortika homo, kiel oni povus iafoje renkonti.

"Kion do vi faras?" demandis la Princo, kiu tute perdis la paciencon kaj
opiniis, ke la alia devus almenaux malfermi la okulojn, por vidi, kiu al
li parolas.

"Atendas," diris la viro, fine malfermante la okulojn.

"Atendas kion?"

"Ke persiko enfalu en la busxon."

"Unu kusxas apud la vango," diris Vanc', "kaj alia falis precize en vian
manon."

"Sed mi deziras ke gxi falu en la busxon," elgxemis la kusxanta viro.
"Mi estas tiel terure malsata!"

"Tiel terure mallaborema, vi volas diri," ekkriis Vanc', tute perdinte
la paciencon; kaj li komencis mangxi la bonegajn fruktojn. "Vi certe
estas la plej mallaborema homo en la mondo."

"Se vi opinias tion," estis la malrapida respondo, "vi devus vidi mian
kuzon Loto, kiu logxas malsupre apud la rivero, unu mejlon malproksime
laux rekta linio."

"Li ja devas esti tre mallaborema, se li superas vin," diris la Princo,
denove sursxultrigante la skatolon. "Cxu vi scias, kie logxas la
Fragokolora Sorcxisto?"

"Mi scias," respondis la viro, "sed mi estas tro mallaborema por
sciigi."

"La sciigo ne okupus pli da tempo, ol la diro, ke vi ne povas sciigi,"
kolere ekkriis Vanc'.

"Eble ne," estis la trankvila respondo; "sed, se mi sciigus, tio estus
ion _fari_, kaj mi neniam faras ion."

Nenion plu dirante, la Princo ekiris laux la vojo. Li ecx ne restis por
meti persikon en la malfermitan busxon de la mallaboremulo, kion li unue
iom pripensis.

Li iradis suficxan tempon lauxlonge de la rivero, kaj preskaux forgesis
kion la mallaborema viro diris pri la kuzo, kiam li subite ekvidis
pendantan de arbo ion, pri kio li konsternite unue supozis, ke gxi estas
kadavro de rabisto. Alproksimigxante li tamen trovis, ke la korpo vivas,
kaj estas pendigita per rimeno, kiu cxirkauxas la korpon sub la brakoj.
Sxajne la pendado neniel gxenis la viron, kiu aspektis tute trankvila
kaj serena. Alia viro staris sur renversita sitelo, kaj blovis per
blovilo en la busxon de la pendigito.

"Kion vi faras?" scivoleme demandis Vanc', haltante apud li.

"Nu," respondis la blovanto, "tiu cxi homo estas tro mallaborema por
stari, pro tio ni devis lin pendigi; kaj li estas tro mallaborema por
spiri por si mem, tial li cxiutage pagas al mi kvar pencojn, por ke mi
spirigu lin per la blovilo."

"Mi vidis supre, apud la rivero, viron kiu estis tro mallaborema por
mangxi," diris Vanc'. "Mi opiniis ke li estas suficxe sentauxga, sed
certe cxi tiu estas la plej mallaborema homo vivanta."

"Se vi opinias tion," respondis la blovanto, "vi devus vidi lian kuzon
Gobo, kiu logxas unu mejlon pli malsupre, rektalinie lauxlonge de la
rivero."

Je tiu momento, Vanc' ekpensis, ke la mallumo estas proksima, kaj li
denove ekvojiris. La viro, kiu havis la blovilon, saltetis de la sitelo
kaj avide postkuris. Li havis naivan mienon kun granda ransimila busxo.

"La tuta familio gxin havas," li rauxke flustris al la Princo.

"Havas kion?"

"Mallaboremecon. Atendu gxis vi vidos Gobon!"

Sed li tiam rimarkis, ke Loto farigxas purpura je la vizagxo kaj
malforta, pro manko de spirajxo; li do rapide rekuris al la sitelo, kaj
denove komencis energie blovi por la cxiutaga kvarpenco.

"Flankedirante," demandis Vanc', haltante, "cxu vi scias kie logxas la
Fragokolora Sorcxisto?"

"Li scias," respondis la blovanto, "sed vi ne povas venigi el li la
sciigon. Li estas tro mallaborema por paroli; tial estas senutile vin
gxeni pro tio."

Ekgxemante pro laceco kaj enuo, la regxa vojiranto sin turnis kaj
dauxrigis sian marsxadon. Je la krepusko li atingis malgrandan vilagxon,
plivere grupon de kadukaj dometoj, kaj tuj fraponte sur la pordo de unu
el ili, por peti rifugxejon, li vidis procesion venantan trans la
kampoj. Estis aro da viroj kun flagrantaj torcxoj, kelkaj kun piocxoj
kaj fosiloj, kaj en la mezo sin montris portilo, sur kiu kusxis viro kun
la okuloj largxe malfermitaj kaj fikse rigardantaj antauxen.

"Kio estas cxio cxi?" demandis la Princo al viro, kiu sxajnis posedi ian
auxtoritaton inter la kunularo.

"Ni estas enterigontaj Gobon," respondis la viro.

"Sed li ankoraux ne estas senviva," ekkriis Vanc', tre konsternita.

"Estas vere," diris la viro per ordinara vocxo, "sed li ne deziras vivi.
Mi scias, cxar dek jarojn li dungis min por pensi anstataux li. Nun tio
tedas min, kaj mi tial opinias, ke estus pli bone lin enterigi; kaj tio
kompreneble estas same, kvazaux li mem tion opinius."

"Nu," diris Vanc', kiu komencis tre konfuzigxi pro la stranguloj, kiujn
li renkontis, "se li ne malkonsentas, mi ne scias kial mi devus
maltrankviligxi. Sed eble, antaux kiam li estos enterigita, li povos
diri al mi, kie mi trovos la Fragokoloran Sorcxiston."

"Li ne sin gxenos por rememori," respondis la viro, "kaj mi certe ne plu
memoros por li."

"Nu," estis la penso, per kiu la malbonsxanca Vanc' sin konsolis, "tamen
iom valoras, vidi la plej mallaboreman homon sur la tero."




CXAPITRO VIII


Li trovis malplenan kabanon, en kiu estis iom da sxima pajlo; kaj tie li
pasigis la nokton, kaj dormis tiel profunde, kvazaux li kusxus sur la
propra princa lito lanuga en la hejma palaco. Lia matenmangxo estis
almozpetita cxe la pordo de unu el la dometoj en la vilagxo; kaj la
tutan tagon li sekvis la riveron, gxis li venis, preskaux vespere, al la
griza marbordo kaj al la kabanoj de la fisxkaptistoj.

"Kian nomon havas la rivero, kiun mi sekvadis?" li demandis al maljuna
sulkplena fisxkaptisto, kiu flikis sian reton en la lumo de la subiranta
suno.

"Gxi estas nomita Labo," respondis la maljunulo. "Gxi estas la orienta
limo de Gajlando, kaj la marbordo estas la norda."

"Ho, pesto al la limoj!" ekkriis Vanc'. "Mi malamas ilin. Cxu vi povas
doni al mi mangxajxon?"

"Ni estas malricxuloj," diris la maljunulo, "tamen mi supozas, ke ni
povos doni al vi peceton, se vi pagos."

"Pagos?" kriis Vanc', mirigite. "Cxu vi scias, kiu mi estas?"

"Ne precize," diris la fisxkaptisto, "sed, pro via sxajno, kaj pro la
skatolo, mi supozas, ke vi estas migranta amuzisto. Kion vi havas en la
skatolo?"

"Mian familion," senpripense respondis Vanc'. "Cxu vi scias, kie logxas
la Fragokolora Sorcxisto?"

"Ne precize," rediris la alia; "sed mi opinias, ke ialoke lauxborde.
Kian familion vi havas? Felicxan familion?"

"Mi certe esperas, ke ili estas felicxaj," estis la respondo. "Mi scias,
ke mi mem ne estas tia. Eble ili pli gxuas esti portataj, ol mi gxuas
porti ilin."

"Kion ili povas fari?" persiste demandis la fisxkaptisto. "Cxu ili povas
danci, kaj mangxi bulkojn, kiel urso, cxu ili bataletas kaj batas unu la
alian, simile al pulcxinela ludo?"

"Ili faras nenion tian," kolere komencis Vanc'. "Gxi tute ne estas
spektaklo. Gxi estas--"

Tiam, rememorante ke, se li estus malgxentila al la fisxkaptisto, certe
estus neeble ricevi vespermangxon, li farigxis pli gxentila, kaj fine
diris:

"Ili estas--mi volas diri, ili sxajnigas sin geregxoj kaj ilia
korteganaro."

"Vere," kriis la fisxkaptisto, "tio ja estas eksterordinara vidindajxo.
Mi neniam vidis tian. Eniru kaj mangxu, kaj ni poste elprenos la
pupojn."

    [Ilustrajxo]

Dirinte tion, li eniris la dometon, kaj diris, ke la Princo lin sekvu.
Gxi estis tre malbonsxajna dometo, havanta krudajn murojn, en kiuj la
fendoj estis sxtopitaj per algoj, por ne enlasi la venton. Malgranda
fajro brulis sur aro da plataj sxtonoj, kiuj servis anstataux kameno. La
edzino de la fisxkaptisto, maljuna kaj suficxe kurbigxinta pro
reuxmatismo, cxirkauxe lametis, preparante la vespermangxon, kiu, kiel
sxi diris, preskaux estas preta. Kiam gxi estis tute preta, ili eksidis;
kvankam la kompatinda Princo, malgraux sia malsato, ne povis facile
engluti la sekan haringon, la maldelikatajn avenbulkojn, kaj la
malfresxan akvon, el kiuj konsistis la mangxajxoj.

Post kiam li finis la mangxon,--kiu ne okupis longan tempon, kiel oni
povas supozi,--li starigis la skatolon sur la tablon kaj gxin malfermis.

"Unue," li diris, "ni donu al ili iom da nutrajxo, kaj vi vidos, kiel
bele ili sxajnigos mangxi kaj trinki."

Tamen, se la nutrajxo estis maldelikata por Vanc', vi povas imagi, ke
gxi estis multe tro kruda por la dentoj de la etuloj, kiuj ne povis
mangxi ecx peceton. Pro tio, ili tordetis la manojn, kaj ploris en la
posxtuketojn; kaj la Regxo ecx frapetis la orelon de la Cxefkanceliero,
tiel cxagrenita li estis, ne povante mangxadi.

Cxio cxi multe amuzis la gemastrojn, kiuj supozis, ke la tuta okazajxo
nur estas ludo, kaj ili ne permesis, ke Vanc' fermu la skatolon, gxis la
mallumo tute kasxis la kvazauxpupojn.

