The Project Gutenberg EBook of De wonderstraal, by Jules Verne

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: De wonderstraal
       gevolgd door Tien uren op jacht

Author: Jules Verne

Release Date: December 3, 2008 [EBook #27397]

Language: Dutch

Character set encoding: ISO-8859-1

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DE WONDERSTRAAL ***




Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at https://www.pgdp.net/







                         Wonderreizen.

                          Jules Verne

                        De Wonderstraal


                          Gevolgd door

                      Tien uren op jacht.



                           Amsterdam
                Uitgevers-Maatschappy "Elsevier"
                             1914.






I.

BROEDER SAM EN BROEDER SIB.


»Bet!"

»Beth!"

»Bess!"

»Betsy!"

»Betty!"

Dat waren de namen, die achtereenvolgens in de prachtige »hall" van
Helenaburg weerklonken. Dat geroep was een onveranderlijke gewoonte
van broeder Sam en van broeder Sib, wanneer zij de huishoudster van
het buitenverblijf noodig hadden.

Maar in dit oogenblik deden die verkleinwoordjes van Elisabeth evenmin
de waardige draagster daarvan te voorschijn komen, als wanneer hare
heerschappen haar bij den naam voluit geroepen hadden.

Het was de intendant Partridge in persoon, die zich met de muts in
de hand aan de deur der hall vertoonde.

Zich tot de roependen, twee personen van fatsoenlijk uiterlijk,
wendende, die op den kozijnmuur zaten van een venster, welker drie
glazen als ruitvormige vakken buiten den gevel der woning uitstaken:

»Roepen de heeren juffrouw Bess?" zei hij; »maar die is niet op het
buitenverblijf."

»Waar is zij dan, Partridge?"

»Zij vergezelt miss Campbell, die in het park wandelt."

Partridge vertrok hoogst ernstig op een teeken, dat hem beide
personen gaven.

Die personen waren broeder Sam en broeder Sib,--verkleinwoorden,
afkomstig van hunne doopnamen Samuel en Sebastiaan--de ooms van
Miss Campbell. Het waren Schotten van het oude ras, Schotten van een
ouden Clan der Hooglanden, zij telden te zamen honderd twaalf jaar,
en scheelden slechts vijftien maanden met elkander. Sam was de oudste,
Sib de jongste.

Om die twee typen van eer, goedheid en toewijding bij uitnemendheid met
weinige trekken te schetsen, zal het voldoende zijn mede te deelen, dat
hun geheele bestaan aan hunne nicht gewijd was. Zij waren de broeders
van hare moeder, die, nadat zij na een kortstondig huwelijksgeluk
van slechts een jaar, weduwe geworden was, door een snelverloopende
ziekte in het graf gesleept werd. Sam en Sib Melvill bleven dus alleen
op de wereld als verzorgers van het kleine weeskind. Door dezelfde
verteedering verbonden, leefden zij voort, dachten aan en droomden
over niets anders dan het jonge meisje.

Voor haar waren zij ongetrouwd gebleven, het moet er bij verteld
worden: zonder eenig berouw; want zij behoorden tot die goedige wezens,
die geen andere rol op dit onderaardsche te vervullen hebben dan die
van voogd. En dat was nog niet genoeg gezegd: de oudste had zich tot
vader, de jongste tot moeder van het kind gesteld. Het gebeurde dan
ook, dat miss Campbell er toe kwam hen heel natuurlijk te groeten
met een:

»Dag papa Sam! hoe vaart mama Sib?"

Met wie zou men die beide ooms beter hebben kunnen vergelijken,
behoudens hunne geschiktheid voor de zaken, dan met die twee liefdadige
kooplieden, zoo goed, zoo eender van gedachten, zoo minzaam, als
de broeders Cheeryble uit de London-City, de twee meest volmaakte
wezens, die uit het vruchtbare brein van Dickens geboren werden. Het
zou onmogelijk geweest zijn, een meer nauwkeurige gelijkenis te
treffen, al moest men den schrijver ook beschuldigen, dat type aan
het meesterstuk: Nikolaas Nickleby geheeten, ontleend te hebben;
niemand zou zich over dit plagiaat te beklagen hebben.

Sam en Sib Melvill, door het huwelijk hunner zuster vermaagschapt aan
een zijtak van het oude stamhuis der Campbells, hadden elkander nooit
verlaten. Dezelfde opvoeding had hen zedelijk aan elkander gelijk doen
worden. Zij hadden te zamen hetzelfde onderwijs in hetzelfde college
en in dezelfde klas genoten. Daar zij over het algemeen dezelfde
denkbeelden over alle zaken verkondigden in geheel overeenkomstige
uitingen, zoo kon de een steeds den volzin van den anderen eindigen met
dezelfde uitdrukkingen, onderstreept en gezinteekend door dezelfde
gebaren. In 't kort, die twee wezens vormden slechts één, hoewel
er eenig onderscheid in hun lichamelijk gestel te bespeuren was. En
inderdaad, Sam was iets grooter dan Sib en Sib was iets dikker dan
Sam; maar overigens zouden zij hunne grijze haren hebben kunnen
verwisselen, zonder het grondkarakter van hun eerlijk gezicht aan
te tasten, waarop de geheele adeldom der afstammelingen van den Clan
der Melvill's geschreven stond.

Zal ook verteld moeten worden, dat in de snede hunner eenvoudige
en ouderwetsche kleeding, in de keus van de stoffen daarvoor van
goed engelsch laken, zij een gelijken smaak aan den dag legden,
behalve dat--wie zal die geringe afwijking kunnen verklaren?--Sam de
donkerblauwe en Sib donker kastanjekleur scheen te verkiezen.

Werkelijk, wie zou niet in een innigen omgang met die twee fatsoenlijke
lieden hebben willen leven? Gewoon als zij waren, met denzelfden pas
in het leven voort te stappen, zouden zij ongetwijfeld, op weinigen
afstand van elkander, stil blijven staan, wanneer het uur van de
groote levenshalte gekomen zou zijn. In ieder geval waren die twee
zuilen van het stamhuis der Melvill's nog stevig. Zij zouden nog langen
tijd het oude gebouw van hun ras schragen, dat van de veertiende eeuw
dagteekende, dat episch tijdperk van Robert Bruce en van Wallace,
heldentijdperk, waarin Schotland zijn onafhankelijkheid tegenover
Engeland betwistte.

Maar al hadden Sam en Sib ook al niet de gelegenheid gehad om voor het
welzijn van hun land te strijden, al vlood hun minder bewogen leven
ook al heen in de kalmte van dat onbekommerd bestaan, hetwelk door het
bezitten van een vermogen te weeg gebracht wordt, zoo moet men hen
daarvan geen verwijt maken of meenen, dat zij ontaard waren. Neen,
zij vervolgden, door wel te doen, de edelaardige overleveringen
hunner voorouders.

Zij waren dan ook met de goede gezondheid, die zij genoten, en zich
geen enkele levens-onregelmatigheid te verwijten hebbende, bestemd
om, zonder oud naar geest en lichaam te worden, een hoogen ouderdom
te bereiken.

Wellicht kon hun één gebrek ten laste gelegd worden,--wie toch is
volmaakt op deze aarde?--en dat was, dat zij hunne gesprekken tooiden
met beeldspraken en aanhalingen, aan den beroemden kasteelbewoner van
Abbotsford ontleend, en meer bepaaldelijk aan de epische gedichten van
Ossian, waarmee zij dweepten. Maar wie zou hun dat in het vaderland
van Fingal en van Walter Scott tot grief gemaakt hebben?

Om hunne schets met een laatsten potloodstreek te eindigen, moet
medegedeeld worden, dat zij groote snuifverbruikers waren. Nu is het
bij niemand onbekend, dat het uithangbord der tabaksverkoopers voor
het meerendeel een moedigen Schot voorstelt, die, in het nationaal
kostuum gekleed, met de snuifdoos in de hand afgebeeld is. Welnu, de
gebroeders Melvill zouden waardiglijk overgebracht hebben kunnen worden
op de met verf bekladde zinken platen, die boven de tabakswinkels in
den wind krassen. Zij snoven zooveel en zelfs meer dan iemand, wie ook,
aan deze of gene zijde van de Tweed. Maar, kenmerkende bijzonderheid,
zij bezaten slechts één snuifdoos, die evenwel bijzonder groot was. Dat
draagbaar voorwerp ging steeds uit den zak van den eenen in dien van
den anderen over. Dit was als een band tusschen hen beiden. Er zal
wel niet bijgevoegd behoeven te worden, dat zij minstens tien keeren
in het uur de behoefte gevoelden, het overheerlijke nikotiaansche
kruid, dat zij uit Frankrijk lieten komen, te gebruiken. Wanneer de
een de snuifdoos uit de diepte van zijn rok voor den dag haalde, dan
haakten beiden naar een goed snuifje, en wanneer zij moesten niezen,
dan zeiden zij beiden: »God zegene u!"

Overigens waren de broeders, Sam en Sib, waarlijk kinderen, wanneer
het de werkelijkheid des levens betrof. Zij waren zeer weinig op
de hoogte der wereldsche en geheel en al niet op het gebied van
nijverheids-, geld- of handelszaken. Zij beweerden dan ook niet,
er iets van te begrijpen. Op staatkundig gebied waren zij nog minder
thuis, hoewel zij wellicht Jakobus-Gezinden mochten heeten, die eenige
vooringenomenheid jegens het regeerend huis van Hannover koesterden
en een gedachte wijdden aan den laatsten der Stuarts, zooals een
Franschman aan den laatsten koning uit het huis van Valois zou kunnen
denken. Maar in gevoels-kwestiën waren zij geheel vreemdelingen.

En toch hadden de gebroeders Melvill slechts één gedachte namelijk
een helderen blik te slaan in het hart van miss Campbell, haar meest
geheime gedachten te ontraadselen, die gedachten te besturen als het
moest, die te ontwikkelen als het noodig was, om haar eindelijk aan
een braven jongen hunner keus uit te huwelijken, die niet anders doen
kon, dan haar gelukkig maken.

Moest men hen gelooven, wanneer men de zaak hoorde bepraten, dan
hadden zij juist zoo'n braven jongen gevonden, wien die aangename
taak op dit ondermaansche zou ten deel vallen.

»Helena is alzoo uit, broeder Sib?"

»Ja, broeder Sam, maar daar slaat het vijf uur, zij zal dus weldra
te huis komen."

»En zoodra zij te huis zal zijn...."

»Zal het zaak zijn, broeder Sam, een zeer ernstig gesprek met haar
te hebben."

»Binnen weinige weken, broeder Sib, zal onze dochter den leeftijd
van achttien jaar bereikt hebben."

»Den leeftijd van Diana Vernon, broeder Sam. Is zij niet even
bekoorlijk als de aanbiddenswaardige heldin van Rob Roy?"

»Ja, broeder Sib, en door de bevalligheid harer manieren...."

»Door haar geestesgaven...."

»Door de oorspronkelijkheid harer denkbeelden...."

»Brengt zij meer Diana Vernon in herinnering dan Flora Mac Ivor,
de groote en indrukwekkende figuur van Waverley!"

De gebroeders Melvill, trotsch op hunnen nationalen romanschrijver,
haalden nog eenige andere heldinnennamen aan uit den Oudheidkundige,
uit Guy Mannering, uit den Abt, uit het Klooster, uit de Mooie Meid
van Perth, uit het Kasteel van Kenilworth enz.; maar alle moesten
volgens hunne meening den eerepalm aan miss Campbell laten.

»Het is een jonge rozenstruik, die wat snel opgeschoten is, broeder
Sib, en die...."

»Een steun gegeven moet worden, broeder Sam. Ik heb mij laten zeggen,
dat de beste steun voor een jong meisje...."

»Klaarblijkelijk een echtgenoot is, broeder Sib, want die schiet
wortel naast den rozenstruik...."

»En groeit natuurlijk met den struik voort, broeder, dien hij
beschermen moet!"

Met hun beiden hadden de gebroeders Melvill als ooms die beeldspraak
gevonden, die, goed bekeken, toch aan den Volmaakten Hovenier ontleend
was. Zij waren er ongetwijfeld tevreden over; want zij wekte een
zelfden glimlach van tevredenheid op hunne goedige gezichten. De
gemeenschappelijke snuifdoos werd door broeder Sib te voorschijn
gebracht, die er voorzichtig twee vingers in bracht, waarna hij ze aan
broeder Sam overreikte, die, na een flink snuifje genomen te hebben,
haar in den zak stak.

»Wij komen dus geheel en al overeen, broeder Sam?"

»Zooals altijd, broeder Sib."

»Zelfs bij de keus van een steun?"

»Zou men een meer met Helena overeenstemmend wezen vinden, een die
meer in haar smaak kan vallen dan die jeugdige geleerde, die ons
herhaaldelijk zulke waardige...."

»En zulke ernstige gevoelens jegens haar liet blijken?"

»Dat zou inderdaad moeilijk zijn. Hij is goed onderwezen, heeft zijn
graden op de Hooge Scholen van Oxford en Edinburg behaald...."

»Hij is knap natuurkundige als Tyndall...."

»Scheikundige als Faraday...."

»Hij kent het waarom van alle zaken op dit ondermaansche, broeder
Sam...."

»Hij zal niet betrapt worden op haperen, laat het welk moeilijk
vraagstuk ook zijn, broeder Sib...."

»Hij stamt af van een belangrijke familie uit het graafschap Fife en
is daarenboven bezitter van een voldoend vermogen...."

»Zonder van zijn uiterlijk te spreken, dat zelfs met zijn aluminiumbril
zeer aangenaam is!"

Al waren de brilleglazen van dien held ook in staal, nickel of goud
gevat geweest, dan zouden de gebroeders Melvill dat nog niet als
een koopvernietigend gebrek beschouwd hebben. Het is waar, dat die
gezichtkundige toestellen aan jeugdige geleerden goed staan en zij
hun ietwat ernstig uiterlijk naar wensch voltooien.

Maar zou die gegradueerde der bovengenoemde Hooge Scholen, die
natuur- en scheikundige, aan miss Campbell bevallen! Neen, wanneer
miss Campbell op Diana Vernon geleek. De lezer weet het toch. Diana
Vernon koesterde geen ander gevoel voor haren geleerden neef Raleigh,
dan dat eener bescheiden vriendschap. Zij trouwt hem dan ook niet op
het einde van den roman.

Mooi! maar dat kon de twee broeders niet verontrusten. Zij waren
geheel en al behept met de onervarenheid van oude jongeheeren, die
geheel onbevoegd zijn in zulke zaken te oordeelen.

»Zij hebben elkander reeds dikwijls ontmoet, broeder Sib; en onze
jonge vriend scheen niet ongevoelig voor de schoonheid van Helena."

»Dat geloof ik wel, broeder Sam! Had de goddelijke Ossian hare
deugden, hare schoonheid en hare bevalligheid te verheerlijken gehad,
dan zou hij haar Moina genoemd hebben, dat wil zeggen: door iedereen
bemind...."

»Tenzij hij haar Fiona genoemd had, broeder Sib, dat wil zeggen:
de onvergetelijke schoone uit de gaëlische tijdperken."

»Had hij geen voorgevoel van het bestaan onzer Helena, broeder Sam,
toen hij schreef: »Zij verlaat hare schuilplaats, waar zij in het
geheim zuchtte en verschijnt, getooid met hare schoonheid, als de
maan in het oosten op den rand eener wolk...."

»En het schitterende harer bekoorlijkheden omgeeft haar als
lichtstralen, broeder Sib, en het geschuifel van haar lichten tred
is welgevallig voor het oor, evenals een heerlijke muziek!"

Gelukkig, dat de beide broeders daarbij hunne aanhalingen staakten
en uit den nevelachtigen hemel der barden tot het werkelijke leven
terugkeerden.

»Dat is zeker," zei de een, »wanneer Helena onzen jeugdigen geleerde
bevalt, hij hare genegenheid wel zal verwerven."

»En dat zij van haren kant, broeder Sib, hem nog niet al die
opmerkzaamheid geschonken heeft, die de verheven hoedanigheden,
waarmede hem de natuur zoo rijkelijk bedeeld heeft, verdienen...."

»Dat enkel daaraan te wijten is, broeder Sib, dat wij haar nog niet
hebben medegedeeld dat het tijd wordt voor haar om aan het huwelijk
te denken."