Dum la nokto, kiam Vanc' kusxis sur la malmola argila planko de la
dometo, vane penante dormi, li subauxdis la geedzojn mallauxte
kunparolantaj.

"Mi sciigas al vi, edzino," la maljunulo estis diranta, "ke mi certe
gxin faros; tio do estu la fino de la afero. Mi diras, ke mi havos la
teatreton kiel mian proprajxon. Mi povus akiri pli da mono per la pupoj,
unu tagon dum foiro, ol mi ricevas cxi tie tutan jaron fisxkaptante."

"Sed la knabo," maltrankvile demandis la maljunulino,-- "vi ne suferigos
la knabon, cxu vere, edzo?"

"Suferigos lin? Ne," respondis la fisxkaptisto, "mi ne suferigos lin. Mi
vendos lin, kiel mariston, al la sxipo nagxanta en la haveno; kaj poste
mi prenos la spektaklon, kaj cxirkauxvagados, gajnante monon."

Oni povas imagi, ke Vanc' tion auxdinte timtremis pro la penso, ke la
familio estas sxtelota, kaj ke li mem estas vendota kiel maristo. Tamen
li tre kviete kusxadis, gxis lauxta ronkado montris ke la geedzoj
dormas; tiam li senbrue levigxis, kaj trovinte sian altvaloran skatolon,
li alsxultrigis la sxargxon, kviete sxteliris el la dometo, kaj, spite
la mallumeco, rapidis kiel eble tre malproksime lasante post si la
malican fisxkaptiston kaj lian kabanon.

Je la tagigxo, li renkontis viron sxovantan sian boaton for de la bordo,
kaj demandis al li, kien kondukos lin la lauxborda vojo.

"Tion 'niu ne povas sciigi vin," diris la viro, arangxante la remilojn,
"cxar 'niu ne scias precize. Sed mi konsilas, ke vi provu gxin, cxar
gxi tiel kredeble kondukos ien, kiel 'nien."

Tiu konsilo nemulte valoris al la Princo; tamen li sentis sin devigata
gxin sekvi, cxar li ne kuragxis reiri; li tial marsxadis antauxen,
kvankam la suno staris alte, kaj la skatolo estis peza, kaj en gxi la
korteganoj zumis, simile al aro da koleraj abeloj, cxar ili devis tiel
longatempe esti sen mangxo.




CXAPITRO IX


Cxirkaux la tagmezo al la Princo aligxis meduzo, kiu montris gajan kaj
felicxan karakteron, kaj insiste kunigis sin kun Vanc' kaj lin
akompanis. La knabo opiniis ke li jam havas tiom da personoj, kiom li
povas prizorgi, kaj li klare diris tion al la kreitajxo.

"Krom tio," li finis tre malafable, cxar lia pacienco estis efektive
elcxerpita, "verdire, vi tiel plauxdiras, ke vi faras min nerva."

"Knaboj ne devus posedi nervojn!" trankvile diris la meduzo.
"Kompreneble, se mi ne havas krurojn, mi ne povas piediri; kaj, se mi ne
povas piediri, mi devas plauxdiri. Tio estas klara, ecx al vi, mi
supozas."

Princo Vanc' estis tro kolera por respondi; tial la paro kuniradis sen
sono, krom la lacaj pasxoj de la knabo, kaj la brua plauxdado de la
meduzo, sur la malseketa sablaro de la marbordo. Preskaux je la
sunsubiro, ili atingis largxan kampon, kie ia matura greno sxajne
vegetadis, kaj tra kiu fluis kristalklara rivereto, ombrata per arboj.

Al tiu kampo la laca Princo gxoje sin turnis, kaj antaux cxio malfermis
la skatolon, preskaux timante ke li trovos la kompatindajn korteganojn
tute mortintaj pro la kruela malsato. Senvivaj ili ankoraux ne estis,
sed ili kusxis malfortaj kaj palaj, kaj sxajnis ke tre malmulte da forto
al ili restis. Por ili la Princo rapide plenigis kelke da glaningoj el
la klara, malvarma rivereto, kaj poste, ekprenante unu el la longaj
grenspikoj, kiuj estis multnombraj, li rompis gxin kiel eble plej
rapide.

"Kruda tritiko," li diris, "kompreneble ne estas bongusta; tamen gxi
almenaux malhelpos la malsat--"

Surprizite li haltis, kaj tio ne estas mirinda; cxar, anstataux la
atendita greno, la spiko estis plena de grandaj cxokoladaj bombonoj,
cxiuj plej bongustaj; kiel la Princo, provante unu el ili, konstatis.
Mirefrapita li malfermis alian spikon, kaj el gxi elfalis citronaj
sukerajxoj; migdaloj plenigis trian, kaj kvara enhavis sukeritajn
daktilojn. Unuvorte, la tuta mirinda kampo estis plena de sukerajxoj:
kokosaj kukoj kaj makaronoj; kremfigoj, alteoj kaj gumbombonoj;
migdalpastajxo, nuksa kando, sukeritaj semajxoj kaj glaciumaj fruktoj;
verdire, oni ne povas ecx revi pri ia dolcxega sukerajxo, kiu ne estis
trovata, fresxa kaj suficxega, en tiu cxarma kampo.

Tre rapide la Princo metis kelke da belaj bombonoj sur la tablon en la
pupdomo. La Regxo, tro malsata por zorgi pri gxentila konduto, trancxis
per sia glavo, kaj gesinjoroj ekkaptis la detrancxajxojn per la manoj,
kaj mangxis kiel malsateguloj. Unu vinbombono provizis al ili bonegan
trinkajxon, kaj tiamaniere la korteganoj festenis tiel gaje, ke oni
vidante ilin multe gxojus.

Vi povas esti certa, ke Vanc', liverinte nutrajxon al la familio, ne
okupis longan tempon provizante al si mem; kaj sensxeliginte grandan
aron da bombonoj, li eksidis por trankvile gxui ilin, kiam li cxagrenate
auxdis apud si la malsxatatan vocxon de la meduzo.

"Unue nutru min!" kriis la kreitajxo; "mi ne havas manojn por kolekti
bombonojn por mi mem. Unue nutru min! Ankaux mi malsatas!"

Kompatinda Princo Vanc'! Li ja estis laca kaj varma kaj malsata, kaj li
tute perdis la paciencon.

"Iru do, kaj mangxu sen manoj!" li kolere kriis; kaj, ekprenante la
senmuskolan ajxon, li nekonsidere forjxetis gxin inter la trunketojn en
la grenkampo.

Tamen li apenaux ekspiris libere, kaj jxus enmetis la dentojn en bonegan
peceton da migdala sukerajxo, kiam revenis la meduzo, tute sendifekta
kaj tiel gaja kiel antauxe.

"Nu, kial vi bezonus agi tiamaniere?" demandis la kreitajxo; "tio ne
povas amuzi vin, kaj gxi ne difektas min. Mi certe revenos, tiel ofte
kiel vi min forjxetos; tial vi vidas ke tio tute ne utilas; kaj, se gxi
ne utilas, gxi certe ne estas utila. Mi supozas, ke vi mem povas vidi
tion. Nutru min!"

"Mi ne vidas ian rimedon vin nutri," respondis la Princo, havante
plenbusxon da sukerita abrikoto; "vi certe ne havas busxon."

"Tio sxajnas vera," afable respondis la alia; "sed nur metu molan
bombonon sur mian dorson, kaj rimarku tion, kio okazos."

La Princo obeis, kaj havis la plezuron vidi, ke granda orangxbombono
lauxgrade malaperis, dum la meduzo malrapide ensorbis gxin.

La unuan fojon dum sia tuta vivado, la Princo estis mangxinta tiom da
sukerajxoj, kiom li volis, kaj jxus trinkis iom da akvo el la klara
malvarma rivereto, kiam li auxdis vocxon similan al la tondro resonanta
inter la montoj.

"Kiu estas tiu," gxi kriis, "en mia bombonkampo, miajn bombonojn
sxtelanta?"

La koro de Vanc' lauxte frapis kontraux la ripoj, kiam li levis la
okulojn kaj vidis vidajxon, kiu povus ecx kauxzi, ke regxo kaj lia armeo
sxanceligxu en la sxuoj; des pli multe povus timi kompatinda princeto,
devigata zorgi pri korteganaro, kaj nur havanta meduzon kiel helpanton!




CXAPITRO X


La vidajxo, kio la Princon tiel timigis, estis terura giganto, certe
tiel altkreska kiel la plej alta turo kiun oni iam vidis, havante en la
frunto tri grandajn malbelegajn okulojn, rugxan, blankan kaj bluan, kaj
montrante busxegon similan al malluma kaverno en montflanko.

Antaux ol Vanc' vere sciis kio okazas, li trovis sin ekkaptita kaj
staranta sur la manego de la giganto, kvazaux sur tablo.

"Mi petas," li diris, parolante tre rapide, cxar li estis tiel ege
timigata,-- "mi petas, nur malmultajn ni forprenis, cxar ni preskaux
mortmalsatis; ni ne sciis, ke ili apartenas al vi, kaj ni ne intencis
ian malbonon. Bonvolu, ho, bonvolu permesi, ke ni foriru unufoje por
cxiam, kaj ni promesos ke ni neniam, neniam plu revenos."

"Ho, ho!" ekkriis la giganto ridegante, "Foriru? Cxu vere? Ne tiel
rapide, hometo! Mi sxatas tiajn etulojn kia vi estas."

    [Ilustrajxo]

La kompatinda Princo senforte cxirkauxsaltetis sur la vasta manplato de
la giganto, sed nenion povis fari por sin helpi; kaj li devis stari
rigardante dum la grandegulo, per la alia mano, ekprenis kaj iom skuis
la skatolon, kauxzante ke la hometoj konfuze cxirkauxfaletis, ricevantaj
de la tabloj kaj segxoj multe da frapetoj.

"Cxi tiuj tre amuzos mian edzinon," diris la giganto, hejmen
ekpasxegante. "Mi ne mirus se sxi vin konfitus per bruna sukero. Mi
gxuas tiaspecajn frandajxojn, kaj de longatempe mi ne trovis tiajn."

Auxdante cxi tion, la kompatinda Vanc', kiel oni povas supozi, tute
malsanigxis pro timo; sed ne vidante ian vojon por forkuri, li fermis la
busxon kaj vigle cxirkauxrigardis gxis, post iom da tempo, ili atingis
la kastelon de la giganto. Gxi estis vasta griza konstruajxo, havanta
ferbaritajn fenestrojn, kaj cxe la pordego tri hundojn, tiel grandegajn
kaj tiel malbelegajn ke, nur auxdante pri ili, oni timtremus; tial mi
nenion rakontos pri ili. Kvankam ili aspektis terurege, ili timis la
giganton; kaj, je lia ordono, ili tre humile kusxigxis, kaj ecx ne
subbojis kiam li preterpasxegis trans la korto kaj en la cxambregon de
la kastelo.

"Edzino!" kriis la grandegulo al virino, kiu staris sin admirante antaux
granda spegulo cxe la fundo de la cxambro. "Edzino, venu vi cxi tien kaj
vidu kion mi trovis."

"Kion vi trovis?" sxi demandis, ne turnante sin for de la spegulo. "Cxu
gxi estas io per kio oni povos sin vesti?"

"Stultulino!" kriegis la giganto. "Cxu vi ne povas pensi pri io krom
vestado, sinjorino? Ne, gxi estas multe pli bona ol io, per kio
sinvesti; gxi estas io mangxebla. Rapidu, surmetu la poton."

Auxdinte tion, la kompatinda Princo tute perdis la esperon, kaj li
pensis ke lia fino jam alvenis. Sed la edzino emfaze anoncis, ke estas
multe tro malfrue por kuiri ion novan por la vespermangxo, kaj ke la
edzo atendu gxis la mateno.

"Kio do estas por mangxi?" malkontente demandis la giganto, cxar li vere
sopiris al la fresxa boletajxo, kiun li estus farinta el la Princo.

"Nu," respondis la gigantino, "estas la marserpenta pastecxo, kiun mi
revarmigis, kaj mi malfermis ujon da elefantkapoj kiel almangxajxo."

"Do rapidu por alporti gxin," grumblegis la giganto, "aux nekuiritan mi
englutos tiun cxi knabon en unu sekundo."

Pro tio la gigantedzino, kiu estis neniel malbonkora virino, malgraux ke
sxi tro gxuis belvesti sin, kaj estis iom fiera pri sia beleco (oni
devas konfesi, ke estis multo pri kiu esti fiera, cxar sxi estis tiel
alta kiel turo!), sxovis Vancon en angulon, por lin kasxi for de la
edzo; kaj en la angulo Vanc' estis kontenta resti kasxita, dum la
giganto forglutis grandegan vespermangxon, kaj trinkis tutan barelon da
biero, kiun la edzino elprenis el vasta tinego en angulo de la cxambro.

Fininte sian mangxadon kaj trinkadon, la grandegulo ordonis al la
edzino, ke sxi zorgu pri la knabo, por ke li estu en senriska loko
konservata dum la nokto; poste, ekprenante kandelon tiel longan kiel
fazeolstango, li multpeze faletante foriris en la litegon. La edzino,
kiu estis sidinta apud la fajro, nun levigxis kaj invitis la Princon, ke
li venu kaj partoprenu en la mangxado.

"Bela knabeto vi estas," sxi diris, "kaj tiu puncavelura jako certe
estis belega, antaux kiam gxi tiom malpurigxis. Venu, mangxu pecon da
pastecxo, kaj trinku iom da biero; morgaux vi devos esti bonstata. Se vi
devos esti boletata, vi certe plivolos esti bongusta boletajxo, ol
malbongusta."

"Mi ne estas tiel certa pri tio," malgaje respondis Vanc'. "Se mi devos
esti kuirata, vole nevole, mi opinias ke mi preferos esti speciale
malbongusta."

"Ho fi!" kriis la gigantino. "Bonaj knabetoj ne parolas tiamaniere; kaj,
ke vi estas bona knabeto, mi estas certa pro via mieno. Kio estas en via
skatolo? Juveloj?"

"Se mi montros al vi," demandis Vanc', kun iom da espero en la vocxo,
"cxu vi lasos min forkuri? Kara, bonkora sinjorino, vi min ja kompatas,
cxu ne? Mi estas certa, ke vi estas komplezema kaj bonega. Nur lasu min
iri, kaj mi alsendos al vi belegajn juvelojn. Ion ajn mi faros por vi,
se vi nur bonvolos permesi ke mi foriru."

"Ne," diris la gigantino, "tion mi ne povos fari. Se mi lasus vin
foriri, li min mortbatus. Cetere vi ne povus preterpasi la hundojn, se
ecx dudek fojojn mi vin liberigus. Sed mi diros al vi, kion mi faros: se
vi malfermos la skatolon, mi kloroformizos vin morgaux, antaux ol mi vin
kuiros; kaj vi ne sciigxos pri tio, kio al vi okazas,-- -- -- -- gxis
kiam vi estos vere kuirita kaj mangxita!"

Malmulte da konsolo Vanc' trovis en tio, kiel vi povas imagi; sed li
sentis ke la gigantino havis bonan intencon, kaj li ankoraux esperis
iamaniere forigxi; tial li lauxeble forvisxis siajn larmojn kaj
malfermis la keston. Tuj kiam la etuloj estis liberigitaj, ili diskuris
sur la tablo, avide mangxante la pecetojn da avenpano kaj grajnojn da
sukero, kiujn la malbonordema gigantino estis disseminta. Kvankam
malgrandaj estis la hometoj, iliaj juveloj kaj kostumoj brilis kaj
prezentis belan spektaklon; kaj la grandegulino sin apogis sur la
kubutoj kaj rigardadis ilin kun granda plezuro, proklamante ilin la plej
belaj ajxetoj, kiujn sxi iam vidis.

"Mi ja ne mirus, se la edzo donacus al mi tiujn etulojn; tro malgrandaj
ili estas por iel utili, escepte kiel gustigilo. Mi volus iamaniere ilin
uzi."

Kiel estas antauxe dirite, la gigantino estis vanta virino, kaj cxiam
pripensadis, kiamaniere io povus esti uzata kiel vestajxo aux ornamajxo.

"Mi havas ideon," sxi diris, subite ekstarante kaj alportante bobenon de
rozerugxa silkfadeno el sia kudrajxujo, kiu lasta havis amplekson de
granda vestkesto. "Oni rakontas pri sinjorinoj, kiuj surportas vivantajn
skarabojn, per etaj orcxenoj alligitajn al la brocxoj. Mi opinias ke mi
povas fari ion similan el cxi tiuj pupetoj."

"Sed, Sinjorino," konsternite petis Vanc', "sxajne vi ne komprenas, ke
cxi tiuj estas miaj propraj regxaj parenc--"

"Nu, vi silentu!" sxercete kriis la gigantedzino, "aux mi vin trempos en
tiun vaporplenan kaldronon, ecx sen unu ekflaro de kloroformo; kaj vi ne
povas imagi, kiel malagrabla vi tion trovus; vi vere ne povas."

Auxdinte tion, la Princo timtremis, kaj tre malforte diris:

"Bonvolu ne dolorigi ilin, kara Sinjorino Gigantino; tre sentemaj ili
estas."

"Mi ne dolorigos ilin," respondis la sinjorino, "almenaux nur suficxe
por ilin piedflirtigi. Ili sxajnas tiel amuzaj, kiam ili piedflirtas."

Parolante, sxi ligis pecetojn da silkfadeno cxirkaux la taliojn de la
geregxoj, kaj cxi tiujn pendigis de siaj oreloj, kiel infanoj kelkfoje
pendigas butonojn, kiam ili sxajnigas havi oreljuvelojn. Fiksinte la
strangajn ornamajxojn, sxi fabrikis kolcxenon el la princinoj kaj
korteganoj, kaj, gxin surmetinte, sxi admiris sin per la spegulo,
kvazaux sxi neniam cxesus. Tamen, post iom da tempo, sxi igxis tiel
dormema, ke sxi ne povis plu vidi, kaj ecx estis tro laca por balanci la
kapon kaj cxirkauxsvingi la geregxojn sur siaj oreloj. Sxi remetis la
novan juvelaron en la skatolon, kaj, ekprenante la Princon, sxi enmetis
lin en lignan birdkagxon pendantan je la muro.

"Agrable songxu," sxi gaje diris, kaj tiam sxi ankaux foriris por
kusxigxi.




CXAPITRO XI


Forlasite sola en la altependanta kagxo, la kompatinda Princo ja tute
malesperis. Nenian elvojon el siaj malfelicxajxoj li vidis, kaj li ne
povis ne plori, gxemante pri sia mizera sorto.

"Tiu malica Blua Sorcxisto estas kulpa pri cxio," li kriis; cxar ne
envenis en la penson, ke estis lia propra malbona konduto, kiu unue
venigis la Bluan Sorcxiston al la palaco.

Je tiu momento, dum pauxzo inter siaj plorgxemoj, la Princo ekauxdis
konatan moleplauxdantan sonon sur la sxtona planko sub la kagxo;
malsupren rigardante, li surprizita vidis sian antauxan kunulon, la
meduzon.

"Kiel vi fartas?" gxentile demandis la meduzo. "Mi supozas ke vi ne
estas tre felicxa min vidante."

"Ho jes, mi vere estas," ne tre gxentile kriis la Princo. "Nuntempe
vidante iun ajn, negrave kiun, mi estus felicxa. Kiamaniere vi pasis la
hundegojn?"

"Mi flugis," respondis la kreitajxo.

"Meduzoj ne povas flugi," diris la Princo; "tio do ne povas esti vera."

"Nu, mi do nagxis," respondis la meduzo; "kaj, se tio ne estas vera, gxi
estas malvera, mi supozas. Ecx vi povas vidi la sagxecon de tio, cxu ne?
Tamen, estante cxi tie, mi havas ion por sciigi al vi. Cxi tiu kastelo
estas en la teritorio Bogarru, kaj Bogarru staras cxe la okcidenta limo
de Gajlando, kiu--"

"Kiu ajn zorgas pri limoj?" interrompis la senpacienca Princo; "Cxu vi
havas nenion pli agrablan, pri kio paroli?"

"--venigas min al mia temo," trankvile dauxrigis la meduzo. "Kiam ajn mi
unuafoje vizitas ian lokon, mi povas efektivigi unu deziron. Cxi tiu
estas mia unua vizito en Bogarru. Nun la demando estas jena: Cxu mi
deziru ke la idolanoj de Gobs-Insulo estu konvertitaj, cxesu mangxi
siajn avinojn, kaj komencu surhavi vestojn, aux cxu mi deziru ke oni
liberigu vin kaj la korteganaron en la dauxro de katokulsigno?"

"Ho, la lasta, la lasta," kriis la Princo, tro ekscitita por paroli
korekte. "Kara, kompleza, bonkora meduzo, bonvole deziru ke mi eligxu el
tiu cxi loko terura, kaj vi povos cxien kuniri kun mi, se vi volos, kaj
mi neniam plu parolos malgxentile al vi, tiel longatempe kiel vi
vivados."

"Ha!" gxi respondis, "mi timis ke vi tiel elektos. Vi pli zorgas pri vi
mem, ol pri la Gobs-Insulanoj. Tio ne estas vere nobla, sed eble estas
natura. Nu, malfermu la busxon kaj fermu la okulojn."