»Maar wanneer wij eenmaal haar denkbeelden op dat onderwerp zullen
gevestigd hebben, verondersteld dan ook al, dat zij eenigen tegenzin,
niet tegen den echtgenoot, maar tegen den echtelijken staat zou
hebben...."

»Dan zal zij toch dadelijk »ja" antwoorden, broeder Sam...."

»Zoo als die uitmuntende Benedictus, broeder Sib, die na lang weerstand
geboden te hebben...."

»In de ontknooping van »Veel geschreeuw en luttel wol" eindigt met
Beatrix te trouwen!"

Zoo bedisselden de goede ooms van miss Campbell die zaak, en die
aangegeven ontknooping scheen hun even natuurlijk toe als die uit
het komediestuk van Shakespeare.

Beiden waren als op een gegeven teeken tegelijkertijd opgestaan en
keken elkander met een fijn glimlachje aan. Zij wreven zich de handen
op de maat. Dat huwelijk was een geklonken zaak! Welke moeielijkheid
zou zich nog kunnen voordoen? De jonkman had hun de hand van het jonge
meisje gevraagd en deze zou wel haar antwoord geven, een antwoord,
waaromtrent zij zich niet te bekommeren hadden. Alle vormelijkheid
was in acht genomen, men had slechts den dag vast te stellen.

En waarlijk, dat zou een schoone dag en een fraaie plechtigheid
zijn. Zij zou te Glasgow voltrokken worden, maar niet in de kathedraal
van Sint Mungo, de eenige kerk van Schotland, die met Sint Magnus der
Orkaden in het hervormingstijdperk ongeschonden was gebleven. Neen! zij
was een te lomp gevaarte en bij gevolg niet vroolijk genoeg voor een
huwelijk, dat volgens de gebroeders Melvill een ontluiking der jeugd,
een uitstraling van liefde moet zijn. Men zou eerder Sint Andries
of Sint Enoch of zelfs Sint George kiezen, die tot bidplaats van het
meest fatsoenlijke kwartier der stad diende.

Broeder Sam en broeder Sib gingen voort met het ontwikkelen van
hunne plannen en gebruikten daarbij een spreekwijze, die meer van een
alleenspraak dan van een gesprek had, omdat het steeds de opvolging
van dezelfde denkbeelden was, die op dezelfde wijze uitgedrukt
werden. Onderwijl zij zoo praatten, vestigden zich door de ramen
hunne blikken op het fraai geboomte, waaronder miss Campbell thans
wandelde, op de groene grasperken, door beekjes met ruischend water
omzoomd, op de lucht met haren lichtgevenden nevel, die in de Schotsche
Hooglanden schijnt te huis te behooren. Zij keken elkander niet aan,
dat was onnoodig; maar door een soort van hartelijk instinct gedreven,
grepen zij van tijd tot tijd elkanders arm, drukten elkander de hand,
alsof zij door de een of andere magnetische strooming, de mededeeling
hunner gedachten wilden bevorderen.

Ja! dat zou prachtig zijn! De zaken zouden grootsch en adellijk
behandeld worden. De arme lieden van West-George Street, die daar even
goed als elders te vinden zijn, zouden bij het feest niet vergeten
worden. Mocht miss Campbell, tegen ieders vermoeden in, wenschen,
dat het huwelijk meer eenvoudig zou voltrokken worden, dan zou zij
moeite hebben om hare ooms reden te doen verstaan, en die ooms zouden
het wel tegen haar opnemen en hunne plannen doordrijven, al was dat
ook voor den eersten keer in hun leven. Neen! zij zouden noch daarin,
noch in eenig ander geval toegeven. Met de grootste plechtigheid zouden
de genoodigden bij het verlovingsmaal volgens het oude gebruik »den
dronk op den dakbalk" uitbrengen. En de arm van broeder Sam rondde
zich even als die van broeder Sib, alsof zij reeds bezig waren,
dien beroemden Schotschen dronk in te stellen.

De deur der hall ging in dit oogenblik open, en een jong meisje
verscheen met roosjes op de wangen, het gevolg van een vluggen renloop
in het park. Hare hand zwaaide een opengeslagen dagblad. Zij wendde
zich tot de gebroeders Melvill en vereerde beiden met twee kussen.

»Goeden morgen, oom Sam," zei zij.

»Goeden morgen, lieve dochter."

»En hoe vaart oom Sib?"

»Opperbest!"

»Helena," zei broeder Sam, »wij hebben iets met je te bedisselen."

»Te bedisselen! Wat te bedisselen? Kom, welke samenzwering hebben
mijn oompjes gesmeed?" vroeg miss Campbell, wier blikken niet zonder
ondeugendheid van den een naar den anderen schoten.

»Ge kent dat jonge mensch, den heer Aristobulus Beerenkooi?"

»Dien ken ik."

»Mishaagt hij je?"

»Waarom zou hij mij mishagen, oom Sam?"

»Dan bevalt hij je?"

»Waarom zou hij mij bevallen, oom Sib?"

»Wel, omdat broeder Sam en ik, na rijpe overweging, hem je tot
echtgenoot voorstellen."

»Ik trouwen! ik!" riep miss Campbell met den meest welluidenden lach,
die ooit binnen de muren der hall weerklonken had.

»Je wilt niet trouwen?" vroeg broeder Sam.

»Neen!"

»Nooit?..." vroeg broeder Sib.

»Nooit!" antwoordde miss Campbell met een ernstig gezicht, dat wel in
tegenspraak met haar lachend mondje was. »Nooit! mijn lieve ooms... ten
minste zoo lang ik niet gezien heb..."

»Wat dan?" vroegen broeder Sam en broeder Sib als om strijd.

»Zoo lang ik den Groenen Straal niet zal gezien hebben."






II.

HELENA CAMPBELL.


Het buitenverblijf, door miss Campbell en de gebroeders Melvill
bewoond, was gelegen op drie mijlen van het kleine gehucht Helenaburg,
op den oever van Gare-Loch, een van die schilderachtige inkeepingen,
waardoor de boorden van de Clyde grillig ingesneden zijn.

Gedurende het winterseizoen bewoonden de gebroeders Melvill te Glasgow
een aanzienlijk huis in West-George Street in het aristokratisch
kwartier der nieuwe stad, niet ver van Blythswood Square. Daar
verbleven zij zes maanden van het jaar, tenzij een gril van Helena,
waaraan zij zich steeds zonder tegenspartelen onderwierpen, hen tot
een langdurig uitstapje naar den kant van Italië, van Spanje of van
Frankrijk noopte. Gedurende zulke reizen zagen zij slechts door de
oogen van het jonge meisje, gingen waarheen zij wenschte te gaan,
hielden halt, wanneer zij zulks verkoos, en bewonderden slechts dat,
wat zij harer aandacht waardig keurde. Wanneer miss Campbell haar
reisindrukken òf met eenige potloodhalen òf met eenige inktregels in
haar album had overgebracht, dan keerden de brave ooms onderworpen
naar het Vereenigd Koninkrijk terug, en betrokken weer, evenwel niet
zonder innerlijke voldoening, de gemakkelijk ingerichte woning in
West-George Street.

Wanneer een drietal weken van de maand Mei verloopen waren, gevoelden
broeder Sam en broeder Sib een niet te bedwingen verlangen om naar
buiten te gaan. Dat verlangen overviel hen steeds juist op het
oogenblik, dat miss Campbell ook het niet te bedwingen verlangen te
kennen gaf, om niet alleen Glasgow, maar ook het rumoer eener groote
nijverheidsstad vaarwel te kunnen zeggen; om de bedrijvigheid te
kunnen ontvluchten der handelaren, die niet zelden zelfs tot in de
nabijheid van Blythswood Square, het deftige kwartier, doordrong;
om eindelijk een minder met rook bezwangerden hemel te kunnen zien,
om een minder met koolzuur bezwangerde lucht te kunnen inademen dan die
der oude hoofdstad van Schotland, welker handels-belangrijkheid eenige
eeuwen geleden door de »Tabacco Lords", de tabaklords, gesticht werd.

Dan vertrok alles, heerschap en bedienden, naar het buitenverblijf,
dat hoogstens op een twintigtal mijlen verwijderd lag. Het was een
fraai plekje, dat dorpje Helenaburg. Men heeft er een badplaats van
gemaakt, die zeer gezocht was door hen, die tijd genoeg hadden om
de wandelingen langs de Clyde af te wisselen met uitstapjes naar het
Katrinemeer en het Lhomondmeer, die zoo dierbaar aan de toeristen zijn.

Op een mijl van het dorp en op den oever van het Gare-Loch, hadden
de gebroeders Melvill een plekje uitgezocht om hun buitenverblijf
te bouwen te midden van prachtig geboomte en te midden van
murmelende beekjes, op een golvend terrein, welks oppervlakte als
voor het aanleggen van een park bestemd scheen. Frisch lommer,
groene grasperken, boschjes van dicht en verschillend struikgewas,
bloembeddingen, weilanden, welker »gezondheids-gras" voornamelijk voor
de bevoorrechte schaapjes groeide, vijvers met hunne spiegelgladde
oppervlakten, bevolkt met wilde zwanen, die bevallige vogels, waarvan
Wordsworth zong:


    »De zwaan dobbert dubbel, hij en zijn beeld!"


Alles eindelijk wat de natuur bekoorlijks voor de oogen kan te zaam
brengen, zonder dat de menschenhand zich in die schikkingen verraadt;
zoodanig was het zomerverblijf van die welgestelde familie.

Er moet nog bijgevoegd worden, dat van dat gedeelte van het park, boven
het Gare-Loch gelegen, het uitzicht behoorlijk was. Vooreerst rustte
het oog aan het uiteinde van dien smallen inham op het schiereiland
Roseheat, waarop zich een fraaie italiaansche villa verhief, die
aan den hertog van Argyle toebehoorde. Links vertoonde het gehucht
Helenaburg de golvende lijn van hare huizen, waarboven een paar
klokkentorens uitstaken, met zijn sierlijke pier zich uitstrekkende
boven de wateren van den inham, ten behoeve der stoombooten; en
daarachter, op dien achtergrond, de kustheuvels, waarop vriendelijk
eenige schilderachtige woningen verrezen. Vlak tegenover, op den
linkeroever der Clyde, verrezen Glasgow-haven, de bouwvallen van het
Kasteel Newark, Greenock en daar rondom een woud van masten met hunne
veelkleurige vlaggen, waardoor een zeer afwisselend panorama ontstond,
hetwelk het oog aangenaam boeide.

En dat gezicht werd nog fraaier, wanneer men den voornaamsten toren van
het buitenverblijf beklom, waardoor de gezichteinder zich aanmerkelijk
uitbreidde.

De vierkante toren, met zijn veruitspringende torentjes, in vorm
op peperbussen gelijkende, op drie zijner hoeken, was versierd met
schietgaten en rondgaande galerijen, terwijl zijn bovenvlak verdedigd
was door een borstwering, die als kantwerk in steen uitgehouwen
was. De vierde hoek sloot aan een achtkantig torentje, waarop de
vlaggestok verrees, waaraan het dundoek wapperde, dat zich in het
Vereenigd Koninkrijk boven alle woningen en boven alle vaartuigen
ontplooit. Die soort van wachttoren, van nieuwere dagteekening,
beheerschte alzoo het geheel der gebouwen, die tot het buitenverblijf
behoorden, met zijn grillige daken, met zijn vensterramen, die nog
grilliger aangebracht waren, met zijn veelvlakkige gevelnokken, met
zijn vooruitstekende gedeelten, met zijn slingerende arabesken langs
de vensterkozijnen, en met zijn keurig bewerkte schoorsteenen, alle
vindingrijke ornamenten, die soms een bevallig uiterlijk verleenden,
en aan den anglo-saksischen bouwtrant eigen zijn.

Het was op het bovenste plat van dat torentje, dat miss Campbell
gaarne gansche uren zat te mijmeren onder de plooien van de nationale
vlag, die onder de bries van de Firth of de Clyde wapperde. Zij had
zich daar een lief toevluchtsoord bereid, waar zij kon zitten lezen,
schrijven en slapen bij ieder weer van dat veranderlijk klimaat van
Schotland. Zij zat dan beschut voor den wind, de zonnestralen en den
regen. Daar moest men haar meestal gaan zoeken. Was zij daar niet,
dan dwaalde zij luimig door de lanen van het park, dan eens alleen, dan
eens in gezelschap van juffrouw Bess, tenzij zij te paard, gevolgd door
Partridge, de naburige streek doorholde en zij dien trouwen dienaar
een taai stuk werk gaf om niet bij zoo'n rit ten achter te blijven.

Onder de talrijke bediening van het buitenverblijf moeten wij een
oogenblik bij die twee eerlijke dienaren verwijlen, die sedert hunne
jeugd de familie Campbell aankleefden.

Elisabeth, de »Luckie", de moeder, zooals de huishoudster in de
Hooglanden genoemd wordt, telde net zooveel levensjaren als zij
sleutels aan haren sleutelbos droeg, en dat waren er welgeteld zeven
en veertig. Zij was een degelijke huisbestierster, ernstig, regelmatig
als een uurwerk, en voor hare taak die het geheele huishouden bestreek,
berekend. Soms verbeeldde zij zich de gebroeders Melvill grootgebracht
te hebben, hoewel die ouder waren dan zij; maar voor miss Campbell
had zij voorzeker moederlijke zorgen.

Naast die kostelijke intendante blonk de Schot Partridge uit, als een
dienaar, die geheel aan zijn meesters gewijd, en steeds getrouw was
aan de oude gewoonten van zijn clan. Steeds was hij in het ouderfelijk
kostuum der bergbewoners gekleed. Hij droeg de gestreepte blauwe muts,
den kilt en den ruitkleurigen tartaan, die hem over den philibey en
den pouch, dit laatste een soort van langharigen zak, tot op de knieën
reikte, de hooge beenkousen, die door linten ruitvormig over de kuiten
opgehouden werden, en eindelijk de broguen, een soort schoeisel van
koehuid vervaardigd, die hem voor sandalen dienden.

Wat zou er met eene juffrouw Bess, om het huis te bestieren, en een
Partridge, om het te bewaken, meer noodig zijn geweest om van den
huiselijken vrede op dit ondermaansche verzekerd te zijn?

Men zal het reeds opgemerkt hebben dat, toen Partridge op het geroep
van de gebroeders Melvill toeschoot, hij »miss Campbell" gezegd had
toen hij van het jonge meisje sprak.

Wanneer de brave Schot haar miss Helena genoemd had, dat wil zeggen,
wanneer hij haar met haar doopnaam aangeduid had, zou hij inbreuk
gemaakt hebben op de regels, die de trapsgewijze ondergeschiktheid
regelen, inbreuk die in het bijzonder door het woord: »snobbisme"
aangeduid wordt.

En werkelijk de oudste of de eenige dochter uit een fatsoenlijke
familie wordt zelfs in hare meest teedere jeugd nimmer met haren
doopnaam aangesproken. Ware miss Campbell de dochter van een pair,
dan zou zij lady Helena geheeten hebben; maar de tak der Campbells,
waartoe zij behoorde, was slechts een zijtak en nog wel een zeer
verwijderde zijtak van den hoofdstam, die in den paladijn sir Colin
Campbell tot de kruistochten terug te voeren was. In het verloop van
eeuwen hadden zich vertakkingen van den algemeenen stamboom van den
roemvollen voorzaat afgescheiden, maar zich aangesloten bij de Clans
van Argyle, van Breadalbane, van Lochnel en bij anderen; maar hoe
verwijderd ook van den hoofdstam, voelde zich Helena toch trotsch op
het bloed dier roemrijke familie, dat haar vanwege haren vader in de
aderen vloot.

Maar al was zij maar eenvoudig miss Campbell, zoo was zij toch
een echte Schotsche, een dier edelaardige meisjes van Thulé, met
blauwe oogen en blonde haren, welker portret, geschetst door Findon
of Edwards, en temidden der afbeeldingen van Minna, van Brenda, van
Amy Robsart, van Flora Mac Ivor, van Diana Vernon, van miss Wardour,
van Catherina Glover, van Mary Avenel geplaatst, de keepsake niet
onwaardig zou geweest zijn, waarin Engelschen de schoonste vrouwentypen
van hunnen grooten romanschrijver bijeen brengen.