La Princo obeis, kaj sur lia lango subite trovigxis tre maldolcxa gusto;
fajreroj dancis antaux la fermitaj okuloj, kaj li tuj sentis kontraux si
bloveton de fresxa malvarmeta aero.

"Malfermu la okulojn," diris la vocxo de la meduzo.

La Princo tion faris, kaj surprizite li sin trovis ekstere kaj la keston
apud si, sur libera kampvojo, dum steloj briletis super la kapo.

"Ho, kara, bonega meduzo!" li gxoje kriis; "kiel mi iam ajn povos vin
danki?"

"Sxajne vi amas min pli ol antauxe," sarkasme diris la meduzo. "Tamen mi
vin pardonas. Se vi volas trovi la Fragokoloran Sorcxiston, antauxeniru
rekte laux cxi tiu vojo, gxis kiam vi atingos la domon de la Komikulo.
Flubalu!"

Dirante tiun lastan misteran vorton, la meduzo malaperis.

"Kia domagxo!" diris la Princo; "mi neniam povos sciigi al gxi, kiel
forte mi bedauxras mian malgxentilecon. Mian solan amikon mi perdis. Mi
volus scii kion signifas 'flubalu'."

Sed tio estis tiel malfacile solvebla problemo, ke fine Vanc' decidis
gxin forlasi. Do, sxultriginte sian sxargxon, li vigle ekiris laux la
sxoseo, ne kuragxante resti gxis la taglumo, pro timo ke la grandegulo
vekigxos kaj, eltrovante la foreston de sia kaptito, sekvos lin kaj lin
reportos al la terura kastelo de Bogarru.




CXAPITRO XII


La tutan nokton Princo Vanc' piediris sub la steloj kaj, ecx por
enspiri, ne haltis gxis kiam li vidis la cxielon rugxigxantan pro la
venonta sunlevigxo; tiam, transgrimpinte brancxobarilon, li kusxigxis
per gxi sxirmita, kaj tuj ekdormis profunde.

Kiam li vekigxis, la suno alte sin montris, kaj li ekauxdis grandan
bruadon de sonoriloj, trumpoj kaj tamburoj, kvazaux li estus meze de ia
festo. Frotante la okulojn, li levigxis, kaj eltrovis ke li ekdormis sur
kampo, kiu nun estis gaja pro centoj da festantoj. Flagoj flirtadis
super tendoj kaj budoj; muzikistaroj ludis; vitrofaristoj kaj
jxonglistoj faradis siajn mirindajxojn; gaje vestitaj kamparanoj kantis,
dancis kaj festenis; kaj plie sin montris cxiuspecaj spektakloj,
balanciloj kaj karuseloj, suficxaj por kauxzi tutan kapturnigxon.

La Princo estis tiel ravata, ke li ecx iom forgesis sian malsaton kaj
lacecon, kaj cxirkauxiris de unu vidindajxo al alia, kriante "hura!",
dum la jxonglistoj kaj sxnurdancistoj prezentis siajn kuriozajn kaj
dangxerajn ludajxojn. Fine li alvenis al budo, kie maljunulino kuiris,
en kaldrono super fajro, vaporigxantan viandsupon, kiu al la malsata
Princo sxajnis eligi pli agrablan odoron ol ia ajn supo, kian li dum la
tuta vivdauxro iam flaris.

"Ha!" li avide ekkriis, "tiu odoras bonege, patrineto!"

"Jes," respondis la maljunulino, "kaj vere gxi devus; cxar gxi enhavas
bluajn kolombojn, belgrasan kokon, tri sovagxajn leporojn, kaj cxiun
legomon kaj bongustan kreskajxon, kiu sin trovas en Gajlando. Cxu vi
deziras plenpelvon?"

"Certe, mi deziras! Kaj granda estu la pelvo!" diris la Princo,
atendante dum la maljunulino plenigis lignan pelvon per la alloga
boletajxo.

"Jen!" sxi ekkriis, al li proponante gxin, "jen gxi estas; kaj suficxe
bongusta por regxa princo, se oni permesos ke mi, kiu gxin faris, diru
tion. Unu argxentmoneron, mia bela junulo, kaj gxi estos la via."

"Sed," balbutis la Princo, per busxo malsekigxanta pro la bona odoro,
"sed mi ne havas argxentmoneron. Se vi nur volos doni gxin je kredito,
mi vin pagos tuj kiam ajn mi trovos la Fragokoloran Sorcxiston."

Subite li cxesis, vidante ke la virino lin mokas. Sxi jam ekprenis la
supon, sxajne for de lia busxo mem kaj, lauxte kaj akre ridanta, sxi
montris lin per sia grasa montrafingro. Altirataj de sxia ridado, cxiuj
kamparanoj alkuris kriantaj:

"Kio estas, Patrino Mikaelo? Kio estas la sxerco? Diru, por ke ni ankaux
povu ridi; cxar ni devas ridi, vi scias. Ridado estas nia devo."

"Li petas ke oni kredite donu al li pelvon da supo," ridacxis la
maljunulino, "kaj li diras, ke li pagos al mi, kiam li trovos la
Fragokoloran Sorcxiston."

Pri tio cxiuj kamparanoj hxore ridegis, gxis kiam ecx la montetoj
resonis.

"Mi ne komprenas pri kio vi ridas," kolere kriis la Princo; "mi opinias
ke vi estas malsagxuloj."

"Kompreneble ni estas!" respondis la ridantaj kamparanoj. "Esti malsagxe
estas nia devo. Se ni ne povas ridi pri io, ni ridas pri nenio, cxar tiu
cxi estas Malsagxurbo, la plej gaja urbo en Gajlando."

"Sed," demandis Vanc' ofendite, "cxu neniu cxi tie ion scias? Cxu neniu
posedas iom da sagxo?"

"Certe ne," diris la aliaj. "Kiu zorgas pri sciado, kaj kion sagxo
utilas? Ni gxuas la vivadon, kaj tio por ni suficxas."

La Princo volis riprocxi la kamparanojn, cxar ili tiel malsagxe babilis;
sed la vortoj strange sonis al li bone konataj, kaj li subite memoris,
ke li mem foje ilin uzis, kiam lia instruisto instigis lin, ke li lernu
pri frakcioj ordinaraj.

Intertempe la kamparuloj, cxiam avidaj de novajxo, deziregis ekscii, kio
estas en la mistera dometo portata de la Princo.

"Se gxi estas spektaklo," ili kriis, "malfermu la kesteton kaj starigu
la marionetojn. Ni sopiras al io nova, por ke ni gxin ridu."

Sed la Princo ne opiniis, ke placxus al la geregxoj, esti priridataj de
amaso da oscedantaj terkulturistoj. Kompreneble, li ilin antauxe
montris, sed private, ne kiel efektivan spektaklon cxe kampara foiro.
Antaux kelke da tagoj tio tute ne hontigus la Princon; sed suferado kaj
malfacilajxoj rapide sxangxadis Vancon en knabon tre malsamspecan de tiu
princo, kiu, antaux kelke da tempo, malesperigis sian kompatindan
instruiston, kaj turmentis la tutan korteganaron.

Tamen, la mizera vojiranto pripensis ke, cxar nur pagante monon oni
povas ricevi mangxajxojn, oni iamaniere devas monon akiri; se ne, la
korteganaro kaj li mem certe mortos pro malsato. Ankaux li ekpensis ke,
ecx se lia familio ankoraux havas sentojn, cxi tiuj devas esti tiel
etaj, ke ili estas tute negravaj; kaj li tial malfermis la skatolon, kaj
elmontris siajn malgrandajn parencojn, dum la kampuloj kriridis pro la
gestoj kaj gracimovoj de la hometoj, kaj al ili donacis cxiuspecajn
kuketojn, fruktojn kaj bombonojn, por vidi ilin mangxi. La Kortega
Pastro aparte amuzis la terkulturistojn, cxar li ekkaptis la solan
sukermigdalon, kaj tuj forkuris en angulon, sekvata de la tuta hometaro,
cxiuj malpacantaj kaj disputantaj kiel eble plej maldece. Cxi tiu
vidajxo tiel placxis al la kamparanoj, ke ili donis al Vanc' multe da
bonaj argxentmoneroj; pro kio, li fine povis acxeti por si matenmangxon,
kvankam vi povas certigxi, ke li ne acxetis gxin de la maljunulino, kiu
antauxe lin mokis.

Kiam li jam finis sian mangxadon, sidante sur la herbo antaux budo, kie
oni vendis kokpastecxojn, li levigxis kaj gxentile demandis la
kamparanojn pri la vojo al la domo de la Komikulo.

"Malproksima estas la domo," ili kriis, "sed la Komikulo estas cxi tie
cxe la Foiro, se vi nur povos trovi lin. Oni ne cxiam povas lin trovi."

"Tiu cxi estas la Komikulo," kriis gxoja vocxo. "Tiu cxi estas mi. Jen
mi estas. Kial vi ne kaptas min?"




CXAPITRO XIII


Vanc' ekrigardis kaj vidis, saltetantan kaj cxirkauxdancantan malantaux
proksima budo, grasan hometon verde vestitan, kaj supersxutitan per
flirtantaj rubandoj kaj tintantaj sonoriletoj. Li sxajnis tiel viva kaj
gaja, ke unuavide la Princo estis tute cxarmita; sed baldaux li pensis
ke lia aspekto estas pli agrabla ol lia konduto; cxar la Komikulo volis
halti nek por paroli nek por auxskulti, sed kuradis kaj saltetadis
cxirkauxe, kaj sin kasxadis post budoj kaj grupoj da kamparanoj
tiamaniere, ke Vanc' malesperis, iam ajn ekscii de li: kie logxas la
Fragokolora Sorcxisto.

"Mi volas kun vi paroli, se placxas al vi," kriis la Princo. "Estas io,
kion mi devas al vi diri, vere mi devas."

"Do min kaptu!" ekkriis la Komikulo. "Sekvu min. Kurcxasu min. Hupla!
Jen vi vidas min, jen vi ne vidas. Hura, pro mi kaj miaj kruroj!"

For rapidiris la Komikulo, kaj for kuregis la kolera Princo, lin
sekvanta. Sed Vanc' baldaux sciigxis, ke tute malutile estas peni tiel
rapidirantan kuranton ekkapti; tial li haltis, varmega, senspira kaj
laca, dum cxiuj kampuloj mantenis la flankojn por ne krevi pro ridado,
kaj kriis:

"Hura, pro la Komikulo!"

"Cxu vi cedas?" demandis la Komikulo, kiam Vanc' sin sidigis apud sia
skatolo kaj visxis la frunton varmegan.