En inderdaad, miss Campbell was een overheerlijk wezen. Men bewonderde
haar fraai gesneden gelaat, hare blauwe oogen,--van dat blauw der
Schotsche meren,--haar bevallige gestalte, niet te groot en niet
te klein, haren tred, die eenige fierheid verried, haar geheel
uiterlijk, dat nadenken kenschetste, tenzij een weinig spotlust
hare gelaatstrekken kwam verhelderen, en men moest bekennen dat haar
geheele wezen den stempel droeg van bevalligheid en voornaamheid.

Maar miss Campbell was niet alleen schoon, zij bezat ook een goed
karakter. Hoewel rijk vanwege hare ooms, liet zij zich daarop niets
voorstaan. En liefdadig was zij, zoo liefdadig, dat zij scheen het
gaëlisch spreekwoord tot daadwerkelijkheid te willen maken: »dat de
geopende hand steeds gevuld zij!"

Vóór alles was zij gehecht aan haar provincie, aan haren clan, aan
haar familie. Zij was eene Schotsche met hart en ziel. Zij zou de
voorkeur gegeven hebben aan den meest nederigen der Sawneys boven den
meest voornamen der John Bulls. Haar vaderlandsliefde trilde als de
snaren eener harp, wanneer de stem eens bergbewoners den omtrek met
het een of andere nationale pibroch der Hooglanden deed weerklinken.

De Maistre heeft ergens gezegd: »Er bestaan in ons twee wezens:
eerst het ik en dan de andere."

Het »ik" van miss Campbell was een ernstig, bezonnen wezen, dat het
bestaan meer uit het oogpunt der verplichtingen dan uit het oogpunt
der rechten beschouwde.

De »andere" van miss Campbell was een romanesk, een avontuurlijk
wezen, dat een weinig tot lichtgeloovigheid overhelde, en veel van
de wonder-verhalen hield, die zoo gemakkelijk in het vaderland
van Fingal ontluiken. Daarin verried zich haar maagschap met de
Lindamires, die aanbiddenswaardige heldinnen uit de ridder-romans,
en bezocht als zoodanig de omliggende glens alleen om »den doedelzak
van Strathdearne", zooals de Hooglanders het zuchten van den wind in
eenzame lanen noemen, te hooren.

Broeder Sam en broeder Sib hielden evenveel van die beide zoo
verschillende wezens, die in miss Campbell huisden; maar toch
moet bekend worden, dat, hoewel zij zich bekoord gevoelden door het
ernstige schepseltje, zij soms van streek geraakten door de onverwachte
snedige antwoorden, de grillige omzwervingen in het denkbeeldige,
de plotselinge omdolingen in het rijk der droomen van het andere wezen.

En was het dat luimige wezen niet, dat op het voorstel der beide
broeders, het zoo zonderlinge antwoord gaf:

»Ik trouwen! ik!" had het »ik!" uitgeroepen. »Ik de echtgenoot van
mijnheer Beerenkooi worden! Wij zullen daarover eens denken.... en
er later over spreken!"

»Nooit!...." had die andere geroepen. »Nooit!.... zoolang ik den
Groenen Straal niet zal gezien hebben!"

De gebroeders Melvill keken elkander aan, zonder er iets van te
begrijpen. Broeder Sam nam het oogenblik waar, dat Miss Campbell op
een grooten Gothischen armstoel, die bij het venster stond, plaats nam,
om te vragen:

»Wat wil zij met dien Groenen Straal zeggen?"

»En waarom wil zij dien straal zien?" vroeg broeder Sib.

Waarom? Men zal het vernemen.






III.

HET ARTIKEL UIT DE »MORNING POST."


Ziehier, wat de liefhebbers van natuurkundige aardigheden dien dag
in de »Morning Post" hadden gelezen:

»Hebt gij wel eens een zons-ondergang boven een zee-horizon
waargenomen? Voorzeker, nietwaar? Hebt gij dat zoo schoone
natuurtafereel gevolgd, tot dat de bovenrand der zonneschijf,
de watervlakte rakende, op het punt is te verdwijnen? Zeer
waarschijnlijk. Maar hebt gij dan het natuurverschijnsel opgemerkt,
dat zich in het allerlaatste oogenblik voordoet, waarin de schitterende
zon haar laatsten straal doet zien, bij een geheel zuivere lucht,
die van iederen nevel vrij is? Dat wellicht niet. Welnu, de eerste
maal dat gij in de gelegenheid zult zijn,--en die gelegenheid doet
zich zeer zelden voor,--om die waarneming te doen, dan zal het geen
roode straal zijn, die volgens uwe meening op het netvlies van uw oog
zal weerkaatsten, maar het zal een groene zijn, van een wonderlijk
groen, een groen dat geen schilder op zijn verfbord kan te voorschijn
tooveren, een groen, welker natuur nimmer bij de zoo afgewisselde
kleurmenging van het plantenrijk, noch bij de schakeering van de
helderste zeeën is waargenomen kunnen worden! Wanneer er groen in
het Paradijs bestaat, dan kan het niet anders dan dat groen zijn,
wat dan ongetwijfeld het groen der Hoop is!"

Zoo luidde het artikel van de Morning Post, dagblad, hetwelk Miss
Campbell bij haar binnentreden in de hall in de hand hield. Dat
artikel was voldoende geweest om haar op te winden.

Met een geestdriftvolle stem las zij dan ook de weinige regels die
met hare stembuiging als een lyrische lofzang de schoonheden van den
Groenen Straal bezongen, aan hare ooms voor.

Maar wat miss Campbell hun verzweeg, was dat die Groene Straal
overeenkwam met een oude legende, welker innige beteekenis haar tot
nu toe ontsnapt was. Het was een raadselachtige legende, te midden
van zoovele andere, die in de Hooglanden verteld worden en waarbij te
verstaan werd gegeven, dat die straal de macht had, den sterveling,
die hem gezien had, de gaaf te verleenen zich in hartzaken niet te
kunnen vergissen. Door zijne verschijning werden alle onwaarheden en
droombeelden vernietigd, zoodat hij, die het geluk had hem eens waar
te nemen, helder in zijn eigen hart en in dat van anderen kon lezen.

Dat de lezer de dichterlijke lichtgeloovigheid eener jeugdige
Schotsche vergeve, die in haar brein door de lezing van dat artikel
in de Morning Post weer opgewekt was.

Toen broeder Sam en broeder Sib miss Campbell zoo hoorden, keken zij
elkander verbouwereerd met verbazend wijd opengespalkte oogen aan. Tot
nu toe hadden zij het leven genoten zonder dien Groenen Straal gezien
te hebben, en zij meenden, dat men het best zonder hem kon stellen. Dit
was evenwel de meening van Helena niet, die de gewichtigste daad haars
levens van de waarneming van dat natuurverschijnsel, eenig onder allen,
afhankelijk stelde.

»Dus, dat is het wat men »de Groene Straal" noemt?" vroeg broeder Sam,
terwijl hij zachtkens met hoofd knikte.

»Ja, oom Sam," antwoordde miss Campbell.

»Dien ge volstrekt zien wilt?" vroeg broeder Sib.

»Met uw verlof, dien ik zien zal, waarde ooms, en zoo spoedig mogelijk,
met uw welnemen."

»En dan, als ge hem gezien zult hebben?...."

»Als ik hem gezien zal hebben?.... Wel, dan kunnen wij over mijnheer
Aristobulus Beerenkooi praten."

Broeder Sam en broeder Sib keken elkander ter sluiks aan en een
glimlach van verstandhouding krulde hunne lippen.

»Kom, laten wij den Groenen Straal gaan zien," zei de een.

»Kom, zonder een oogenblik te loor te laten gaan!" zei de ander.

Maar miss Campbell weerhield hen met een handgebaar, toen zij het
venster der hall wilden openen.

»Wij moeten op zons-ondergang wachten," zei zij.

»Van avond dus...." knikte broeder Sam.

»En dat de zon in een zeer zuiveren dampkring ondergaat," vervolgde
miss Campbell.

»Welnu, na het middagmaal zullen wij alle drie naar de punt van
Rosenheat wandelen...."

»Of nog beter, wij zullen eenvoudig den toren van het buitenverblijf
beklimmen," zei broeder Sam.

»Op Rosenheat-punt, zoowel als op dien toren," antwoordde miss
Campbell, »hebben wij geen ander vergezicht dan dat van de oeverstreek
der Clyde. Wij moeten evenwel de zon zien ondergaan op zee, wanneer zij
achter de wateroppervlakte verdwijnt. Mijn oompjes zijn dus gehouden
mij in den kortst mogelijken tijd voor zoo'n zeegezicht te brengen!"

Met haar allerliefsten glimlach op de lippen sprak miss Campbell,
evenwel zoo ernstig, dat de gebroeders Melvill aan een zoo te berde
gebrachte vordering geen weerstand kon bieden.

»Er is toch geen haast bij?...." meende broeder Sam evenwel in het
midden te moeten brengen.

Broeder Sib schoot te hulp, door er bij te voegen:

»Oh! wij hebben den tijd...."

Miss Campbell schudde het bevallige hoofdje.

»Neen, wij hebben niet den tijd," antwoordde zij, »integendeel,
er is veel haast bij."

»Werkelijk? Zou dat belangstelling voor mijnheer Aristobulus Beerenkooi
zijn?...." vroeg broeder Sam.

»Wiens geluk, zooals het schijnt, van de waarneming van den Groenen
Straal afhangt?...." meende broeder Sib.

»Kom die gekheid! Neen, er is haast bij, lieve ooms! omdat wij reeds
in Augustus zijn," antwoordde miss Campbell, »en de nevels weldra
onze Schotsche lucht zullen komen bederven! Wij moeten van de weinige
schoone avonden gebruik maken, die het einde van den zomer en het
begin van den herfst ons schenken zullen! Nu, wanneer vertrekken wij?"

Zooveel was zeker, dat wanneer miss Campbell in dat jaar den Groenen
Straal nog wilde waarnemen, er geen tijd te verliezen was. Alles wat
den broeders overbleef te doen, en dat nog wel zonder een dag verloren
te laten gaan, was zich onmiddellijk naar het een of andere punt van
de Schotsche kust te begeven, die op het westen lag, zich daar zoo
gemakkelijk mogelijk in te richten, om iederen avond den ondergang der
zon te gaan waarnemen en haren laatsten straal te bespieden. Wellicht
dat dan miss Campbell, met een weinig geluk, haren wensch, die niet
van grilligheid vrij te pleiten was, in vervulling zou zien komen,
wanneer namelijk de lucht tot de waarneming van het natuurverschijnsel
wilde medewerken, wat wel een tref zoude zijn, want, zooals de Morning
Post zei, kon die waarneming tot de zeer zeldzame gerekend worden.

En dat dagblad was voorzeker goed ingelicht.

Vooreerst gold het nu te zoeken en te kiezen een strook der westkust,
vanwaar het natuurverschijnsel zichtbaar zoude zijn. Maar om die te
vinden, moest men de baai der Clyde verlaten.

Want die geheele inham, die de monding der Firth of Clyde vormt, is
als bezaaid met hinderpalen, die het gezichtsveld begrenzen. Hier zijn
het de Bute's Kiles en het Arran-eiland, elders weer de schiereilanden
van Knapdale, van Gantyre, van Jura en van Islay, alle reusachtige
verbrokkelingen van rotsen in een gewelddadig geologisch tijdperk,
die een soort van eilanden-zee ten westen van het graafschap Argyle
vormen. Onmogelijk zou het zijn, daar een segment van den zee-horizon
te vinden, waarop de blik een zonsondergang kon waarnemen.

Dus wilde men Schotland niet verlaten, dan moest men òf meer
noordwaarts òf meer zuidwaarts trekken. Men had een onmetelijk
onderzoekingsveld voor zich, maar slechts weinig tijd om vóór de
herfstnevelen klaar te zijn. Naar welke streek zou men trekken? Dat
kon miss Campbell niets schelen. Of het de kust van Ierland, de kust
van Frankrijk, de kust van Noorwegen, van Spanje of van Portugal mocht
zijn, zij zou overal heen gegaan zijn, waar zij de afscheidsstralen
der ondergaande zon had kunnen opvangen. En of dit de gebroeders
Melvill gelegen of niet gelegen kwam, daarom bekreunde zij zich niet,
zij moesten met haar meê!

De beide ooms, na een blik--maar welk een blik van diplomatische
geslepenheid!--met elkander gewisseld te hebben, haastten zich het
woord te nemen.

»Welnu, liefste Helena," zei broeder Sam. »Het is zeer gemakkelijk
aan uw wensch te voldoen. Kom, laten wij naar Oban gaan."

»Nergens zullen wij voorzeker beter zijn, dan te Oban," bevestigde
broeder Sib.

»Welnu, dan maar naar Oban," antwoordde miss Campbell. »Maar is daar
te Oban een zeehorizon?"

»Dat zou ik meenen!" riep broeder Sam uit.

»Eerder twee dan een!" bevestigde broeder Sib met een uitroep.

»Welnu, dan maar op reis!"

»Ja, over drie dagen," zei een der ooms.

»Neen over twee dagen," zei de andere, die het noodig oordeelde
inschikkelijkheid te betoonen.

»Wat over twee dagen! Neen, morgen reeds!" antwoordde miss Campbell,
die opstond, toen de klok voor het middagmaal zich liet hooren.

»Morgen.... wel ja.... morgen!" zei broeder Sam.

»Ik wou er al zijn," betuigde broeder Sib.

Zij spraken waarheid maar waarom die haast? Omdat Aristobulus
Beerenkooi besloten had de zomermaanden te Oban door te brengen,
en daar reeds sedert veertien dagen was. Miss Campbell, die deze
bijzonderheid niet wist, zou zich daar in de nabijheid van dat
jonge mensch bevinden, die onder de geleerdste, maar ook--en dat
gisten de gebroeders Melvill niet--onder de vervelendste wezens
kon meetellen. Daar, dachten de beide slimmerds, zal miss Campbell,
na zich vruchteloos de oogen vermoeid te hebben met het waarnemen
van zonsondergangen, hare gril opgeven en eindigen met haar sierlijk
gehandschoend handje in de meer plompe hand van haren aanstaande te
leggen. En al had Helena dat alles ook kunnen gissen, dan zou zij toch
vertrokken zijn; want de tegenwoordigheid van Aristobulus Beerenkooi
kon haar niet van streek brengen.

»Bet!"

»Beth!"

»Bess!"

»Betsy!"

»Betty!"

Die reeks van namen weerklonk weer in de hall. Maar ditmaal verscheen
juffrouw Bess en ontving de bevelen om den volgenden morgen voor een
dadelijk vertrek klaar te zijn.

En werkelijk men moest zich haasten: de barometer, die op dertig
en drie tiende streep (769 mm.) stond, kondigde mooi weer aan, dat
eenigen tijd zou duren. Wanneer men 's morgens vroeg vertrok, zou
men nog tijdig genoeg te Oban aankomen om den zonsondergang te zien.

Juffrouw Bess en Partridge hadden nu met dat ophanden zijnde
vertrek natuurlijk de handen vol. De zeven-en-veertig sleutels van
de huishoudster tikten en weerklonken in haar zak als de halsbellen
van een spaansch muildier.

Hoe veel kasten en laden moesten niet geopend, maar vooral gesloten
worden! Wellicht zou het buitenverblijf te Helenaburg lang leeg staan,
wie zou dat kunnen voorspellen? Moest er geen rekening gehouden
worden met het grillig karakter van miss Campbell? En wanneer dat
overheerlijke persoontje het in het hoofdje kreeg haren Groenen
Straal te achtervolgen? En wanneer die Groene Straal met een soort
van behaagzucht behept was en zich verborgen hield? En wanneer de
omstreken van Oban niet de noodige helderheid van lucht aanboden,
toch zoo noodzakelijk om zoo'n waarneming te doen gelukken? En wanneer
men een anderen observatiepost moest kiezen, op een meer zuidelijk
gelegen kuststreek, hetzij van Schotland, hetzij van Engeland,
hetzij van Ierland, hetzij zelfs van het vaste land? Men zou den
volgenden morgen vertrekken, dat was overeengekomen, dat stond vast;
maar wanneer zou men op het buitenverblijf terugkeeren? Binnen een
of binnen zes maanden? binnen een of over zes jaar?