"Kompreneble jes," malafable respondis la Princo. "Mi opinias ke vi
devus honti. Kial do vi volas tiel agi?"

"Tute por la posta amuzado," diris la Komikulo.

Nun, cxar tiu cxi fine haltis, la Princo ekvidis, ke lia nazo montras
strangan kaj kuriozan formon. Gxi ne nur estis grandega kaj verdkolora,
sed gxi finigxis per longa kaj maldika tubeto, iom simila al peco da
makaronio, kaj aux por ornamo aux por oportuneco, gxi estis tordita
simile al okcifero.

"Tute por la posta amuzado," rediris la Komikulo.

"Nu," diris la Princo, "laux mia opinio, tio unue ne povas esti granda
amuzado por plenkreskulo, kiel estas vi, kaj gxi certe ne povas esti ia
ajn amuzado poste."

"Ho," respondis la Komikulo, "tio nur estas kurioza diro mia, vi scias.
Efektive gxi signifas nenion. Sed kion de mi vi deziras?"

"Iu amiko mia, meduzo," komencis la Princo, "konsilis ke mi demandu de
vi: kiel mi trovos la Fragokoloran Sorcxiston?"

"Pu!" kriis la Komikulo, rapide turnante sin sur la sxupintoj, "tion mi
ne volas diri. Kial mi devus? Estas nenio amuza en tio. Sed atendu! Cxu
la meduzo nenion diris krom tio? Cxu vi estas certa, ke gxi ne diris iom
pli, ecx ne unu vorton?"

"Nenion, kio signifas ion," Vanc' respondis. "Forlasinte min, gxi diris
'Flubalu!'"

"Neeble," kriis la Komikulo, iom paligxanta. "Cxu vere? se jes, la
afero, pro tio, montras alian aspekton, tre seriozan aspekton.
Hejmenvenu kun mi, kaj morgaux mi forsendos vin sur la gxusta vojo.
Rapidu! Cxar ni devos longan distancon iri, kaj malrekta estas la vojo."

Sekvante la kondukantan Komikulon, la Princo sin trovis denove sur la
sxoseo; laux kiu ili piediris gxis la lastaj horoj posttagmeze, kiam
subite la vojo profundigxis en arbaron.

"Iom atendu," diris la Komikulo, "mi devas ekbruligi la nazon."

"Fari kion?" demandis la mirigita Princo.

"Ekbruligi la nazon, stultulo!" respondis lia gvidanto.

La Princo neniom plu diris, sed mirsilente rigardis, dum la Komikulo
maltordis la okciferon cxe la pinto de la nazo, kaj forprenis malgrandan
kupran kovrilon, kiu kovris la ekstremajxon. Poste li ekbruligis
alumeton, kaj gxin almetis al la pinto de cxi tiu makaronisimila tubeto.
Tuj sin montris lumo, grandan stelon similanta, kaj tiel vaste dissendis
siajn flavajn radiojn, ke la malluma arbara vojeto farigxis tiel brila
kiel la tago.

"Pardonu, ke mi pri tio parolas," gxentile diris la Princo, "sed tiu
estas strangaspeca nazo, kiun vi havas."

"Tute ne," senzorge respondis la Komikulo; "tre ordinara en cxi tiu
regiono,--efektive, tre ordinara. Nur speco de mecxo; tiom kreskas tage,
kiom forbrulas nokte. Antauxen! Mi ekkuros, kaj vi devos min kapti.
Hura! Jen vi vidas min, kaj jen vi ne vidas!"

Ho ve, pri la kompatinda Princo! Precipe estis "ne." Briletis kaj dancis
antaux li la lumigilo, kiel _ignis fatuus_, kaj ofte tute perdigxis; dum
la laca knabo, sxargxita per la peza skatolo, lauxeble postkuris,
faletanta super sxtonoj kaj elstarantaj radikoj, plauxdiranta tra
kotajxoj, kaj kontraux arbotrunkojn perforte kuranta, gxis subite, kiam
li estis tute preta malesperante falkusxigxi, kaj permesi, ke la
malagrabla kunulo kien ajn iru, li ektrovis la Komikulon sin apogantan
kontraux kradpordo de kurioza dometo, gajege ridantan pri la kurado, al
kiu li instigis la Princon.

"Jen mi estas," diris la Komikulo. "Envenu! La edzino estas hejme, kaj
sendube la vespermangxo estas tute preparita, escepte de la spicado.
Cxiam mi mem spicas la mangxajxojn, cxar mi estas iom frandema."

Tiel parolante, li antauxeniris en la domon, estinginte sian lumon kaj
denove tordinte la nazon okforme.




CXAPITRO XIV


La cxambro, en kiu la Princo sin trovis, estis agrable hela, kaj oni jam
preparis la vespermangxon. La edzino de la Komikulo sxajnis iom malgaja;
kaj tio, laux la privata opinio de la Princo, tute ne estis stranga.
Sxia aspekto estis iom nekutima kaj miriga, cxar la kapo estis tiel
turnita sur sxia korpo, ke la vizagxo rigardis en tute malgxustan
direkton.

"Kurioza efekto, cxu ne?" demandis la Komikulo, rimarkante ke la Princo
fikse rigardas la edzinon. "Mi gxin faris unu tagon kiel sxerco; kaj la
plej bona sxerco estas: ke mi forgesis la necesan sorcxvorton por sxin
rektigi."

"Cxu sxi opinias ke gxi estas sxerco?" demandis la Princo.

"Tion mi ne scias," indiferente respondis la Komikulo, "cxar mi neniam
demandis; kaj pri gxi mi tute ne maltrankviligxas."

"?eblatexc idis iv la soxcalp uxC," diris la virino, post kiam la
Komikulo jam estis iom okupita pri la mangxajxoj.

Konfuzite Vanc' atentigxis, sed sxajne tiu cxi parolo tute ne surprizis
la Komikulon.

    [Ilustrajxo]

"Depost sxia malrektigxo, sxia babilado cxiam eligxas returnite," li
klarigis rikanante. "Sed sidigxu! La mangxo estas preparita."

Ili cxiuj sidigxis. La malfelicxa virino rigardis la muron malantauxan,
kaj tial sxi iom mallerte disdonis la supon. Tamen tio estis negrava,
kaj Vanc' estis tro malsatega por esti skrupulema. La boletajxo eligis
plej bonegan odoron, kaj rapide la Princo ensxovis la kuleron kaj
ekmangxis. Sed, antaux ol li efektive prenis plenbusxon, li cxesis kun
grimaco. La supo estis pli maldolcxa ol galo.

"Cxu vi ne sxatas la spicon?" ridacxis la Komikulo. "Nu, estas domagxe;
kaj mi supozis, ke gxi estos precize tia, kian vi gxuos."

Tro kolera por paroli, la Princo ekkaptis glason da akvo kaj trinkis,
sed gxin trovis bole varmega kaj plena je salo.

"Prenu pecon da cervajxa pastecxo," afable petis la dommastro. "Nenia
sxercado plua, mi jxurpromesas."

"?opiH, nonafni nadnitapmok al itnemrut sasexc en iv laiK," demandis la
edzino, kiu sxajnis tiel bonkora, kiel oni povus esperi pri iu tiom
tordita.

Tamen la Princo estis jam ekmangxinta la pastecxon, kaj gxin trovis pli
varmega ol fajro, pro rugxa pipro. Tia estis cxio surtabla. Mangxebla
estis nenio. La stufajxo estis plena je pingloj kaj kudriloj; nauxzaj
kreskajxoj estis en la vino; la kukoj estis plenigitaj per kotono; kaj
la Princo rompis la dentojn, anstataux la migdaloj, kiuj estis lerte
fabrikitaj el sxtono.

Cxiuj cxi sensencajxoj estis al la Princo tre malagrablaj, kiel vi povas
imagi; sed la Komikulo siaflanke estis preskaux freneza pro gxojo.
Transen kaj reen li ruligxis sur la planko, kaj gxojlarmoj torentigxis
sur liaj vangoj, pro la sukceso de la sxercoj.

"Tiu cxi estas la plej bona amuzado, kiun mi gxuis dum longa tempo," li
kriis. "Jen gxojo! Jen vera felicxeco!"

"Tre malbona speco de felicxeco," malgaje diris la Princo. "Mi opinias
ke mi enlitigxos."

Ho ve! Tie la aferoj estis egale malagrablaj. Kiam la Princo eniris sian
dormcxambron, sitelo da glacimalvarma akvo, supren metita, falis kaj
malsekigis lin gxis la hauxto. Plena je angiloj kaj ranoj estis lia
lito; kaj kiam la kompatinda knabo penis ekdormi sur segxo, malsovagxa
strigo kaj paro da domemaj vespertoj batis lian vizagxon per la
flugiloj, kaj pincxotiris liajn nazon kaj orelojn. Je la plej frua
tagigxo la turmentita Princo alsxultrigis la skatolon kaj forlasis la
cxambron.

Sur la balustrado senokupe sidis la dommastro, per posxtrancxilo sin
amuzante.




CXAPITRO XV


"Bonan matenon!" gxentile diris la Komikulo. "Mi esperas, ke vi bone
dormis."

"Mi tute ne dormis," kolere respondis la Princo; "kaj vi kompreneble
sciis, ke mi ne povos."

"Tio estis la sxerco, vi scias," ridacxis la Komikulo, enposxigante la
trancxilon, kaj preparante konduki la junulon en la mangxocxambron.
Tamen la Princo sentis nenian deziron al alia festeno similanta la
hierauxan; tial li rifuzis cxiun inviton kaj ekforiris.

"Ne maltrafu la vojon," diris la Komikulo, kiu sxajnis tre malgaja, cxar
Vanc' ne volis resti por matenmangxi. "Transiru la rivereton, vi scias,
poste transgrimpu rugxan barilon, kaj jen vi estas, sur la rekta vojo.
Se mi iam alvenos al via regiono, mi vizitos vin. Mi havas korinklinon
al vi."

"Tion mi ne sentas al vi," murmuris Vanc' formarsxante.

Tre kolera li estis kontraux la Komikulo, tamen li sentis malagrablan
memoron pri iu tempo, ne longe pasinta, kiam li mem timigadis la tutan
korteganaron per siaj kruelaj sxercoj.

Malfacila estis la vojo, varmega la suno, kaj la Princo estis tiel
malsatega ke li gxoje formangxis du pomojn, kiuj elfalis el veturilo de
kamparano iranta al foiro. Tamen Vanc' sin kuragxigis, pensante ke liaj
malfacilajxoj baldaux finigxos. Nun li estis proksima al la hejmo de la
Fragokolora Sorcxisto; tial li antauxenmarsxis gxis la posttagmezo, nur
unufoje haltante, kiam li ektrovis kelkajn pirojn sur arbeto apud la
vojo. Malgrandaj, acidaj kaj sxtonecaj ili estis, sed la malsata Princo
tre avide kolektis aron da ili, kaj mangxis ilin sidante sub la
nesuficxa ombro de la pirarbo. Pri la korteganoj Vanc' iom
trankviligxis, memorante ke, dank' al la kamparanoj cxe la foiro, en la
skatolo estis longedauxra provizo da kuketoj kaj bombonoj.

"Malgraux cxio," diris la Princo en si mem, refoje marsxante, "malgraux
cxio, estas por ili multe pli facile ol por mi. Mi opinias, ke mi ne
multe plendus ecx estante malgranda, se mi povus tiel vere, kiel ili,
gxui la vivon."

En la dauxro de la posttagmezo la Princo atingis malluman arbaron, en
kiun lia vojo sxajnis lin konduki. Li ne eniris tre profunden, antaux ol
li ekauxdis sonon kvazaux de iu ploranta, kaj ankaux strangan klakbruon,
kvazaux cimbaloj estus kunbatitaj. Cxi tiuj sonoj pli kaj pli lauxtigxis
dum lia irado, kaj li fine trovis malgrandan simion sidantan sur malalta
junipero, malgajege plorantan, kaj kelkafoje la manojn malgxoje
kunfrapantan. La manoj de la simio, estante el metalo (kia estis gxia
tuta korpo), kunklakante kauxzis la cimbalsimilajn sonojn, kiujn auxdis
la Princo.

"Kio estas al vi?" demandis Vanc', cxar la simio dauxrigis la ploradon,
tute ne atentante lin.

Suprenrigardante la simio visxis la okulojn per malgranda punta
posxtuko, kiu jam estis suficxe malseka.

"Tiel mizera mi estas," gxi ekgxemis. "Cxu vi neniam auxdis la
onidiron: 'estas suficxe malvarme por ke la vosto de latuna simio
forglaciigxu'?[1] Mi estas la latuna simio. Oni parolas pri mi; oni
parolas pri mia vosto."

  [Piednoto 1: Popoldiro en Usono, aludante pri nekutime malvarmega
  vetero. --Tradukinto.]

"Sed ankoraux neniam estis suficxe malvarme por forglaciigi la voston,"
konsoleme diris la Princo.

"Ne," plendeme respondis la simio; "sed konstante mi timas ke estos, kaj
tio estas egale malbona. Ho, kia mondo estas cxi tiu!"

Dirinte tion, la simio ekploris pli malgxoje ol antauxe, kaj la Princo
trifoje ekternis fortege.

"Jen!" malgaje ekkriis la simio. "Nun vi malvarmumas, cxar mi estas tiel
malseka pro la plorado."

"Ho, ne zorgu pri tio," gxentile respondis Vanc'. "Efektive gxi ne estas
grava. Bona terno estas vere refresxiga."

"Tio min rememorigas," diris la simio, "ke mi estas sendita por diri, ke
vi reiru; cxi tiu ne estas la vojo."

"Ne la--" komencis la Princo, sxajne konfuzita.

"Vojo," finigxis la simio, refoje ekplorante. "Al la Fragokolora
Sorcxisto, vi scias. Farante cxirkauxiron, vi jxus revenis preskaux al
la kastelo de Bogarru, kie logxas la giganto. La Komikulo vin erarigis."

"Min erarigis?" ripetis la kompatinda Princo, nun tute malesperanta.

"Jes," diris la simio, "kiel sxerco, vi scias. Ho, mia belega, latuna
vosto! Kia mondo estas cxi tiu!"

"Jen la plej malbona kaj malicega sxerco el cxiuj!" ekkriis la Princo.

Li timtremis pensante pri la proksimeco de la kastelo de tiu terura
grandegulo; kaj tiam li rememoris la lacigantajn mejlojn, kiujn li
piediris tiun tagon sub la brulanta suno; pripensante cxi tiujn aferojn
li povus volonte ploregi, se la simio ne estus jam farinta suficxe
grandan lageton de larmoj, kaj Vanc' ne volis kauxzi superakvegon.

"Vi devos reiri laux la sama vojo," diris la simio, elpremante la
larmojn el la posxtuko. "Vi bezonos pli longan tempon ol antauxe, cxar
nun estas nokto. Je la tagigxo vi ekvidos tri blankajn betulojn en
fojnokampo; tiam transgrimpu la brancxobarilon kaj iru laux vico da
grandaj, blankaj sxtonoj, gxis vi alvenos al verda sxtupsxajna
transirejo; post tio la vojo kondukas rekte al la pordo de la
Fragokolora Sorcxisto. Vi ne povos gxin maltrafi."

"Se tio estas vera," diris la Princo, "mi dankas vin milfoje. Sed, cxu
vi estas tute certa, ke tio ne estas alia sxerco?"

"Ho, mia artikigita latuna korpo!" malgaje ekkriis la simio. "Cxu mi
similas sxercemulon? Neniam mi faris sxercon; neniam dum mia tuta vivo!"

"Tre volonte mi farus ion por gajigi vin, se mi povus," diris la Princo,
sin turnante por foriri.

"Ho ne!" gxemis la simio; "neniu povas ion fari. Krom tio, mi gxuas esti
malfelicxa; tio estas mia sola konsolo. Iru! Cxiuminute pli mallumigxas.
Ho! miaj latunaj fingroj kaj piedfingroj, kia mondo tiu cxi estas!"

Tiam la simio tiel forte ploregis, ke Vanc' devis tute forlasi la penson
pri dankado, kaj ecx pri adiauxo; tial li simple turnis sin kaj rapide
reiris sur la vojeto, sur kiu li alvenis.




CXAPITRO XVI


Preskaux la tutan nokton piediris la Princo sur la sxtoneca sxoseo. Kiam
grizigxis la cxielo, li dormis mallonge sub dornhava kreskajxbarilo, kaj
je la sunlevigxo li refoje estis sur la vojo. Dekstre, en bela verda
kampo, li gxojege ekvidis tri blankajn betulojn, kies brancxoj mallauxte
susuris pro la matena vento.

Vanc' transgrimpis la barilon kaj persiste marsxadis gvidata, kiel la
simio promesis, de sxajne senfina vico da puraj, blankaj sxtonoj.
Tagmeze li ektrovis verdan transirejon sxtupforman, sed tiel malrekta
gxi estis, ke la Princo opiniis, ke li povos pli facile transgrimpi la
brancxobarilon, ol la sxtupareton. Alproksimigxante li ekvidis strangan
vireton, kiu sxajne ion sercxis en la herbo sub la sxtupareto. Li
aspektis kiel bonkora maljunulo, sed liaj brakoj, kruroj, kapo kaj
korpo, ecx la trajtoj de lia vizagxo, estis tiel torditaj, ke nenia
parto estis rekta. Tamen li afable salutis la Princon, kaj invitis lin
sidigxi apud la rivereto kaj partopreni en liaj pano kaj fromagxo. Tion
la malsatega Princo tre vole faris.

"Eble vi jam auxdis," diris la nekonatulo, "pri la 'tordita viro, kiu
marsxis torditan mejlon, kaj trovis torditan moneron apud tordita
sxtupareto'?[2] Mi estas la viro. Mi ankoraux ne trovis la moneron, sed
mi esperas, ke mi baldaux trovos. Mi volas vin averti, ke vi ne parolu,
kiam vi atingos la Fragokoloran Sorcxiston, gxis li estos parolinta;
alie vi malsukcesigos la sorcxagon por la dauxro de dek jaroj."

  [Piednoto 2: Angla infanrimo:

    "There was a crooked man, who walked
      a crooked mile,
    And found a crooked sixpence against
      a crooked stile." --Tradukinto.]

"Kiel bonega vi estas!" dankeme diris la Princo. "Kiel terure, se mi
malsukcesigus la sorcxagon, post mia longa vagado! Cxu mi povos ion fari
por vi? Mi helpos sercxi la moneron, se placxos al vi, aux mi petos de
la Sorcxisto, ke li vin maltordu."

"Ho, ne grave!" gaje respondis la Torditulo. "Pri la monero, mi mem
devos trovi tion; kaj pri mia kurbeco, ciklono gxin faris, kaj ciklono
gxin devos malfari. Tio ne gxenas min. Mi ne min sentas tiel
senkomforta, kiel mi sxajnas."

Denove dankante la bonkoran vireton pro la mangxo kaj la bona konsilo,
Vanc' gxoje ekiris tra la betularbaro, pensante ke lia penplena migrado
vere baldaux finigxos. La birdoj kantis, la rivereto apud li gaje
babiletis, kaj la vento alportis dolcxajn odorojn de mil floroj. Je la
sunsubiro la Princo forlasis la arbaron, kaj eniris malgrandan verdan
ebenajxon, kie la herbo sxajne estis veluro sub liaj piedoj, kaj
briletanta fontano plauxdis meze de amaso da floroj. Cxi tie Vanc'
ekvidis kuriozan palerugxan dometon, kiu similis vastan fragon; kaj
antaux la pordo sidis, ageme trikanta, strangaspekta individuo, tute
palerugxa, ecx je la haroj, kaj vestita per robo kaj pinthava cxapelo
samkoloraj.

Fine la Fragokolora Sorcxisto estis trovita.




CXAPITRO XVII


Bonege estis, ke la Torditulo avertis la Princon, ke li ne parolu unue;
alie li certe estus tion farinta, cxar la Fragokolora Sorcxisto vere ne
sxajnis komunikema persono. Li ja levis la okulojn kiam Vanc' demetis
sian skatolon; sed li diris nenion, kaj fermante la okulojn li silente
dauxrigis la trikadon.

Vanc' kelkatempe staris sur unu piedo, poste sur la alia. Li kalkulis la
blankajn kolombojn starantajn sur la pinta tegmento, kaj rigardis
maljunan etulinon, kiu kolektis kreskajxojn en malgranda gxardeno apud
la domo; tamen li zorgeme sin detenis de la parolo. Fine lia pacienco
ricevis rekompencon: la Sorcxisto malfermis la okulojn kaj parolis.

"La tialo," li tre malrapide diris, "kial kolbaso ne povas marsxi estas:
cxar gxi ne havas krurojn. Tion vi povas kompreni, cxu ne?"

"Ho, certe!" gxentile respondis la Princo. Tre zorgema li estis, por ke
li ne kolerigu la Sorcxiston.

"Nu, do," respondis la Sorcxisto, "ne sxajnigu, ke vi ne povas."

Denove la Sorcxisto iom da tempo silente trikadis; poste li refoje
parolis.

"La tialo," li diris serioze, "kial cxevalo ne havas rostron estas: cxar
gxi ne estas elefanto. Cxu vi povas vidi la signifon de tio?"