»Waartoe toch die inval om dien Groenen Straal te willen zien?" vroeg
juffrouw Bess aan Partridge, die zijn best deed om haar te helpen.

»Ik weet het niet," antwoordde Partridge, »maar dat moet toch niet
zonder belangrijkheid zijn; want onze jonge meesteres doet niets zonder
er goede redenen voor te hebben. Dat weet gij trouwens, mavourneen."

Mavourneen is een uitdrukking, waarvan men zich in Schotland gaarne
bedient. Het komt nagenoeg met de Hollandsche uitdrukking van »mijn
waarde" overeen. En het was vooral aan de uitmuntende huishoudster
niet ongevallig, aldus door den braven Schot betiteld te worden.

»Ik ben het met u eens, Partridge," antwoordde zij, »dat die gril
van onze miss Campbell, zonder dat wij zulks vermoeden kunnen, een
geheime gedachte tot grondslag heeft."

»Maar welke?"

»Weet ik het? Daar zit òf een formeele weigering, òf minstens een
uitstel ten opzichte van de plannen harer ooms achter!"

»Zoudt ge kunnen denken? Ik begrijp inderdaad ook niet," was de
meening van Partridge, »waarom die heeren Melvill zoo zeer ingenomen
zijn met dien mijnheer Beerenkooi. Komaan, zeg eens ronduit, zou dat
wel een goed echtgenoot voor onze jonge juffrouw wezen?"

»Wees daarvan overtuigd," antwoordde de huishoudster, »dat wanneer
die meneer haar maar half aanstaat, zij hem in 't geheel niet tot
echtgenoot zal aannemen. Zij zal met haar fijn bekje »neen" tegen haar
ooms zeggen, terwijl zij hun een hartelijken kus op beide wangen zal
geven, en die ooms zullen dan de verbaasden spelen, dat zij ook maar
een oogenblik een gedachte hebben kunnen wijden aan zoo'n minnaar,
wiens pretenties mij volstrekt niet aanstaan."

»En mij ook niet, mavourneen!"

»Ziet ge, Partridge, het hartje van miss Campbell is als die lade
daar, goed gesloten onder haar zekerheidsslot. Zij alleen bezit er
den sleutel van, en wil iemand die lade openen, dan moet zij dien
sleutel vrijwillig afstaan...."

»Tenzij men haar dien ontfutselt;" viel Partridge met een
geheimzinnigen maar toch toestemmenden glimlach in.

»O! dien ontfutselt men haar zoo niet, of zij moet hem zich willen
laten ontfutselen," antwoordde juffrouw Bess, »en ik mag lijden dat
de wind mijn muts afrukke en haar op de punt van den klokkentoren
van Sint Mungo brenge, wanneer onze jonge dame ooit dien mijnheer
Beerenkooi tot man neemt."

»Een Zuidelijke!" riep Partridge met ietwat kleinachting in zijn
stem. »Een Southern, die, al is hij ook in Schotland geboren, toch
steeds aan de andere zijde der Tweed gewoond heeft!"

Juffrouw Bess schudde met het hoofd bij het hooren dier woorden. Die
twee Hooglanders begrepen elkander opperbest. Voor hen maakten de
Laaglanders, in weerwil van alle Unie-verdragen, ter nauwernood deel
uit van Oud-Caledonië. Komaan, zij konden zich niet onder de bepaalde
voorstanders van die huwelijks-plannen rekenen. Zij hoopten op beter
voor miss Campbell. Al was dat huwelijk nog zoo voegzaam, volgens hen
was voegzaamheid voor zoo'n verbintenis voor het leven niet voldoende.

»Och! Partridge!" riep juffrouw Bess uit, »de oude gebruiken der
bergbewoners waren nog de beste, en de gewoonten van onze oude Clans
waren volgens mij een betere waarborg voor het geluk bij huwelijken
dan de tegenwoordige. Vindt gij ook niet?"

»Nooit hebt gij meer waarheid gesproken, mavourneen!" antwoordde
Partridge ernstig. »Toen liet men het hart meer spreken; thans
zoekt men slechts geld! Het geld heeft zijn waarde, voorzeker, maar
toegenegenheid, innige toegenegenheid is toch beter!"

»Juist Partridge, en toen wilde men elkander vooral kennen, alvorens in
het huwelijksbootje te stappen. Herinnert gij u nog wat op de kermis
van Sint-Olla te Hirkwall placht te gebeuren? Gedurende den geheelen
tijd dat de kermis duurde, en zelfs sedert het begin van Augustus
reeds, vormden de jonge lieden paartjes en die paartjes werden
»broertje en zusje van den eersten Augustus" genoemd. Broertje en
zusje! vormt dat niet een zacht geleidelijken overgang om man en vrouw
te worden: En waarachtig, het is juist heden de eerste Augustus, dag
waarop die paartjes zich vormden, en eindelijk de kermis van Sint-Olla
begon. Och! dat God toch die prettige lieve kermis weer terug bracht!"

»Dat het Opperwezen u verhoore!" sprak Partridge met indrukwekkend
gebaar. »Wanneer oom Sib en oom Sam ooit zoo'n paartje met het een
of ander aardig Schotsch meisje gevormd hadden, dan zouden zij aan
het algemeen noodlot niet ontkomen zijn en miss Campbell zou dan twee
tantes meer tellen in hare maagschap!"

»Daar ben ik ook zeker van," antwoordde juffrouw Bess met vuur. »Maar
laat nu miss Campbell eens zoo'n paartje vormen met dien mijnheer
Beerenkooi, dan zal de Clyde eerder van Helenaburg naar Glasgow terug
stroomen, dan dat zoo iets tot een huwelijk zou leiden. Binnen acht
dagen had het »zusje" het »broertje" naar de pomp gejaagd.

Zonder uittewijden omtrent de onwelvoeglijkheden, die plaats konden
hebben bij zulk een gemeenzaamheid als door de gebruiken van Hirkwall,
die trouwens uitgeroeid zijn, aangemoedigd werden, willen wij ons
bepalen tot de mededeeling dat juffrouw Bess door de omstandigheden
wellicht in het gelijk zou worden gesteld. Maar miss Campbell en
mijnheer Aristobulus Beerenkooi vormden geen paartje van »broertje
en zusje van den eersten Augustus", zoodat, wanneer het ooit tot een
huwelijk kwam, de verloofden nimmer in de gelegenheid waren geweest
elkander te leeren kennen, zooals gebeurd zou zijn, wanneer zij het
proefvuur van de kermis van Sint-Olla zouden doorstaan hebben!

Hoe het ook zij, de kermissen werden vroeger ingesteld om de zaken,
niet om de huwelijken te bevorderen. Wij kunnen dus juffrouw Bess en
Partridge aan hun gejammer over den goeden ouden tijd overlaten. Wij
kunnen er echter bijvoegen, dat die twee al babbelende hun werk
ijverig voortzetten en geen oogenblik lieten verloren gaan.

Het vertrek was dus besloten. De plek, waar men het buitenzijn zou
gaan genieten, was gekozen. De gebroeders Melvill en miss Campbell
zouden reeds den volgenden morgen in de dagbladen voor het »High
life" onder de rubriek »aangekomen vreemdelingen" in de badplaats
Oban voorkomen. Maar hoe zou men de reis derwaarts maken? Dit was
het vraagstuk, dat ter oplossing overbleef.

Twee verschillende wegen stonden open, om zich naar dat kleine
plaatsje te begeven, dat aan de zeeëngte van Mull gelegen is op een
paar honderd mijl ten noordwesten van Glasgow.

De eerste dier wegen is de weg over land. De reiziger begeeft zich naar
Bowling, dan langs Dumbarton en den rechteroever van de Leven tot bij
Balloch, hetwelk gelegen is aan het uiteinde van het meer Lhomond. Dat
schoonste der Schotsche meren met zijn dertigtal eilanden en zijn
historische oevers, vervuld met de herinneringen aan de Mac-Gregors,
aan Mac-Farlanes, wordt doorsneden. Men is dan ten volle in het
schilderachtige land van Rob Roy en van Robert Bruce. Dalmaly wordt
dan bereikt, en van daar wordt de reis voortgezet langs een straatweg,
die langs berghellingen voert en soms ter halver hoogte daar langs
opstijgt; die zich boven en langs bergstroomen en fiords slingert
te midden van die eerste voorsprongen van den Grampianbergketen,
te midden der glens, overal met heidebloempjes overdekt, gestoffeerd
met denneboomen, met eiken, met beuken en met berkeboomen en daalt de
opgetogen toerist van het hoogland neder bij de kuststreek van Oban,
die, wat schilderachtigheid betreft, aan de meest beroemde van de
geheele Atlantische zeekust dienaangaande niets te benijden heeft.

Dat is een overheerlijk uitstapje, dat door ieder reiziger in Schotland
gemaakt is of moet gemaakt worden. Maar op dien geheelen weg geniet
men nergens een zee-horizon. Toen dan ook de gebroeders Melvill dien
weg voorsloegen, bemerkten zij ras dat dit vergeefsche moeite was.

De tweede weg, die genomen kan worden, is tegelijkertijd een rivier-
en een zeeweg. Eerst moet de Clyde afgezakt worden tot waar zij de
baai ontmoet, die aan haar haren naam ontleent. Dan voert de weg
tusschen de eilanden en eilandjes door, die den grilligen archipel
den vorm geven van een overgroote hand van een menschengeraamte, dat
daar op dat gedeelte van den Oceaan schijnt te rusten. Men vaart dan
langs die reuzenhand op tot aan de haven van Oban. Die weg was wel
verleidelijk voor miss Campbell, voor wien de goddelijke streek der
Lhomond- en Katrine-meren geen geheimen meer bezat. Daarenboven zou zij
langs de zeeëngten tusschen de eilanden en in de baaien vergezichten
naar den kant van het westen hebben, welker omtrek duidelijk door die
lijn aangegeven wordt, waar land en water elkander schijnen te raken.

Welnu, zou het onmogelijk zijn om alsdan gedurende dien overtocht bij
zonsondergang, wanneer de kim geheel zuiver zou zijn, dien Groenen
Straal op te vangen, welker schittering ter nauwernood het vijfde
gedeelte eener seconde duurt?

»Gij begrijpt toch, oom Sam," zei miss Campbell hoog ernstig, »en
ook gij, Oom Sib, gij begrijpt toch, dat die flikkering slechts een
oogenblik duurt. Welnu, wanneer ik gezien heb, wat ik wensch te zien,
dan is de reis ten einde, dan is het onnoodig om verder naar Oban
door te reizen en zich daar in te richten."

Ziedaar juist wat de gebroeders Melvill niet wenschten. Zij verlangden
eenigen tijd te Oban te blijven--de lezer herinnert zich waarschijnlijk
nog waarom--en hoopten, dat een te spoedige verschijning van den
Groenen Straal hunne plannen niet zou komen dwarsboomen.

Daar evenwel miss Campbell beslissende stem in het kapittel had,
en zij voor de zeereis stemde, werd deze boven de landreis met
meerderheid van stemmen verkozen.

»De duivel hale dien Groenen Straal!" zei broeder Sam, toen Helena
de hall verlaten had.

»En dat hij hen medeneme, die hem uitgedacht hebben," voegde broeder
Sib er bij.






IV.

DE CLYDE STROOMAFWAARTS.


Daags daarna, den 2den Augustus al heel vroeg, stapte miss Campbell,
vergezeld door hare ooms, de gebroeders Melvill en gevolgd door
Partridge en juffrouw Bess, op het station van de spoorwegbaan van
Helenaburg in den trein. Men zou zich te Glasgow inschepen op de
stoomboot, die den dagelijkschen dienst tusschen die stad en Oban
verricht, en geen andere plaats aan de kust gelegen aandoet.

Tegen zeven uur bracht de trein onze vijf reizigers in het
aankomst-station te Glasgow aan, van waar een rijtuig hen naar
Broomielaw Bridge vervoerde.

Daar wachtte de stoomboot Columbia reeds de passagiers. Een dikke rook
ontsnapte uit haar beide schoorsteenen en vermengde zich met den dikken
nevel, die nog over de Clyde hing. Maar die morgendampen begonnen zich
op te lossen, en de loodkleurachtige schijf der zon vertoonde reeds
eenige gulden schakeeringen. Dat was de voorbode van een schoonen dag.

Miss Campbell en haar reisgenooten scheepten zich dadelijk in, nadat
hun bagage behoorlijk verzorgd en aan boord gebracht was.

De bel liet in dit oogenblik haar derde en laatste geklingel
weergalmen om de te-laat-komers tot spoed aan te zetten. Daarop zette
de machinist de machine aan; de schoepen der raderen sloegen een paar
slagen vooruit, een paar achteruit, en wierpen groote golven geelachtig
water omhoog, waarna een scherp fluitje weerklonk. De trossen werden
toen losgegooid en de Columbia schoot weldra in den stoomdraad vooruit.

De reizigers, die in het Vereenigd Koninkrijk reden tot klachten
meenen te hebben, handelen veelal onbillijk. Want het zijn prachtige
vaartuigen, die hen vanwege de stoomboot-maatschappijen ter beschikking
worden gesteld. Er is niet zoo'n smalle waterstroom, geen zoo'n klein
meer, geen zoo'n zeeboezemtje, welks oppervlakten niet dagelijks
doorploegd worden door bevallige stoomvaartuigen. Het is dan ook
hoegenaamd niet bevreemdend, dat de Clyde in dat opzicht onder de
meest begunstigde behoort. Langs de Broomielaw Street, alwaar de
aanlegplaats of beter de stoomboot-kade gevonden wordt, wemelt het
letterlijk van stoomvaartuigen, die met hunne met de levendigste
kleuren beschilderde raderkasten, waarin het verguldsel strijd voert
met het Cinaber-geel, steeds stoom op hebben en gereed zijn om in
alle richtingen te vertrekken.

De Columbia maakte op den algemeenen regel geen uitzondering. Zij was
zeer lang, zeer scherp van boeg en vertoonde een zuivere waterlijn. Zij
had een krachtvolle machine, die raderen van een machtigen omvang in
beweging bracht, en was een vaartuig van groote snelheid. Inwendig
heerschte de meest mogelijke comfort in de salons en eetkamers. Op het
dek was een halfdek aangebracht dat behoorlijk tegen de zonnestralen
beschut was door een tent, sierlijk gefestonneerd, waaronder zich
banken en stoelen met zachte kussens bevonden. Dat was een bekoorlijk
plekje, waar de reizigers een uitmuntend uitzicht genoten en geen
last hadden van rook of andere onaangename geuren.

Aan reizigers was geen gebrek. Zij kwamen zoowat van alle kanten
opdagen, zoowel van Schotland als van Engeland. De maand Augustus
is de meest gunstige voor de uitstapjes. Vooral die op de Clyde en
naar de Hebriden vallen buitengewoon in den smaak. Er bevonden zich
daar op dat dek een paar van die huisgezinnen op groot compleet,
wier echtvereeniging buitengewoon edelmoedig door den hemel gezegend
was; zeer vroolijke jonge meisjes en meer bedaarde jonge mannen,
ook kinderen, die evenwel reeds eenigermate met de verrassingen van
het omzwervend leven vertrouwd geraakt waren; verder predikanten,
die steeds zoo talrijk aan boord der stoombooten aanwezig zijn, met
den hoogen zijden hoed op het hoofd, den zwarten jas met staanden
kraag aan, de witte das, boven het vest prijkende, om den hals; verder
eenige pachters met de Schotsche muts getooid en door hun zwaren stap
aan de oude »Bonnet-lords" herinnerende van een zestig jaar geleden;
dan nog een half dozijn vreemdelingen, waaronder Duitschers, die zelfs
buiten Duitschland hunne zwaarwichtigheid niet verliezen, en twee of
drie Franschen, wier geestige beminnelijkheid hen zelfs niet buiten
Frankrijk verlaat.

Wanneer miss Campbell als de meeste harer landgenooten gehandeld had
en zich, zoodra zij aan boord kwam, in het een of ander hoekje had
neergezet, om dit gedurende de geheele reis niet meer te verlaten,
en zelfs het hoofd niet te durven omkeeren, dan zou zij van de oevers
der Clyde slechts dat gezien hebben, wat zich recht voor hare oogen
voorbij bewoog. Maar zij had pret er in om heen en weer te trippelen,
nu eens op het voorschip, dan weer op het achterschip. Zij beschouwde
de steden, de burchten, de dorpen en gehuchten, waarmede die oevers
als bezaaid zijn. Hieruit volgde de noodzakelijkheid, dat broeder Sam
en broeder Sib, die haar overal vergezelden, haar vragen beantwoorden,
haar opmerkingen en waarnemingen goedkeurden of bevestigden, tusschen
Glasgow en Oban geen oogenblik rust hadden. Zij dachten er evenwel niet
aan zich daarover te beklagen, dat was aan hun baantje van eerewacht
van het jonge meisje verbonden, en zij volgden haar als uit instinct,
terwijl zij elkander een snuifje aanboden, dat meewerkte om hen in
goede luim te houden.

Juffrouw Bess en Partridge hadden op het voorste gedeelte van het
halfdek plaats genomen en keuvelden vriendschappelijk over den ouden
tijd, over de in onbruik geraakte zeden en gewoonten, over de clans,
die in ontbinding geraakten. Waar waren die zoo te betreuren tijden
van weleer? Toen verdween de zuivere gezichteinder van de Clyde
nog niet achter de uitgebraakte rookwolken van de fabrieken; haar
oevers weerklonken niet van de doffe slagen, te weeg gebracht door
de stoomhamers; haar kalme wateren werden niet opgezweept door die
machtige inspanning van de duizenden stoom-paarden-krachten!

»O! die tijd zal terugkomen!" zei juffrouw Bess met innige overtuiging
in hare stem. »En misschien vroeger dan wij denken."

»Het is te hopen," antwoordde Partridge ernstig en deftig, »en
met hem zullen wij de oude zeden en gewoonte onzer voorouders zien
terugkeeren!"

De oevers der Clyde ontrolden zich middelerwijl voor hen, die zich aan
boord der Columbia bevonden, met snelheid van voren naar achteren,
evenals de tafereelen van een beweeglijk panorama. Ter rechterzijde
vertoonden zich het dorpje Patrick, aan de uitwatering van de Kelvin,
met zijn uitgestrekte dokken, waarin de ijzeren zeeschepen vervaardigd
worden, die zich vlak tegenover de dokken van Goivan, op den anderen
oever der Clyde gelegen, bevonden. Wat een gehamer en een getiktak
op ijzeren platen, welke machtige rook- en stoomwolken daar, die
het gehoor en het gezicht van Partridge en van zijn gezellin zoo
onaangenaam aandeden!

Maar al dat nijverheids-spektakel, al die kolendamp zou langzamerhand
ophouden en voor het oog verdwijnen. In plaats van scheepstimmerwerven,
van overdekte dokken, van hooge fabrieksschoorsteenen, van die
reusachtige ijzeren stellingen, die zoozeer op vergroote kooien van
een zoölogischen tuin van mastodonten en andere voorwereldlijke
dieren gelijken, begonnen behaaglijke woningen te verschijnen,
buitenverblijven, onder het groene loof van hoog geboomte verscholen
villa's van de anglo-saksische bouworde, die zich als verspreid op
de omliggende heuvelen verhieven. Het was toen als een onafgebroken
opvolging van fraaie villa's en kasteelen, die zich als gezaaid op
een groenen band van de eene tot de andere stad ontrolden.

Na den ouden koninklijken burcht van Renfrew, op den linkeroever van de
rivier gelegen, voorbij gestoomd te zijn, kwamen de dicht begroeide
heuvels van Kilpatrick ter rechterzijde boven het dorp van dien
naam te voorschijn. Langs die plek kan geen Ierlander voorbijgaan,
zonder zich het hoofd te ontblooten, want daar is Sint-Patrick,
de beschermheilige van Ierland, geboren.

De Clyde begon van rivier of stroom, die zij tot nu toe slechts
geweest was, nu een ware zeearm te worden. Juffrouw Bess en
Partridge groetten eerbiedig de bouwvallen van Douglas-Castle, die
eenige oude herinneringen uit de geschiedenis van Schotland in hun
brein te voorschijn riepen; maar hunne oogen wendden zich af van
de zuil die opgericht werd ter eere van Harry Bell, den uitvinder
en de vervaardiger van het eerste schip, dat zich met behulp van
werktuigen bewoog en welks raderen door hun geklepper deze stille
wateren beroerden.

Eenige mijlen verder aanschouwden de reizigers, met hun Murray in de
hand, het kasteel van Dumbarton, dat zich op een basaltrots van meer
dan vijfhonderd voet hoogte verheft.

Een der beide kegelvormige toppen, door die rots gedragen, en wel de
hoogste, wordt nog de »Troon van Wallace", naar een der helden van
den onafhankelijkheidsoorlog, genoemd.

Juist op dit oogenblik begon een heer, die boven op de loopbrug
stond,--zonder dat hij daartoe uitgenoodigd was, maar ook zonder dat
iemand zulks onaangenaam vond--een kleine geschiedkundige verhandeling,
ter voorlichting van zijn reisgezellen

Een half uur later kon niemand van hen, die zich aan boord van
de Columbia bevonden, tenzij dat hij met doofheid geslagen was,
onbekendheid voorwenden met de omstandigheid, dat de Romeinen Dumbarton
zeer waarschijnlijk versterkt hadden; dat die historische rotsklomp
in het begin der dertiende eeuw in een koninklijke vesting herschapen
werd; dat hij, bevoordeeld door het Unie-traktaat, tot de vier sterke
plaatsen van het koninkrijk Schotland behoort, die niet ontmanteld
mogen worden; dat Maria Stuart van uit die haven in 1548 naar Frankrijk
vertrok, om daar door haar huwelijk met Frans den Tweeden, koningin
voor één dag te zijn, dat daar eindelijk Napoleon in 1845 had moeten
opgesloten worden, voor dat het ministerie Castlereagh tot een besluit
kwam, den grooten man naar Sint Helena te verbannen.

»Zoo'n verhandeling is zeer leerrijk."

»Leerrijk en belangwekkend," antwoordde broeder Sib. »Die gentleman
verdient ten volle onze loftuigingen!"

En inderdaad, de beide ooms hadden geen enkel woord van de geheele
verhandeling willen missen. Zij achtten zich dan ook verplicht, dien
geïmproviseerden professor in de geschiedenis een blijk hunner innige
tevredenheid te geven. Miss Campbell, in haar gedachten verzonken,
had niets gehoord van die geschiedenis-les in de vlucht. Zoo iets
kon haar, althans in deze oogenblikken, niet boeien. Zij gunde
zelfs geen blik aan de bouwvallen van het kasteel van Cadross,
dat op den rechteroever van den stroom gelegen was, en waar Robert
Bruce stierf. Een zee-gezichteinder, dat was het wat hare oogen
tot nu toe te vergeefs zochten. Zij zou dien evenwel niet zien,
voor dat de Columbia uit die voortdurende opvolging van oevers, van
voorgebergten, van kuststreken, die de baai van de Clyde omzoomen,
te voorschijn zou getreden zijn. Daarenboven, de Columbia stoomde
thans het dorpje Helenaburg voorbij. Port-Glasgow, de bouwvallen van
het kasteel van Newark, het schiereiland Rosenheat, dat alles was
haar bekend, dat zag het jonge meisje iederen dag uit de ramen van
haar buitenverblijf. Zij vroeg zich dan ook af, of de stoomboot niet
op de grillig aangelegde waterpartijen van haar park voer.

En waarom zouden haar oog en haar gedachten, toen het vaartuig verder
gekomen was, verdwalen te midden van honderden schepen, die zich
in de havenkommen van Greenock bij de uitwatering van den stroom als
verdrongen? Wat kon het haar schelen, dat de onsterfelijke Watt geboren
was in die stad van veertig duizend zielen, die als de nijverheids-
en handels-voorkamer van Glasgow te beschouwen is? Waarom toch zou zij
drie mijl verder, haar blikken laten rusten op het dorp Gouroch ter
linkerzijde, of op het dorp Dunoon ter rechter zijde, op de getande
en bochtige fiords, die zoo diepe inhammen in de kuststreken van
het graafschap van Argyle vormen en die aan de kust van Noorwegen
gelijk stellen?

Neen! miss Campbell zocht met ongeduldig oog de bouwvallen
van den toren van Leven. Hoopte zij er een geestverschijning te
ontwaren? Geenszins, maar zij wilde de eerste zijn, die den vuurtoren
in het oog kreeg van Clock, die den uitgang van de Firth of Clyde
verlicht.

De vuurtoren verscheen eindelijk als een reuzenlamp, toen het
stoomschip een hoek, dien de kuststreek vormde, rondde.

»Clock, oom Sam," zeide zij. »Clock, Clock!"

»Ja, Clock," antwoordde broeder Sam met de nauwkeurigheid van een
Hooglandsche echo.

»De zee, oom Sib!"

»Ja, inderdaad de zee," antwoordde broeder Sib.

»O! wat is dat mooi!" riepen de beide ooms te gelijk.

Het was alsof zij de zee voor den eersten keer van hun leven
aanschouwden.

Neen, er was geen vergissing mogelijk. Toen de baai zich voor het oog
opende, vertoonde zich daar goed en wel een uitgestrekte zee-horizon.

Maar de zon had nog niet eens de helft van haar loopbaan
afgelegd. Onder den zes en vijftigsten breedtegraad moesten nog
minstens zeven uur verloopen, alvorens zij in de zilte golven zou
onderduiken,--dus nog zeven uur van ongeduldig wachten voor miss
Campbell. Daarenboven, die gezichteinder strekte zich in het zuidwesten
uit, dat wil zeggen over dat segment van den cirkelboog, waarin
de zonneschijf zich bij haar ondergaan niet laat zien dan bij den
winterzonnestilstand. Daar moest dus de verschijning van den Groenen
Straal niet gezocht worden; neen men zou den blik meer westelijk, zelfs
ietswat naar het noorden moeten richten, daar de eerste Augustusdagen
de dag- en nachtevening van September zes weken voorafgaan.

Maar dat kwam er minder op aan. Het was de zee, die zich thans voor
het oog van miss Campbell uitstrekte. Tusschen de Cambray-eilanden,
daar voorbij het groote eiland van Bute, welks scherpe omtrekken door
een lichten nevel afgerond werden, dan voorbij de kleine toppen en
ruggen van Aisla-Craig en der Arran-bergen, vormden de hemel en de
zee te zamen een lijn zoo zuiver, alsof zij langs de liniaal met een
fijn aangepunt potlood getrokken was.

Miss Campbell nam dien gezichteinder waar, terwijl zij er hare geheele
gedachten aan wijdde, en sprak daarbij geen woord. Zij stond rechtop
en onbeweeglijk op de loopbrug, en de zon vormde aan haar voeten
een zeer verkorte schaduw van haar persoon. Met het oog scheen zij
de lengte van den boog te meten, dien de dagvorstin nog scheidde
van het punt waar zij in de wateren van den hybridischen archipel
zou ondergaan.... Wanneer slechts in dat oogenblik de hemel, zoo
helder thans, niet door de dampen van den schemeravond verduisterd
zoude worden!

Een stem ontvoerde de jeugdige dweepster aan hare droomerijen.

»Het is tijd," zei broeder Sib.

»Tijd! welke tijd, waarde oompjes?"

»Tijd om te ontbijten," zei broeder Sam.

»Kom, laten wij dan ontbijten!" antwoordde miss Campbell.






V.

VAN DE EENE BOOT OP DE ANDERE.


Na het half-koude, half-warme maal, waaruit het ontbijt bestond--dat,
tusschen twee haakjes gezegd, overheerlijk was--en in het eetsalon van
de Columbia voorgediend werd, stegen miss Campbell en de gebroeders
Melvill andermaal op het dek.

Helena kon een kreet van teleurstelling niet weerhouden, toen zij
haar plaats op het halfdek weer ingenomen had.

»Waar is mijn zee-horizon?" vroeg zij.

Hare ooms moesten bekennen, dat die horizon er niet meer was. Sedert
eenige minuten was hij verdwenen. De stoomboot, die noordelijk voorlag,
stevende op dat oogenblik door de Straat van Kyles of van Bute.

»Dat is niet mooi, oom Sam!" sprak Miss Campbell met een lichten
toon van verwijt in de stem en met een zweem van pruilen op de
schoone lippen.

»Maar, mijn lief kind...."

»Dat zal ik niet licht vergeten, oom Sib!"

De twee broeders wisten geen antwoord te geven, en toch kon men hun
de schuld niet geven, dat de Columbia, na haren koers gewijzigd te
hebben, verder noordwaarts stevende.

Er bestaan inderdaad twee wegen, of beter twee vaarwaters, die nog
al sterk uiteenloopen, om over zee van Glasgow naar Oban te geraken.

De een--die door de Columbia niet ingeslagen was--is de langste. Die
voert langs Bothesay, de hoofdplaats van het eiland Bute, welke
natuurlijk aangedaan wordt. Dat stadje wordt beheerscht door een
oud kasteel, dat uit de elfde eeuw dagteekent, en is in het westen
omgeven door hooge glens, die haar haven tegen de stormwinden uit
volle zee dekken. Van Rothesay kan de stoomboot verder de Clyde-baai
afzakken, vervolgens de wester kuststreek van het Bute-eiland langs
stevenen, groot en klein Cumbray in het gezicht loopen en verder
in die richting voortstoomen, totdat de meest zuidelijke punt van
het eiland Arran bereikt is. Dat eiland behoort in zijn geheel,
van zijn grondvesten van rotslagen tot op den top van den Goatfell,
die zich op nagenoeg achthonderd meter boven de oppervlakte der zee
verheft, aan den hertog van Hamilton. Bij die zuidpunt gekomen,
legt de roerganger zijn roer te boord, totdat de weststreek van
het kompas met de zeilstreek overeenkomt, waardoor het eiland Arran
gerond wordt. Men stevent verder rond om den grooten vinger van het
schiereiland Cantyre, om langs de westkust daarvan op te stoomen,
waarna men in de Gigha-engte komt, die het smalste gedeelte uitmaakt
van de Sond-straat, die tusschen de eilanden Islay en Jura doorvoert,
waarna men in het meest opene gedeelte, van de Forth- of Lorn-baai
geraakt, welker teruggetrokken hoek zich een weinig boven Oban sluit.

Goed gerekend, wanneer miss Campbell eenige reden tot pruilen had, dan
zouden de beide ooms toch ook reden hebben om te betreuren, dat die weg
niet was ingeslagen. Wanneer men toch die kuststreek van het eiland
Islay gevolgd had, dan zouden zij met eigen oogen gezien hebben de
verblijfplaats der Mac Donalds, die, in het begin der zeventiende eeuw
overwonnen en verjaagd, de plaats moesten ruimen voor de Campbells. Bij
het gezicht van de plaats, waar die historische feiten voorgevallen
waren, die de beide broeders van nabij betroffen, zouden zij niet
alleen hun hart hebben voelen kloppen, maar ook Juffrouw Bess en
Partridge zouden hunne aandoening niet meester gebleven zijn.

En wat miss Campbell betrof, voor haar oogen zou die zoo zeer betreurde
gezichteinder zich gedurende veel langer tijd uitgestrekt hebben. Want
inderdaad, van de punt van de Arran tot aan het voorgebergte van
Cantyre heeft men de volle zee in het zuiden en van die punt van
Cantyre tot aan het uiteinde van Islay heeft men de volle zee in het
westen, dat wil zeggen die vloeibare onmetelijkheid, die slechts op
een afstand van ruim drie duizend mijl door het Amerikaansch vasteland
begrensd wordt.

Maar die weg is, zooals gezegd werd, de langste; hij is ook de meest
moeitevolle en niet van gevaren ontbloot. Men heeft met dat slag
van toeristen rekening moeten houden, die afgeschrikt worden door de
gebeurlijkheden van een overtocht soms bij ruw weer, wanneer de zee
veelal hol staat in die streken der Hebriden.

De ingenieurs hebben dan ook, in navolging van de Lesseps de gedachte
geopperd en uitgevoerd, om van dat schiereiland Cantyre een eiland
te maken. Onder hunne leiding werd het kanaal van Crinan in het
noordelijkste gedeelte van het schiereiland gegraven. Daardoor wordt de
reis minstens tweehonderd mijl bekort, en een vaartuig heeft slechts
drie of vier uur noodig om het door te stevenen.