"Jes, via--," "Regxa Mosxto," la Princo estis dironta, pro sia avida
deziro paroli gxentile; sed li gxustatempe sxangxis la parolon, kaj
afable diris: "Jes, via Sorcxista Mosxto."

Tio sxajne placxis al la Sorcxisto, cxar li trifoje klinis la kapon, kaj
la Princon invitis en la domon por mangxi. La mangxo jam estis
preparita; kaj cxetable sidis la etulino, kiun Vanc' antauxe vidis en la
gxardeno, kaj naux nigraj katoj havantaj verdajn okulojn, pintajn
cxapelojn, kaj, sub la mentonoj, belajn blankajn tuketojn. La Sorcxisto
almetis segxon por la Princo.

"Jen mia edzino," li diris, montrante la etan maljunulinon. "Sxi estas
profesia sorcxistino. Si mangxadas nenion krom akridoj kolektitaj dum la
luno estas plenkreska."

Tiam la Sorcxisto mallauxtigis la vocxon kun mistera mieno, sin klinis
al Vanc', kaj diris:

"Malmultekosta, tre malmultekosta. Cxiujare sxi apenaux kostas al mi
kvar pencojn por cxio, krom la altekalkanumitaj sxuoj. Tiuj estas
altprezaj, sed sxi devas ilin havi, cxar sxi estas profesia sorcxistino,
vi scias. Nu, pri tiuj cxi katoj, kiom da vivtempoj vi opinias, ke ili
kune posedas?"

"Oni diras," respondis la Princo, "ke cxiu kato havas naux
vivtempojn;[3] tial mi supozas, ke cxi tie devas esti vivtempoj
okdek-unu."

  [Piednoto 3: Angla popoldiro, signifante, ke oni devos mortigi katon
  naux fojojn, antaux ol gxi estos vere senviva! --Tradukinto.]

"Vi do estas malprava, cxar nur unu-du vivdauxroj ankoraux restas al
kelkaj el tiuj katoj. Mi konservas ilin, vi komprenas, por ke homoj,
perdinte la vivon, nur bezonu veni al mi, kaj mi vendas al ili unu el la
katvivoj."

"Cxu tio placxas al la katoj?" demandis Vanc'.

"Gxi estas indiferenta por ili," respondis la Sorcxisto. "Ili scias ke
cxiuj devos gxin permesi. Perdinte la lastan vivtempon, cxiu kato
farigxas vento. Vi estas ilin auxdinta dum martaj noktoj, miauxantajn
cxirkaux la kastelturoj."

"La luno," diris la sorcxistino, unuafoje parolante, "estanta kredeble,
se ne alie, aldonita al cxi tiu, kies salo pligrandiganta."

"Vi estas prava, karulino," diris la Sorcxisto, "kiel vi cxiam estas. La
knabo _estus_ pli komforta en la lito."

Dirinte tion, la Sorcxisto sin levis, kaj kondukis la Princon en puran
dormcxambreton, dezirante al li bonan nokton. La Princo, malferminte la
skatolon por doni aeron al la familio, kusxigxis kaj, la unuan nokton de
kiam li forlasis la palacon, gxuis la dormadon en lito.

Matene, post la mangxo kun la Sorcxisto, la sorcxistino kaj la katoj,
oni envokis la Princon en la gxardenon kaj donis al li fosilon.

"Iom fosu, dum ni babilas," diris la Sorcxisto sidigxante, "kaj provu
cxu vi povas trovi iom da grekaj radikoj. La edzino bezonas ilin por
sorcxa miksajxo, kiun sxi faras."

"Primoloj," diris la sorcxistino, "preskaux produktantaj pronomojn pri
prezoj, propagandantaj."

Vanc' mire atentis, sed la Sorcxisto, al kiu tia ridinda babilacxo
evidente ne estis eksterordinara, respondis kviete:

"Vi estas prava, lauxkutime, karulino. Li devos zorgi por ne trahaki
ilin per la fosilo."

La Princo prenis la ilon kaj komencis fosi, kvankam ne tre esperema.
Verdire li neniam antauxe bone sukcesis trovi grekajn radikojn; cetere
li sopiris demandi la Sorcxiston pri la sorcxago, kiu povus restarigi
lian familion. Tamen li vigle fosadis kaj diris nenion, gxis la
Sorcxisto lin alparolis.

"Pri via familio," fine diris la Sorcxisto, "mi supozas ke vi scias la
regulon pri simpla malpliigado, cxu ne?"

"Jes," dube respondis la Princo, "se tiu pagxo ne estis el mia
aritmetika libro elsxirita. Tamen, mi povus gxin lerni."

"Do gxin lernu," diris la Sorcxisto, "kaj, post kiam vi lernis, gxin
uzu."

"Sed, mi petas," humile respondis la Princo, "la familianoj jam estas
suficxe malpliigitaj. Mi ne volas ilin plie malpliigi."

    [Ilustrajxo]

"Nu," malafable diris la Sorcxisto; tial ke, havante multe da aferoj en
la cerbo tiun tagon, li efektive forgesis, ke la korteganoj estas
etuloj, kaj opiniis, ke ili estas gigantoj; kaj sorcxistoj neniam volas
sin trovi malpravaj. "Nu, do _ne_ malpliigu ilin. Tio tute ne interesas
min."

"Ho, ne diru tion!" petegis la Princo, kun larmoj en la okuloj. "Bonvolu
ne agi kvazaux vi ne interesigxus! Ho, via Sorcxista Mosxto, tiel longan
marsxadon mi faris por vin trovi, kaj tiel malagrablajn personojn mi
renkontis, kaj tiaj terurajxoj survoje okazis, ke mi petegas, ke vi ne
rifuzu nun helpi min, kiam mi fine sukcesis vin trovi!"

"Nu, do," respondis la Sorcxisto, "estu gxentila, kaj faru kion mi
postulas. Flankedirante, cxu vi trovas iajn radikojn?"

"Ecx ne unu," malespere diris la Princo, sin apogante sur la fosilo.

"Tio estas malbona," diris la Sorcxisto. "Por unu greka radiko mi vendus
al vi la sorcxagon."

"Ho," ekkriis la Princo, "mia instruisto certe havas kelkajn. Plena de
tiaj antauxe estis lia kapo, kaj mi estas certa, ke li ankoraux havas
ilin, se ili ne tiel malgrandigxis, ke li ilin perdis."

La Princo rapidis malfermi la skatolon, kaj gxoje akiris de la
instruisto kelke da grekaj radikoj, kiuj estis belformaj kaj bonstataj,
kvankam malgrandaj. Cxi tiujn li donis al la Sorcxisto; kaj, kiam la
edzino ilin ricevis, la Princo avide atendis, esperante ke oni sciigos
al li la sorcxagon.

Sed la Sorcxisto sxajne ne volis paroli. Iom li fajfis; kaj poste,
eltirinte sxnureton el la posxo, komencis ludi per gxi sur siaj longaj
fragokoloraj fingroj.

"Mi sendis telegramon al la regxa kato," li anoncis. "Iru tra tiu blanka
kradpordo, kaj vi atingos la sxoseon. Gxi estas la suda limo de
Gajlando. Via vojo estas rekta. Je la sunsubiro vi cxeestos la kastelon.
La kato cxion scias."




CXAPITRO XVIII


La Princo dankis al la Sorcxisto, kvankam ne tre fervore; cxar li ne
plene kredis, ke la Sorcxisto telegrafis al la kato; kaj ecx se tio
estus vera, Vanc' antauxe tiel gxenis kaj turmentis tiun kompatindan
beston, ke li iom hontis, nun petonte de gxi favoron. Tamen li
antauxeniris laux la vojo dirita, trapasis la blankan pordeton, kaj gaje
marsxis sur la sxoseo. Li ja iom timis la malican Generalon Bopi; sed,
spite siaj duboj, li sentis iom da fido al la Fragokolora Sorcxisto, kaj
li intencis esti tre singardema alproksimigxante al la palaco.

Kiel la Sorcxisto promesis, je la sunsubiro la juna Princo trovis la
finon de sia longa marsxado, kaj ekvidis la karan familian hejmon, en
kiu li naskigxis kaj cxiam vivadis, gxis kiam liaj propraj malbonfaroj
lin forigis. Al la lama kaj lacega Princo tre bele aspektis la velurecaj
terasoj, la helblua lago, la marmoraj statuoj, briletantaj fontanoj,
belegaj floroj, flirtantaj filikoj kaj ombra arbaro; kaj antaux cxio, la
vasta ora palaco mem, kaj la brilantaj turetoj, spegulantaj la radiojn
de la subiranta suno. Pro gxojo la Princo vere povus plori.

Mire kvieta sxajnis la tuta cxirkauxajxo. Sur la lago dormis la blankaj
cignoj, kaj la pavoj staris sur la teraso similaj al juvelricxaj
figuroj. Timeme cxirkauxrigardante, por sercxi postsignojn de la malbona
Generalo, la Princo senbrue trairis la arbetaron, gxis li sin trovis tre
proksima al la cxefa enirejo de la palaco. Ankoraux neniaj postsignoj de
la malvera regxo. La regxa kato, pli grasglata ol kiam la Princo gxin
turmentadis, sidis sola sur la perono, serene sin lekanta.

"Efektive vi pli bone farus elvenante," gxi diris, "kaj ne plu restante
post tiu migdalarbo; cxar mi tre facile vin vidas."

Auxdinte tion, la Princo elpasxis, ankoraux zorgeme cxirkauxrigardante,
kaj demetis la skatolon sur la sxtuparon.

"Kara kato," li gxentile diris, "kiel vi fartas?"

"Ho, ho!" iom malafable respondis la ratkaptisto. "Kara kato! Kiel
kortusxante!"

"Mi forestis longan tempon," provdiris la Princo.

"Estas eble," respondis la kato; "tamen la tagoj cxi tie pasis suficxe
rapide. Ni ne malgrasigxis dum via foresto."

"Tio estas vera," iom honteme konsentis la Princo, kaj li rapide
sxangxis la paroltemon. "Kie cxiuj estas?"

"Senkapigitaj," mallonge respondis la alia; "tio estas, cxiuj esceptinte
la Regxon."

"Cxu vi volas diri Generalon Bopi?" demandis Vanc'; "vi scias ke mi
havas en mia skatolo la veran Regxon."

"Ne cxikanu!" akre respondis la kato. "Oni ekkonas regxon per liaj agoj.
Se vi estus vidinta, kiamaniere li senkapigis homojn, dekstre kaj
maldekstre, mi opinias, ke vi nomus lin iom pli ol generalo. La
malmultaj, kiuj ankoraux vivas, jam rapidis for de la palaco, kaj en la
arbaro sin kasxas."