Door dien weg zou de Columbia tusschen al die inhammen en zeeëngten,
met geen ander uitzicht dan kale stranden, dan bergen en wouden,
den overtocht van Glasgow naar Oban beëindigen. Van al de passagiers
aan boord was miss Campbell zeer waarschijnlijk de eenige die de niet
gevolgde reisroute betreurde, maar zij moest wel in het onvermijdelijke
berusten. Daarenboven zou zij dien zee-gezichteinder niet weervinden,
wanneer men eenige uren later het kanaal van Crinan zou verlaten
hebben, nog lang voordat de zon de kim met haar schijf zou aanraken?

Terzelfder tijd, toen de naplakkers aan tafel de eetzaal verlieten
om zich op het dek te begeven, stoomde de Columbia het kleine eiland
Elbangreig voorbij, hetwelk aan den ingang van Loch Ridden gelegen
is. Op dat eilandje bestaat een versterkte plaats, die tot laatste
schuiloord strekte aan den hertog van Argyle, toen die held, ten
onder gebracht in den strijd voor de staatkundige en godsdienstige
onafhankelijkheid van Schotland naar Edinburg gebracht werd, om daar
het leven onder de valbijl zijns vaderlands te laten.

Toen stevende de stoomboot zuidwaarts, alsof zij op haar schreden wilde
terugkeeren, volvoerde den doortocht door de zeeëngte van Bute, te
midden van dat bewonderenswaardige panorama van eilanden, die òf kaal
en onvruchtbaar, òf met zwaar bosch bedekt waren, en welker scherpe en
woeste omtrekken door een lichten nevel verzacht waren. Eindelijk na
de kaap Ardlamont gerond te hebben, werd de noordwaartsche richting
hernomen door Loch Fyne waarbij het dorp East-Farbert op de kust van
Cantyre gelegen, ter linkerzijde gelaten werd. Vervolgens werd Kaap
Ardrishaig voorbijgestoomd, en zoo het gehucht Lochgilphead bereikt,
waar zich de monding van het kanaal Crinan bevindt.

Daar moesten de reizigers de Columbia verlaten, omdat zij van te
groot charter was voor de vaart op het kanaal. Door dien doorsteek,
die een sterk waterverval heeft, waardoor niet minder dan vijftien
sluizen benoodigd zijn op haar lengte van slechts negen mijl, kunnen
slechts smalle vaartuigen van weinig diepgang varen.

De kleine stoomboot the Linnet wachtte de passagiers van de
Columbia. De overscheping had in weinige oogenblikken plaats. Ieder
zocht een goed plekje op het halfdek, waarop men evenwel zeer
opeengedrongen zat. Daarna stoomde the Linnet met spoed tusschen
de kanaaloevers voort, terwijl een »bagpiper", een doedelzakartist,
in het nationaal kostuum gekleed, zijn bevreemdend instrument liet
weerklinken. Niets weemoediger dan die vreemdsoortige muziek, welker
ontwikkeling slechts de uitgestrektheid van een octaaf bereikt en
waarbij de gevoelsnoot ontbreekt even als in de deuntjes uit den tijd
der vervlogen eeuwen.

Het is een bevallige vaart op dit kanaal, dat nu eens tusschen
hooge oevers is uitgegraven, dan eens langs de hellingen van een met
heideplanten begroeiden heuvel voert, waaraan het als vastgehaakt
schijnt; dat hier een uitgestrekt vlak bouwland doorsnijdt, om elders
weer tusschen de zware muren van de schutkolken besloten te worden. In
het sas is er telkenmale oponthoud. Terwijl de sluiswachters zich
haasten om het vaartuig te schutten, komen jonge lieden, jonge meisjes
en kinderen de reizigers met beleefden groet versch gewonnen melk
aanbieden, en babbelen daarbij de gaëlische volkstaal, die door de
Kelten vroeger algemeen gebruikt werd, en meestal onverstaanbaar is,
zelfs voor Engelsche ooren.

Zes uren later--er had oponthoud plaats gehad bij een sluis, welker
deuren slecht sloten--waren de gehuchten en de pachthoeven van dit
wel wat droefgeestig land, alsook de uitgestrekte moerassen van de
Add, die op den rechteroever van het kanaal, aangetroffen werden,
voorbij gestevend. The Linnet stopte een oogenblik later bij het
dorp Ballanoch. Daar had een tweede overscheping plaats en werden de
passagiers van de Columbia de passagiers van de Glengarry. Die boot
stevende noordwestwaarts, om de baai van Crinan uittestoomen en de
punt te ronden, waarop zich het oude feodale kasteel van Duntroon
Castle verheft.

Sedert men het eiland Bute voorbijgestevend was, alwaar men er een
stukje van had kunnen snappen, was geen zee-gezichteinder meer te
zien geweest.

Men kan begrijpen welk ongeduld miss Campbell bezielde. Op die wateren,
wier gezichtskring overal begrensd was, kon zij zich verbeelden ten
volle in Schotland te zijn, in de meerstreken, te midden van het land
van Rob Roy. Overal werden schilderachtige eilanden aangetroffen,
met hunne zachte afrondingen en begroeid met berke- en beukeboomen.

Eindelijk stevende de Glengarry de noorder punt van het eiland Jura
om, en toen vertoonde zich de zee tusschen dit punt en het eilandje
Scarba, dat er als afgescheurd is in al haar uitgestrektheid, tot
waar de hemel de waterlijn schijnt te ontmoeten.

»Daar is ze! waarde Helena!" riep broeder Sam, terwijl hij de hand
naar het westen uitstrekte.

»Het was waarachtig onze schuld niet," vervolgde broeder Sib, »dat
die verwenschte eilanden, die de oude Nick hale! ze voor uwe oogen
verborgen."

»Vergiffenis zij u geschonken, waarde oompjes," antwoordde miss
Campbell met een bekoorlijken glimlach. »Maar... dat het niet weer
gebeure!"






VI.

DE KOLK VAN CORRYVREKAN.


Het was toen ongeveer zes uur des avonds. De zon had nog slechts vier
vijfden van haar loopbaan volbracht. Ongetwijfeld zou de Glengarry,
voor dat de dagvorstin in de wateren van den Atlantischen Oceaan
onderduiken zou, te Oban aangekomen zijn. Miss Campbell kon dus
hoop koesteren, dat haar wenschen ten opzichte van den Groenen Straal
denzelfden avond vervuld zouden worden. Want waarachtig, het uitspansel
vertoonde zich zonder wolken of nevels, en scheen voor de waarneming
van dat natuurverschijnsel als geknipt, terwijl de zee-horizon tusschen
de eilanden Oronsay, Colonsay, en Huil gedurende het overige gedeelte
van den overtocht volmaakt zichtbaar zou blijven.

Maar een geheel onvoorzien voorval zou den gang van de stoomboot
eenigermate komen vertragen.

Miss Campbell, geheel ingenomen door haar vast denkbeeld, dat haar
niet begaf, hield het oog sterk gevestigd op dat gedeelte van den
gezichteinder. Zij alleen merkte dan ook op, hoe woelig de zee tusschen
de punt van het eiland Jura en het eilandje Scarba was. Terzelfder tijd
bereikte een ver verwijderd geluid, als van golven die tegen elkaar in
klotsten, haar oor. En toch rimpelde een flauwe bries ternauwernood
de watervlakte, die er olieachtig uitzag, zoo kalm was zij, zelfs
toen zij door den boeg van het stoomvaartuig gesneden werd.

»Wat veroorzaakt die woeligheid en dat gedruisch?" vroeg miss Campbell
aan hare ooms.

Maar hare ooms konden haar onmogelijk antwoorden, want zij zelf
begrepen evenmin als zij, wat daar op drie mijl afstand van hem in
dien nauwen doorgang voorviel.

Miss Campbell wendde zich toen tot den kapitein, die in dat oogenblik
op de loopbrug op en neer wandelde, en vroeg hem naar de oorzaak van
dat golfgeklots, dat zich zoo helder zien en hooren liet.

»Dat wordt eenvoudig door den opkomenden vloed veroorzaakt," antwoordde
de kapitein. »Dat geluid, wat gij hoort, is afkomstig van de kolk
van Corryvrekan.

»Maar het weer is overheerlijk," merkte miss Campbell op, »en de
bries laat zich ternauwernood voelen."

»Het weer heeft ook geen invloed op dat natuurverschijnsel. Het
wordt veroorzaakt door de opkomende zee, die bij het doorkomen uit
den Jura-Sond geen anderen doortocht vindt dan tusschen de beide
eilanden Jura en Scarba. In dien doortocht stort de vloed zich met
een buitengewoon groote kracht, en het zou zeer gevaarlijk zijn voor
een eenigszins klein vaartuig, zich er in te wagen."

De kolk van Corryvrekan is te recht gevreesd in die streken, en wordt
als een der meest merkwaardige plekken van den Hebriden-archipel
genoemd. Zij is wellicht te vergelijken met de kolk van Sein, die
door de verenging van de zee tusschen den weg van dien naam en de
baai der Trépassés op de kust van Bretagne of met de kolk Blanchart,
die door de wateren der Hoofden gevormd wordt, welke zich tusschen
het eiland Aurigny en den vasten wal van Cherbourg storten. De legende
verzekert, dat zij haar naam verschuldigd is aan een Scandinavischen
prins, wier schip daar ter plaatse in de Keltische tijden met man en
muis verging. Het is inderdaad een gevaarlijke doortocht, waarin veel
schepen schipbreuk geleden hebben en die, wat ongelukken betreft,
de vergelijking met den noodlottigen Maalstroom op de kusten van
Noorwegen doorstaan kan.

Miss Campbell hield middelerwijl niet op met naar de hevige golvingen
van die kolk te kijken, toen eensklaps haar aandacht meer in het
bijzonder geboeid werd door een punt in die zeeëngte. Eerst meende
zij dat daar een rots boven de watervlakte uitstak, maar hetgeen zij
zag ging met de hevige golvingen der zee op en neer.

»Zie, zie toch, kapitein," zei het jonge meisje, »indien dat geen
rots is, wat is het dan?"

»Waarlijk," antwoordde de kapitein, »een rots is het niet. Het kan
niet anders dan een stuk wrakhout zijn, dat door den stroom meegevoerd
is of het is ook wel...."

En zijn kijker grijpende:

»Een sloep!" riep hij uit.

»Een sloep!" kreet miss Campbell.

»Ja!.... ik vergis mij niet!.... Een sloep op de wateren van de
Corryvrekan-kolk!.... Oh, zij zal vergaan, dat kan niet anders!"

Toen de kapitein die woorden meer uitschreeuwde dan wel zei verdrongen
zich de passagiers op de loopbrug en keken allen in de richting van de
kolk. Er was geen twijfel meer mogelijk! Het vaartuig was ongetwijfeld
door den stroom in de zeeëngte meegesleurd. Dat was zeer zeker door
den opkomenden vloed veroorzaakt. Het bevond zich thans in de werking
der zuiging van de tegenstroomingen en liep zijn ondergang te gemoet.

Aller blikken waren op dat punt van de kolk gevestigd, hetwelk op
vier of vijf mijl van de Glengarry gelegen was.

»Waarschijnlijk is het maar een sloep, die losgeraakt en afgedreven
is," was de bemerking van een der passagiers.

»Neen, dat is het niet! want ik zie er een man in," antwoordde
een ander.

»Een man.... twee mannen!" riep Partridge, die in de nabijheid van
miss Campbell post gevat had.

En inderdaad daar waren twee menschen in die sloep. Zij waren
hun vaartuig niet meer meester. Het weinigje bries, dat van de
landzijde woei, was onmachtig om hun zeil te vullen en hen buiten de
omstroomingen te voeren, en met de riemen was het onmogelijk uit de
schrikkelijke zuiging van de Corryvrekan-kolk te geraken.

»Kapitein!" riep miss Campbell, »wij kunnen die ongelukkigen toch
niet onder onze oogen laten omkomen.... Zij zijn verloren, wanneer
men hen aan hun lot overlaat!.... Zij moeten geholpen worden!.... daar
valt niets aan te doen!.... het moet!...."

Allen die aan boord waren, koesterden dezelfde gedachten, die het
edele meisje uitte. Het antwoord van den kapitein werd dan ook
angstvallig afgewacht.

»De Glengarry," sprak hij, »mag zich niet te midden van de
Corryvrekan-kolk wagen. Maar wij zullen zoo veel als mogelijk is
naderen, misschien komen wij dan binnen het bereik dier sloep!"

En zich tot de passagiers keerende, scheen hij een teeken van
goedkeuring te verzoeken.

Miss Campbell ging tot hem.

»Het moet, kapitein, het moet!...." zeide zij met opgewonden stem en
gebaar. »Mijn reisgenooten zijn van dezelfde meening!.... Het geldt
twee menschenlevens, die gij redden kunt! Och! kapitein! .... Ik
smeek er u om!...."

»Ja!.... ja!...." riepen eenige der passagiers, opgewekt en bewogen
door de warme tusschenkomst van dat jonge meisje.

De kapitein greep zijn kijker, nam met de uiterste nauwkeurigheid de
richting van de stroomingen in de zeeëngte waar; toen zich tot den
roerganger wendende, die bij hem aan het stuurrad op de brug stond:

»Opgelet bij het sturen!" zei hij. »Het roer stuurboord te boord!"

Het stoomschip wendde onder de werking van het roer naar het westen. De
machinist kreeg bevel om zijn stoomkleppen te bezwaren en alle kracht
aan te wenden. Weldra schoot de Glengarry de uiterste punt van het
eiland Jura ter linkerzijde voorbij.

Niemand sprak aan boord. Aller oogen waren angstvallig op dat
vaartuigje gevestigd, hetwelk al meer en meer zichtbaar werd.

Het was slechts een kleine visschersloep, waarvan men den mast had
neergelaten om den terugstoot te vermijden der hevige schokken,
door de golven teweeggebracht.

Een der twee mannen, die zich in de sloep bevonden, lag in
het achterste gedeelte uitgestrekt; de andere roeide met alle
inspanning van krachten, en trachtte buiten den kring der zuiging te
geraken. Wanneer hij daarin niet slaagde, waren beide verloren!

De Glengarry kwam een half uur later op de grens van de Corryvrekankolk
en begon door den invloed der golven sterk te stampen, maar niemand
aan boord toonde zich ontevreden; hoewel de snelheid der stroomingen
wel van dien aard was, dat zij eenvoudige toeristen zou hebben kunnen
afschrikken.

Inderdaad, in dit gedeelte van de zeeëngte vertoonde zich de zee wit
van het schuim, alsof een dichtgereefd marszeilskoeltje woei. Men
zag slechts een uitgestrekte oppervlakte van schuim, die tengevolge
van de weinige diepte der wateren, door grondzeeën in hooge zuilen
werd opgeworpen.

De sloep was nog slechts op een halve mijl verwijderd. Diegene van
de twee mannen, die roeide, deed de uiterste inspanning om buiten
de neerstroomingen te geraken. Hij begreep, dat de Glengarry hem te
hulp kwam, maar hij besefte ook dat de stoomboot niet veel verder kon
komen, en dat het dus van zijn krachten afhankelijk was, om haar te
bereiken. Wat zijn makker betrof, deze lag steeds in het achterste
gedeelte der sloep uitgestrekt en scheen buiten kennis te zijn.

Miss Campbell, aan de grootste opgewondenheid ten prooi, wendde geen
oog af van dat vaartuig welks nood zij het eerste aangeduid had op de
golven van de kolk, waarheen de Glengarry op haar vurige smeekingen
thans stevende.

De toestand werd middelerwijl bedenkelijker, en het was te vreezen dat
de stoomboot niet bij tijds zou aankomen. Zij kon nog slechts met half
werk vooruitslaan, ten einde belangrijke averij te voorkomen en toch
dreigden reeds de zeeën, die over den boeg sloegen, de stookplaats
der machine te bereiken, en deden dus het gevaar ontstaan van de
vuren te blusschen, hetgeen een schrikkelijke gebeurlijkheid moest
genoemd worden, daar te midden van die wilde stroomingen.

De kapitein, die zich aan de bruggestutten vastgekneld hield, waakte er
voor, dat zijn schip niet buiten het vaarwater kwam, en manoeuvreerde
met alle behendigheid om niet dwarszee's te geraken.