"Kie do estas la Gen--la Regxo mem?" maltrankvile demandis Vanc'.

"Ho!" nezorge respondis la kato; "li estas apuda."

"Kie?" demandis Vanc'.

"Cxi tie," respondis la kato.

"Mi lin ne vidas," diris la Princo, kun ektremo, cxiuflanke
okulsercxante.

"Cxu ne?" diris la kato; "tio estas cxar vi ne povas travidi min."

"Kiel strange vi parolas, kato!" ekkriis Vanc'. "Mi ne scias kion vi
volas diri."

"Nu," respondis la kato, "vi memoras tiujn amuzajn bombonojn?"

"Jes," murmuretis la Princo, honteme rugxigxanta.

"Unu ruligxis sub la sofon," penseme diris la kato.

"Jes," respondis Vanc'; "mi rememoras, ke unu falis, kaj ke mi ne povis
gxin trovi."

"Post kiam mi ricevis la telegramon de la Fragokolora Sorcxisto," diris
la kato, "mi elrulis la bombonon mezcxambren. Gxi estis bela bombono,
kaj la Regxo envenante vidis gxin, kaj tuj gxin englutis."

"Nu," ekscitite kriis la Princo, "kio poste?"

La kato elpusxis sian langon, kaj lekis la lipojn. "Li estis tre mola,"
gxi diris.

"Vi lin mangxis?" senspire demandis Vanc'.

La kato trankvile balancis la kapon; kaj gxiaj vangharoj kuntirigxis pro
la memoro de gxia mangxado.

"La patro, do," gxoje kriis la Princo, "denove estas la Regxo; aux li
estos, kiam li suficxe grandigxos. Vi diras, ke vi ricevis de la
Fragokolora Sorcxisto telegramon. Diru al mi, kara kato, ho diru al mi,
kion li diris."

"Ne povos gxis la noktomezo," diris la kato; "alie la sorcxprocedo ne
funkcios, kaj cxio malprosperos."




CXAPITRO XIX


Se tio okazus antaux ol li forlasis la hejmon, la Princo piedfrapus, kaj
grandan bruegon farus, cxar li devas ecx unu minuton atendi ion
deziritan; sed, dum la longa marsxado, li lernis, inter aliaj lecionoj,
la lecionon pri pacienco; tial li nek bruegis nek kriis; sed, enirante
la palacon, li eksidis en loko, de kiu li povis vidi la grandan
horlogxon, kaj pacience atendis la noktomezon.

Tamen li estis tiel lacega, ke li ne povis teni la okulojn malfermitaj,
kaj li baldaux dormis profunde. Fine la kato lin tusxis sur la sxultro,
tiel pikante lin per la ungopintoj, ke li subite eksaltis.

"Vekigxu!" kriis la kato, "post sep minutoj la dekdua horo sonos."

"Cxu vere? Cxu mi dormis?" demandis la Princo, frotante la okulojn.

"Tiel sxajnas," respondis la kato. "Kial vi lasis la korteganaron
enfermita en la skatolo?"

"Por diri la veron," konfesis la Princo, "mi timis, ke ili eble
cxirkauxkuros sur la planko en la mallumo, kaj--iu eble mangxos ilin
erare."

"Nu," respondis la kato, rugxigxante, (se kato _povas_ rugxigxi,) "eble
vi estas prava. Oni neniam povas scii tion, kio eble okazos. Nun jam
estas preskaux la dekdua, kaj ni devas rapidi. Elkuru sur la terason kaj
rigardu, cxu la pavino demetis ovon. Se jes, alportu gxin al mi; sed
rapidu!"

Frotante la dormon for de la okuloj, la Princo rapidiris por obei. Li
efektive trovis ovon, kaj rekurante al la palaco, li jxus atingis la
cxambregon, kiam la horlogxo eksonigis la dekduan horon.

"Krevigu gxin precize tra la mezo, kaj faru tion per tri frapoj,"
ordonis la kato.

La Princo obeis, kaj el la fragmentoj de la sxelo, precize kiam cxesis
la lasta horfrapo, elpasxis la Feino Kopeto, _energia_, fresxa, vigla,
de kapo gxis piedo, kvazaux sxi estus jxus kreita, kaj tute ne kvazaux
sxi estus trovinta mallargxa aux kunpremanta sian logxejon en la ovo.
Per rapida flirteto sxi ekskuis sian jupon, malpeze saltetis de la
tablo, kaj per sia bastoneto frapetis la Princon sur la kapo.

"Nu!" sxi akre diris, "kio pri la Blua Sorcxisto? Cxu vi lin tiom
sxatas, kiom vi antauxe supozis?"

"Mi ne scias," balbutis la kompatinda Princo, multe surprizita de la
subita apero de la baptopatrino. "Cxu mi diris, ke mi lin sxatas? Mi
forgesis--mi volas diri: mi tute _ne_ sxatas lin, se vi volas,
Baptopatrino."

"Ho!" mokeme ekkriis la maljunulino. "Cxu vere? Tamen, se mi gxuste
memoras, antauxnelonge vi efektive sopiris pri vizito de li. Nu do, kio
pri la giganto de Bogarru kaj la Komikulo, ambaux intimaj amikoj miaj?
Cxu vi sxatis ilin, he? Cxu vi trovis ilin spritaj kaj agrablaj? Cxu ili
respektege kondutis kontraux vi, cxar vi estas reala, vivanta
princo, he?"

"Vi bone scias ke ne," ekkriis la Princo. "Mi devas diri, Baptopatrino,
ke vi montras strangan guston elektante amikojn."

"Cxiu laux sia prefero," senzorge respondis Kopeto. "Mi supozas, ke pli
grandan plezuron faris al vi tiu stulta meduzo, aux tiu melankolia
latuna simio, aux tiu torditulo; li estas belulo, cxu ne?"

"Mi ja sxatis ilin," brave respondis la Princo; "tiel bonkoraj ili
estis. Cxu ili ankaux estas viaj amikoj, Baptopatrino?"

"Nu, jes," diris la feino, dum la okuloj petoleme briletis, "mi opinias
ke mi povas diri, ke ni estas iom intimaj."

"Mi duone konjektis," iom timeme provdiris Vanc', "ke ili cxiuj eble
estas vi, Baptopatrino."

"Eble vi kredas, ke mi estas speco de vivanta tabelo de multobligado,"
sxi akre respondis, "aux ke mi posedas tiom da vivoj, kiom ia kato.[4]
Flankeparolante, cxu vi nun povas nomi la limojn de la regno?"

  [Piednoto 4: Vidu noton, p. 80 (pn. 3).]

"Mi devus povi ilin nomi," respondis la Princo, "mi cxirkauxiris la
tutan regnon piede."

"Nu," respondis la Baptopatrino, "sendube la irado ne malutilis al vi.
Tio rememorigas al mi: cxu vi jam spertis suficxon?"

"Ho, mi petas, Baptopatrino," kriis Vanc', "mi spertis suficxe da cxio,
krom amikeco; kaj ho, Baptopatrino, se vi nur sciigus al mi kiel
resxangxi miajn parencojn, ja estas nenio kion mi ne farus. Kredu min,
kara Baptopatrino, mi estas knabo tre malsimila al tiu, kiu ne volis
lerni la landlimojn, kaj kiu deziris konatigxi kun la Blua Sorcxisto;
vere mi estas."

"Ha, ha!" mokridis la feino, kvankam en si mem sxi ne estis pri li
malkontenta. "Cxiuokaze, vi estas knabo multe pli malpura. Cxu vi lavis
la vizagxon dum via foresto?"

"Mi timas ke mi ne lavis gxin tre ofte," konfesis la humiligxinta
Princo. "Vi scias, tiom da aliaj aferoj okupis mian cerbon,
Baptopatrino."

"Ba!" ekkriis la feino. "Iru por bani!"

"Sed la korteganoj, Baptopatrino," timeme petis la Princo, "la
longedauxra malgrandeco certe ilin tedegis."

"Fi, fi!" akre kriis la Baptopatrino, "kiel sencxese vi ja kantacxas la
saman kanton. Tio estas tre maldeca. Tamen, cxar tio ne estas por vi
mem, mi konsentas diri al vi, ke gxi estas tre simpla afero, se vi nur
scias gxin fari. Ili sidis kun vizagxo kontraux vizagxo, kiam ili
malgrandigxis, cxu ne?"

"Jes," diris la Princo, rugxigxante.

"Turnu, do, por ili cxiuj, la dorson kontraux la dorso," malafable diris
la feino. "Mi supozis, ke iu malspritulo antauxlonge povus esti suficxe
sagxa por fari tion."

Vanc' malfermis la skatolon, kaj tremante pro eksciteco, arangxis siajn
parencojn kaj amikojn dorse dorsen en du vicoj.

Puf! La rezultato estis mirakla! Multe pli rapide ol kiam ili
malgrandigxis, la etuloj atingis sian antauxan amplekson. Tiam konfuzo
ekregis. Kiaj babilado kaj cxirkauxkurado; kiaj manpremoj, gratuloj, kaj
cxirkauxprenoj; kiaj riprocxoj kaj frapoj por Vanc', cxar li
malgrandigis ilin, kaj poste kiaj kisoj kaj karesoj, cxar li refaris
ilin grandaj! Neniam antauxe, nek poste, en ia regxa palaco, okazis tiom
da konfuzo kaj bruego.

"Sed, Baptopatrino," nekuragxe demandis Vanc', post kiam la eksciteco
suficxe malpliigxis, por ke oni povu denove ekpensi,-- "Sed,
Baptopatrino, mi petas, cxu mi povos fari al vi unu demandon?"

"Se gxi estas mallonga," respondis la incitema maljunulino, "kaj ne
_tro_ malsagxa."

"Nu do," demandis Vanc', "mi tre sxatus ekscii: kion ni povus fari, se
la pavino okaze ne estus demetinta ovon?"

"Fi!" kolere diris la Baptopatrino. "Sensencajxo!"


FINO

       *       *       *       *       *
           *       *       *       *
       *       *       *       *       *

Errata

kaj sola heredonto de la regno  [Originaltekste: herodonto]
kie la maljuna perukhava  [muljuna]
"Kie li logxas?"  [Originalteksto havas unuopan citilon.]
ne ploris pro cxagreno kaj malsato  [cxagxreno]
tre malmulte da forto al ili restis  [al il restis]






End of Project Gutenberg's Princo Vanc', by Eleanor Putnam and Arlo Bates

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK PRINCO VANC' ***

***** This file should be named 23093.txt or 23093.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/2/3/0/9/23093/

Produced by Louise Hope, David Starner, Dave Morgan, Team
Esperanto and the Online Distributed Proofreading Team at
http://www.pgdp.net (This book was produced from scanned
images of public domain material from the Google Print
project.)


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.