Middelerwijl gelukte het de sloep niet om buiten de neerstroomingen
te komen. Soms verdween zij plotseling achter een breker; in een
ander oogenblik werd zij door de ronddraaiende stroomingen van de
kolk, die evenredig in kracht toenamen, meegesleurd en stevende in
een kring rond met de snelheid van een voortgeschoten pijl, of nog
beter uitgedrukt, met de snelheid van een steen, die door den slinger
rondggedraaid wordt, alvorens hem te laten ontsnappen.

»Sneller! nog sneller!" riep miss Campbell, die haar
gemoedsaandoeningen niet kon onderdrukken.

Maar op het gezicht van die vreeselijke golven, die tegen de boot
aansloegen, lieten reeds eenige vrouwelijke passagiers angstkreten
hooren. De kapitein, de verantwoordelijkheid begrijpende, die hij
droeg, aarzelde om verder binnen den kring van de Corryvrekan-kolk
te dringen.

En toch, de afstand, die de sloep van de Glengarry scheidde,
bedroeg thans in dat oogenblik nog slechts een halve kabellengte of
ongeveer drie honderd voet; men kon dan ook van boord gemakkelijk de
ongelukkigen onderscheiden, die daar met hunne sloep naar hun verderf
werden meegesleurd.

Het was een oud zeeman en een jongmensch. De eerste lag in het
achterste gedeelte van het vaartuig uitgestrekt, de andere roeide
met inspanning van alle krachten.

Een vreeselijke golf klotste in dit oogenblik tegen de wanden van de
Glengarry en maakte haar toestand vrij moeielijk.

En waarlijk, de kapitein kon niet verder de zeeëngte instevenen, en
hij moest zoo manoeuvreeren, dat hij met den kop in den stroom bleef,
hetgeen niet zonder moeielijkheid te veroorzaken, ten uitvoer gebracht
kon worden.

Plotseling gleed de sloep, na een oogenblik op de kruin van een hooge
golf verschenen te zijn, omlaag en verdween voor ieders oog.

Een kreet weerklonk aan boord. Een kreet van angst en schrik!

Was het vaartuig omgeslagen en gezonken?.... Neen, daar verscheen het
weer op den rug van een andere golf en een nieuwe inspanning van den
roeier bracht het iets nader bij de stoomboot.

»Flink! flink doorgeroeid!!" riepen de zeelieden, die op de voorplecht
van het schip stonden.

En zij zwaaiden rollen touw en bespiedden het gunstige oogenblik om
die in de sloep te werpen.

Plotseling gaf de kapitein, die eenig glad water tusschen
de keerstroomingen opmerkte, bevel aan den machinist om de meest
mogelijke stoomkracht aan te wenden. De snelheid der Glengarry nam
spoedig toe en het schip stevende koen tusschen de beide eilanden
in, terwijl de sloep van haren kant ook eenigermate naderde. Toen
werden de touwen voortgeslingerd, door den roeier gegrepen en om den
mast bevestigd. De Glengarry sloeg vervolgens met kracht achteruit,
om des te eerder uit de wieling te geraken, terwijl de sloep, langs
zij getrokken, zoo door haar gesleept werd.

Toen eerst wierp de jongeling de riemen neer, tilde zijn makker in
de armen op, en werd die oude zeeman met behulp der matrozen van de
boot aan boord geheschen. Terwijl de sloep naar de Corryvrekan-kolk
voortgesleurd werd, had een groote golf haar een hevigen slag
toegebracht, die haar buiten staat gesteld had, verder de inspanningen
van den jonkman te steunen, waardoor deze laatste geheel en al aan
eigen krachten was overgelaten.

Deze was middelerwijl op het dek van de Glengarry gesprongen. Hij had
niets van zijn tegenwoordigheid van geest verloren, zijn gelaat ademde
rustige kalmte en zijn geheele houding gaf te kennen dat zedelijke
moed hem evenmin ontbrak als physieke, en hem aangeboren scheen.

Hij beijverde zich dan ook dadelijk om zijn makker behoorlijk te doen
verzorgen. Dat was de eigenaar van de sloep. Een flink glas brandewijn
bracht dezen weer spoedig op de been.

»Mijnheer Olivier!" zei hij.

»Oh! mijn ouwe zeeman," antwoordde de jongeling. »En die klap van
die golf?.... Hoe is het er mee?...."

»Dat's niets! Ik heb wel wat anders beleefd! Ik voel er niets meer
van!...."

»Den hemel zij dank!... maar mijn onvoorzichtigheid om steeds vooruit
te stevenen, zou ons duur te staan hebben kunnen komen!... maar wij
zijn gered!"

»Met uwe hulp, mijnheer Olivier."

»Neen.... met Gods hulp!"

En de jonkman, den ouden zeerob aan zijn borst drukkende, poogde niet
zijn aandoeningen te bedwingen, maar uitte ze vrij en zag ze trouwens
door al de omstanders gedeeld.

Toen, zich tot den kapitein van de Glengarry wendende, die in dat
oogenblik juist de trap van de loopbrug afklom:

»Kapitein," zeide hij, »ik zal u nimmer mijn dankbaarheid voor den
dienst, dien gij ons bewezen hebt, voldoende kunnen betuigen..."

»Ik heb slechts mijn plicht gedaan, mijnheer," antwoordde de
gezagvoerder, »en om de waarheid te huldigen, moet ik verklaren,
dat mijn passagiers meer recht op uw dankbetuigingen hebben dan ik."

De jonkman drukte den kapitein hartelijk de hand; toen zijn hoed
afnemende, groette hij al de passagiers met een uiterst bevallig
gebaar.

Daarvan hield hij zich overtuigd, dat zonder de tusschenkomst van de
Glengarry, zijn makker en hij, voortgesleurd tot in het middelpunt
van de Corryvrekan-kolk, ellendig omgekomen zouden zijn.

Miss Campbell had middelerwijl gemeend zich gedurende die
beleefdheidswisselingen een weinig te moeten terugtrekken. Zij
verlangde niet dat het deel, hetwelk zij aan de ontknooping van die
dramatische redding gehad had, ter sprake kwam. Daarom vertoefde zij
vóór op de loopbrug, toen haar eensklaps, alsof haar grilligheid weer
de bovenhand genomen had, die woorden ontsnapten, terwijl zij zich
naar het westen keerde:

»En de Groene Straal?.... En de zon?"

»Geen zon meer!" zei broeder Sam.

»En geen straal!" zei broeder Sib.

En waarlijk, het was te laat. De zonneschijf, die achter een
gezichteinder van een bewonderenswaardige zuiverheid ondergegaan was,
had haren Groenen Straal, onopgemerkt door iedereen, in het luchtruim
laten schitteren. Maar in dat oogenblik dwaalden de gedachten van miss
Campbell elders, en haar verstrooide blik had deze gelegenheid gemist,
die wellicht zich zoo spoedig niet meer zou voordoen!

»Het is jammer!" mompelde zij binnensmonds, zonder eenige spijt
evenwel bij de herinnering aan hetgeen er plaats had gehad.

De Glengarry manoeuvreerde intusschen, om uit de zeeëngte van de
Corryvrekan-kolk te komen, en hernam haren noordwaartschen koers. Toen
wisselde de oude zeeman een hartelijken maar laatsten handdruk met
zijn makker, stapte in zijn sloep, heesch zijn zeil en vertrok naar
het eiland Jura.

Wat den jonkman betreft, wiens »dorlach", een soort van lederen
reisvalies, aan 't dek gebracht was, hij was een toerist te meer,
die door de Glengarry naar Oban zou overgevoerd worden.

De stoomboot, na de eilanden Shuna en Luing, waar de rijke leigroeven,
toebehoorende aan den markies van Breadalbane, aangetroffen worden,
rechts te hebben laten liggen, stevende langs het eiland Seil, hetwelk
dat gedeelte van de Schotsche kust dekt. Daarna stoomde het vaartuig
de Firth van Lorne binnen, voer tusschen het vulkanische eiland
Kerrera en de vaste kust door, en wierp eindelijk zijn trossen uit,
om aan de staketpalen van de haven van Oban gemeerd te worden.






VII.

ARISTOBULUS BEERENKOOI.


Zelfs wanneer Oban op zijn strand een zoo groote menigte badgasten
zou aangetrokken hebben als de badplaatsen te Brighton, Margate of
Ramsgate, dan nog zou een zoo belangwekkend persoon, als Aristobulus
Beerenkooi was, eenig opzien veroorzaakt hebben.

Zonder nu op één lijn met die mededingsters geplaatst te kunnen worden,
is toch Oban een badplaats, die door de leegloopers van het Vereenigd
Koninkrijk zeer gezocht is. Hare ligging aan de zeeëngte van Mull,
gedekt tegen de westenwinden, wier rechtstreeksche invloed door het
eiland Kerrera getemperd wordt, trekt zeer veel vreemdelingen aan. Een
gedeelte daarvan komt om herstel van krachten in hare heilzame wateren
zoeken, de anderen komen daar als in een lustoord, een centraalpunt,
vanwaar de wegen naar Glasgow, Inverness en de meest merkwaardige
eilanden der Hebriden uitgaan. Er moet nog bijgevoegd worden, dat Oban
geen soort hospitaal is, zooals zoovele andere badplaatsen zijn. Het
meerendeel van hen, die er het warme jaargetij komen doorbrengen,
is zeer welvarend, en men loopt er geen gevaar, zooals in sommige
andere »Kurorten", zijn whistje met twee zieken en een »doode" te
moeten maken.

Oban telt ter nauwernood een honderd vijftig jarig bestaan. Zij
vertoont dus in haar bouworde, in de afwerking en inrichting harer
woningen, in de gedaante harer openbare pleinen en in de rechtlijnige
richting harer straten, den stempel van den modernen tijd. Toch
wijst de bouworde van de kerk, waarboven een fraaie klokkentoren
zich verheft, op het Normandische tijdvak, terwijl het oude kasteel
van Dunolly, welks muren geheel met klimop bedekt zijn, zich op een
alleenstaande rots, ten noorden van de plaats gelegen, verheft en het
heerlijke panorama van witte huizen en veelkleurige villa's, die op de
hellingen van den achtergrond verrijzen, de stille wateren van de baai,
waarop bevallige pleizierjachten voor hunne ankers liggen te wiegelen,
een schilderachtig geheel opleveren, dat het oog boeit en verrukt.

Ook dit jaar ontbraken in de maand Augustus noch de vreemdelingen,
noch de toeristen, noch de badlustigen in de kleine stad Oban. In
het vreemdelingenboek van een der beste hotels van de plaats prijkte
reeds sedert verscheidene weken tusschen veelvuldige namen die van
Aristobulus Beerenkooi van Dumfries (Neder-Schotland).

Het was een personage, die acht-en-twintig jaar telde en nimmer
jong was geweest, maar waarschijnlijk ook nooit oud zou worden. Hij
was klaarblijkelijk in den leeftijd geboren, dien hij zijn geheel
leven lang zou schijnen te bezitten. Hij was noch van fraaie noch
van leelijke gestalte, had een onbeduidend gelaat, waarboven al te
blonde haren voor een man sluik neerhingen. Achter zijn brilglazen
ontwaarde men een paar kippige oogen zonder glans, waartusschen een
korte dikke neus neerdaalde, die niet de neus van dat aangezicht scheen
te zijn. Van de honderd dertig duizend haren, die ieder fatsoenlijk
menschenhoofd moet dragen, bleven hem nog slechts zestig duizend
slechte over. Een ringbaard omlijstte zijn wangen en zijn kin, waardoor
hij wel eenige gelijkenis op een aap vertoonde. Zoo hij werkelijk een
aap geweest ware, zou hij een mooie sim geweest zijn, misschien wel
van de soort, die als schakel in de keten der Darwinisten ontbreekt,
waarmede zij pogen den mensch van het dier te laten afstammen.

Aristobulus Beerenkooi was rijk aan geld, maar nog rijker aan
denkbeelden. Voor een jong geleerde, die slechts anderen met zijn
algemeene kennis, en zijn akademische graden van Oxford, Edinburg en
Londen kan vervelen, was hij veel te geleerd. Hij was meer doorkneed
in de natuurwetenschappen, in de scheikunde, in de sterrenkunde,
in de wiskunde, dan wel in de letterkunde. Hij was zeer met zich
zelven ingenomen en het scheelde maar bitter weinig om een dwaas te
mogen heeten. Zijn voornaamste gewoonte, die tot een ware monomanie
aangegroeid was, bestond daarin, dat hij gevraagd of ongevraagd,
te pas of te onpas, verklaring wilde leveren van alles, wat de
natuurwetenschappen raakte. Hij was in één woord een pedant wezen,
wiens omgang van onaangenamen aard was. Men lachte niet over hem,
omdat hij volstrekt niet lachverwekkend was, maar wellicht lachte
men hem uit, omdat hij zich bespottelijk aanstelde. Niemand mocht
minder aanspraak maken dan dat jongmensch op de toepassing der
spreuk van de Engelsche vrijmetselaren! Audi, vide, tace, hetgeen
zeggen wil: hoor, zie, zwijg. Hij hoorde niet, hij zag niet, en
zweeg nooit. Men kon gevoegelijk in dit land van Walter Scott een
gelegenheids-vergelijking gebruiken, en beweren dat Aristobulus
Beerenkooi, met zijn daadwerkelijken nijverheidszin, oneindig meer
den schout Nicol Jarvie in herinnering bracht, dan zijn dichterlijken
neef Rob Roy Mac Gregor.

En welke dochter der Schotsche Hooglanden, zonder van miss Campbell
een uitzondering te maken, zou niet de voorkeur aan Rob Roy dan aan
Nicol Jarvie gegeven hebben?

Zoo zag Aristobulus Beerenkooi er uit, en zoo was hij bewerktuigd. Hoe
nu de gebroeders Melvill op dat pedante wezen verzot hadden kunnen
worden, en wel zoodanig, dat zij er aan dachten hunnen neef er van
te maken, is onmogelijk te verklaren. Hoe was het hem toch gelukt,
die waardige zestigjarige grijsaards te behagen? Misschien wel alleen
door de eerste te zijn, die omtrent hunne nicht huwelijksneigingen
had laten blijken. In een soort van kinderlijke verrukking had broeder
Sam ongetwijfeld tegen broeder Sib gezegd:

»Ziedaar een jonkman, die rijk is en een onafhankelijk fortuin bezit,
welke van erfenissen van bloedverwanten en nabestaanden afkomstig
is, die tot een aanzienlijke familie behoort en daarenboven
een buitengewoon geleerde is! Dat zal een uitmuntende partij
voor onze lieve Helena zijn! Dat huwelijk zal van een leien dak
loopen." Gedurende de uren, die hem bij zijn verblijf op Helenaburg als
vrijaf zouden gegund worden, zou de jeugdige geleerde in staat zijn,
de snuifdoos aan broeder Sib over te reiken, na haar met een droog
tikje dicht gemaakt te hebben, wat dan een punt moest beteekenen,
achter zijn ontboezeming geplaatst, en zeggen wilde:

»Ziedaar een beklonken zaak!"

De gebroeders Melvill meenden dan ook al heel slim te werk gegaan te
zijn, door miss Campbell, dank zij hare zonderlinge gril ten opzichte
van den Groenen Straal, naar Oban geleid te hebben. Daar zoude haar
samenzijn met Aristobulus Beerenkooi, dat door zijn afwezigheid
kortstondig verbroken was, hervat kunnen worden, zonder den schijn
te hebben dat zulks voorbereid was.

Voor de schoonste vertrekken in Caledonian Hotel hadden de
gebroeders Melvill en miss Campbell het buitenverblijf te Helenaburg
verwisseld. Mocht hun verblijf te Oban van eenigen duur worden,
dan zou het wellicht voegzaam zijn, de een of andere villa, gelegen
op de hoogten die de stad beheerschten, te huren. Maar middelerwijl
dat daartoe beslist zoude worden, was men met behulp van juffrouw
Bess en van Partridge zoo gemakkelijk mogelijk ingericht bij baas
Mac Fyne. Later zou men verder zien.

Daags na hunne aankomst te Oban verlieten de gebroeders Melvill des
morgens ten negen uur het Caledonian Hotel, dat op den zeeoever bijna
tegenover het staketsel gelegen is. Miss Campbell sliep nog in hare
kamer op de eerste verdieping, en bevroedde niet dat hare ooms op
het pad waren om Aristobulus Beerenkooi op te zoeken.

Die twee onafscheidelijke broertjes gingen het strand langs, en daar
zij wisten, dat hun »pretendent" in een der hotels logeerde, die
ten noorden van de baai gebouwd zijn, richtten zij dan ook derwaarts
hunne schreden.

Men zal wel moeten aannemen, dat een voorgevoel hen geleidde; want
waarlijk, tien minuten na hun hotel verlaten te hebben, ontmoetten
zij Aristobulus Beerenkooi, die zijn dagelijksche wetenschappelijke
wandeling maakte, en een banalen, werktuigelijken handdruk met hen
wisselde, terwijl hij de bewegingen van den stijgenden vloed gadesloeg.

»Mijnheer Beerenkooi!" zeiden de gebroeders Melvill met plichtpleging.

»Mijne heeren Melvill!" antwoordde Aristobulus met een gemaaktheid
van stem, die verwondering moest aanduiden. »Gij.... heeren
Melvill.... hier.... te Oban?"

»Sedert gisteren avond!" zei broeder Sam.

»En het verheugt ons, u in goede gezondheid aan te treffen, mijnheer
Beerenkooi," zeide broeder Sib.

»Waarlijk, ik dank u, heeren.--Maar hebt gij reeds kennis genomen
van het telegram, dat zooeven aangekomen is?"

»Een telegram?" vroeg broeder Sam. »Zou het ministerie Gladstone
reeds?...."

»Het geldt volstrekt niet het ministerie Gladstone," antwoordde
Aristobulus Beerenkooi met tamelijk wel uitgesproken kleinachting,
»maar wel een weerkundig telegram."

»Waarlijk!" riepen de beide ooms te gelijkertijd uit.

»Ja zeker! er is geseind, dat het depressie centrum van Swinemunde
noordwaarts voortgeschreden en aanmerkelijk in diepte toegenomen
is. Dat centrum bevindt zich thans in de nabijheid van Stokholm, waar
de barometer ruim een duim,--wat ongeveer vijf en twintig millimeter
vertegenwoordigt, om de taal der geleerden te spreken--gedaald is en
alzoo op acht en twintig en zes tiende duim staat, hetwelk overeenkomt
met een stand van zevenhonderd zes en twintig millimeter. Heeft
ook al de luchtdruk in Engeland en in Schotland weinig verandering
ondergaan, zoo is zij toch een tiende te Valencia en twee tiende te
Stornoway verminderd."

»Maar wat moet uit die depressie?...." vroeg broeder Sam.

»Besloten worden?...." vulde broeder Sib aan.

»Dat het mooi weer niet standvastig is," antwoordde Aristobulus
Beerenkooi, »en dat de lucht weldra betrekken zal onder den invloed
van den zuidwestenwind, die de dampen van den Noord-Atlantischen
Oceaan met zich voeren zal."

De gebroeders Melvill bedankten den jongen geleerde voor de mededeeling
van die belangwekkende voorspellingen, en leidden er de gevolgtrekking
uit af, dat de Groene Straal wel eens op zich kon laten wachten,
wat hun niet onaangenaam was, daar dat hun verblijf te Oban zou rekken.

»En het doel van uwe komst, mijne heeren, is?".... vroeg Aristobulus
Beerenkooi, die zijn volzin zelf afbrak om een keisteen op te rapen,
dien hij met de grootste aandacht bekeek.

De beide ooms wachtten zich wel die belangrijke studie te storen.

Maar toen die keisteen de verzameling van een menigte andere in den zak
van den jongen geleerde was gaan vermeerderen, antwoordde broeder Sib.

»Het doel van onze komst is zeer natuurlijk om hier eenige dagen door
te brengen."

»En wij moeten er bij voegen, dat miss Campbell ons vergezeld
heeft...." zei broeder Sam.

»Ah!.... miss Campbell!" antwoordde Aristobulus Beerenkooi. »Ik
geloof dat die keisteen uit het gaëlische tijdperk afkomstig is. Er
zijn sporen te zien van.... Maar waarlijk, het zal mij verheugen
miss Campbell weer te zien!.... sporen van meteorisch ijzer.--De
luchtgesteldheid hier, die buitengewoon zacht is, zal haar uitermate
goed doen."

»Zij geniet een goede gezondheid en is hier niet om herstel van eenige
ziekte te zoeken."

»Om het even," antwoordde Aristobulus Beerenkooi. De atmosfeer is
hier overheerlijk. Nul, komma, een en twintig zuurstof, en nul,
komma, negen en zeventig stikstof met een weinig waterdamp gemengd,
zeer voordeelig voor de gezondheid. Wat het koolzuur betreft, er zijn
slechts sporen aanwezig in de lucht, die ik iederen morgen ontleed."

De gebroeders Melvill meenden in die verhandeling, een lieve
bezorgdheid ten opzichte van miss Campbell te bemerken.

»Maar," vroeg Aristobulus Beerenkooi, »indien gij niet voor
gezondheidsredenen hier gekomen zijt, mag ik dan weten, mijne heeren,
waarom gij uw buitenverblijf te Helenaburg verlaten hebt?"

»Wij hebben geen enkele reden om, in de verhouding, waarin wij tot
elkander staan, dat voor u te verbergen...." antwoordde broeder Sib.

»Kan ik dus in die verhuizing een overigens natuurlijk verlangen
ontwaren," viel de jonge geleerde den spreker in de rede, »om tot
een samenkomst met miss Campbell mede te werken, die de gelegenheid
kan openen elkander beter te leeren kennen en dat tot wederzijdsche
achting zal moeten leiden?"

»Voorzeker," antwoordde broeder Sam. »Wij hebben gedacht, dat zoo
het doel sneller bereikt zou worden."

»Ik keur uwe handeling goed, mijne heeren," antwoordde Aristobulus
Beerenkooi. »Hier op dit onzijdig terrein zullen miss Campbell en ik
bij gelegenheid kunnen spreken over de oorzaken van het op en neergaan
der zee, van de windrichtingen, van de hoogte der golven, van het
verspringen der getijen en over meer andere natuurverschijnselen,
waarin zij ten zeerste belang moet stellen!"

Nadat de gebroeders Melvill een glimlach van voldoening gewisseld
hadden, bogen zij bij wijze van toestemming. Zij verklaarden verder,
dat zij zich gelukkig zouden achten, wanneer zij, na hun terugkeer
op het buitenverblijf Helenaburg, den jongen geleerde onder een meer
dierbaren titel dan dien van gast zouden kunnen ontvangen. Aristobulus
Beerenkooi antwoordde, dat hij zich alsdan des te gelukkiger
zoude gevoelen, daar het gouvernement belangrijke baggerwerken,
juist tusschen Helenaburg en Greenock wilde doen uitvoeren, welke
werken onder geheel nieuwe omstandigheden door middel van elektrische
werktuigen zouden worden tot stand gebracht. Dus, wanneer hij eenmaal
zijn verblijf op Helenaburg gevestigd had, zou hij de toepassing van
die werktuigen waarnemen en den uitslag daarvan berekenen kunnen.

De gebroeders Melvill erkenden gaarne, dat die samenloop van
omstandigheden hunnen plannen ten goede zou komen en het geheel en
al in hun kader paste.

En daarop hadden zij een snuifje genomen om de gemeenschappelijke
verschillende tijdperken van dien uiterst belangwekkenden arbeid gade
te slaan.

»Maar," vroeg Aristobulus Beerenkooi, »gij hebt ongetwijfeld het een
of ander voorwendsel bedacht, om mij hier te Oban te komen ontmoeten."

»Inderdaad," antwoordde broeder Sib, »en dat voorwendsel heeft miss
Campbell zelf ons aan de hand gedaan."

»Zoo," zei de jonge geleerde, »en dat is....?

»Het geldt de waarneming van een natuurverschijnsel, dat zich slechts
onder bepaalde gelegenheden voordoet, en dat te Helenaburg onmogelijk
kan voorkomen."

»Waarlijk! heeren," hernam Aristobulus Beerenkooi, terwijl hij met
duim en vinger zijn bril recht op zijn neus zette. »Daarin ligt
het bewijs, dat er tusschen miss Campbell en mij wel eenige innige
met elkaar overeenkomende verwantschap bestaat!--Mag ik ook weten
welk natuurverschijnsel het is, dat op het buitenverblijf niet kan
waargenomen worden?"

»Dat natuurverschijnsel? Wel, is eenvoudig de Groene Straal,"
antwoordde broeder Sam.

»De Groene Straal?" vroeg Aristobulus Beerenkooi niet zonder
verwondering. »Daarvan heb ik nimmer hooren spreken. Is het mij
vergund te vragen, wat die Groene Straal beduidt?"

De beide broeders Melvill legden hem zoo goed zij konden uit, waarin
het natuurverschijnsel bestond, dat door de Morning Post onlangs
onder de aandacht van het publiek was gebracht.

»Pouah!" riep Aristobulus Beerenkooi, »dat is slechts een aardigheid
zonder eenig belang, die tot het kinderachtige domein van de
vermakelijke natuurkunde behoort."

»Miss Campbell is slechts een jong meisje," antwoordde broeder Sib,
»en zij schijnt een buitengewoon groot belang in dit natuurverschijnsel
te stellen."

»Want zij wil niet trouwen, heeft zij verzekerd, voor dat zij het
gezien heeft," vulde broeder Sam aan.

»Welnu, heeren," antwoordde Aristobulus Beerenkooi, »wij zullen hem
haar toonen, dien Groenen Straal!"

Na die verzekering wandelden de drie mannen door de weilanden, die
zich langs het strand uitstrekten en waardoor een pad zich slingerde,
naar Caledonian-Hotel terug.

Aristobulus Beerenkooi liet de gelegenheid niet ontsnappen om
de gebroeders Melvill te doen opmerken, hoezeer de geest der
vrouwen behagen schept in nietigheden, waaruit hij in groote
trekken voortredeneerende, tot de gevolgtrekking kwam van hetgeen
verricht zou moeten worden om hunne niet goed opgevatte opvoeding te
verbeteren. Hij verwierp de stelling, dat de hersenen der vrouw minder
met hersenzelfstandigheid zouden bedeeld zijn dan die van den man,
en dat door het groote verschil in de bewerktuiging der kwabben,
de vrouw nimmer zoude kunnen geraken tot opvatting van grootsche
denkbeelden. Neen, zoover ging hij niet; hij meende integendeel dat
door een voortgezet onderwijs verandering in dien toestand te weeg
zou te brengen zijn; hoewel hij van een anderen kant niet loochenen
kon, dat sedert de vrouw in de Schepping verschenen was, nimmer
een harer zich onderscheiden had door eenige dier uitvindingen,
die bij voorbeeld Aristoteles, Euclides, Harvey, Hahnenman, Pascal,
Newton, Laplace, Arago, Humphrey-Davy, Edison, Pasteur enz., beroemd
gemaakt hebben. Eindelijk verdiepte hij zich in de uitlegging van
verscheidene natuurtafereelen en redekavelde de omni re scibili,
zonder meer omtrent miss Campbell te gewagen.

De gebroeders Melvill hoorden eerlijk toe en deden dat zooveel te
eerder, daar het voor hen onmogelijk was een woord tusschen beiden
te brengen in die alleenspraak, waarbij Aristobulus Beerenkooi
zonder rustpunt voortdraafde en die hij doorspekte met gebiedend en
schoolmeesterachtig gehemm!

Zoo naderden zij het Caledonian-Hotel tot op ongeveer een honderd pas,
en bleven toen een poos staan, om afscheid van elkaar te nemen.

Middelerwijl bevond zich een zeker iemand aan het venster
harer kamer. Zij scheen geheel in de war, ja geheel van haar stuk
gebracht. Zij keek nu eens vóór haar dan weer rechts of links en scheen
met het dwalend oog een horizon te zoeken, die zij niet kon ontdekken.

Eensklaps bemerkte miss Campbell--want zij was die zeker iemand--hare
ooms. Dadelijk werd het venster met levendig gebaar gesloten en
verscheen het jonge meisje eenige oogenblikken later op het strand,
de armen half gekruist over de borst, met ernstig gelaat en het
voorhoofd bezwangerd van verwijtingen. De gebroeders Melvill keken
elkander aan. Tegen wien had Helena iets? Was het de tegenwoordigheid
van Aristobulus Beerenkooi, die deze verschijnselen van abnormale
opwinding veroorzaakte?

De jeugdige geleerde naderde intusschen en groette miss Campbell met
een buiging zoo stijf als die van een knipmes.

»Aristobulus Beerenkooi...." zeide broeder Sam, die den jonkman
vormelijk en met plichtpleging voorstelde.

»Die door een wonder van toevalligheid.... zich juist te Oban
bevindt...." voegde broeder Sib er bij.

»Ah?.... mijnheer Beerenkooi?".... mompelde het jonge meisje, terwijl
zij zijn groet ter nauwernood beantwoordde.

Toen zich tot de gebroeders Melvill wendend, die daar uit het veld
geslagen stonden en niet wisten wat te zeggen of welke houding aan
te nemen:

»Mijn ooms!" sprak zij met gestrengheid.

»Lieve Helena!" antwoordden de beide ooms met den zelfden toon van
waarneembare ongerustheid in stem en gebaren.

»Zijn wij wel te Oban?" vroeg zij.

»Te Oban?.... Wel zeker."

»Te Oban.... aan de zee der Hebriden gelegen?"

»Voorzeker."

»Welnu, over een uur zullen wij er niet meer zijn!"

»Over een uur?...."

»Ik had om een zee-horizon verzocht?"

»Ongetwijfeld, lieve meid...."

»Wilt gij dan zoo vriendelijk wezen, mij dien te wijzen?"

Ontzet draaiden en keerden de gebroeders Melvill zich om en keken rond.

Vóór hen, noch in het zuidwesten, noch in het noordwesten was eenige
doorgang tusschen de eilanden, die in volle zee lagen, te bespeuren,
geen plekje waar hemel en water in elkander liepen.

De eilanden Seil, Kerrera, Kismore vormden een onafgebroken slagboom,
die de kim onzichtbaar maakte. De erkenning moest volgen, dat de
beloofde en verzochte horizon aan het landschap van Oban ontbrak.

De twee broeders hadden dat niet eens bemerkt bij hunne wandeling langs
het strand. Toen zij hunne misvatting inzagen, lieten zij dan ook die
twee Schotsche uitroepingen hooren, die een waarlijke teleurstelling,
gemengd met ietwat kwade luim, levendig aanduidden:

»Pooh!" zei een.

»Pswha!" antwoordde de andere.






VIII.

EEN TELEURSTELLEND WOLKJE.


Een opheldering was noodzakelijk geworden; maar daar Aristobulus
Beerenkooi met die opheldering niets te maken had, groette miss
Campbell hem koel en keerde naar het Caledonian Hotel terug.

Aristobulus Beerenkooi had het jonge meisje niet minder koel
teruggegroet. Klaarblijkelijk voelde hij zich gekrenkt, dat hij in
mededinging met een straal gekomen was, van welke kleur die dan ook
wezen mocht.

Hij keerde langs het strand naar zijn hotel terug, terwijl hij een
redevoering voor zich zelven in de meest gepaste bewoordingen hield.

Broeder Sam en broeder Sib waren volstrekt niet in hun
knollentuin. Toen zij dan ook in het kleine salon waren binnengetreden,
wachtten zij met gebukten hoofde tot dat het jonge meisje hun het
woord zoude toevoegen.

De opheldering was kort maar uitermate helder. Men was te Oban gekomen
om een zuivere kim te zien en men zag er niets of zoo weinig van,
dat het der moeite niet waard was er van te spreken.

De beide ooms konden zich slechts op hun goede trouw beroepen. Zij
kenden Oban in het geheel niet! Wie had kunnen denken dat de zee,
de ware zee daar niet te vinden was! En toch wemelde het van
badgasten. Dat was misschien het eenige punt der kust, waar, ten
gevolge van dien ongelukkigen Hebriden-archipel, de kringvormige lijn,
waar hemel en water elkander schijnen te raken, niet te zien was.

»Welnu," zei miss Campbell op een toon, dien zij zoo gestreng mogelijk
trachtte te uiten, »men had een ander punt dan Oban moeten kiezen,
al had daaraan het voordeel opgeofferd moeten worden van de ontmoeting
met mijnheer Aristobulus Beerenkooi!"

De broeders Melvill bogen instinctmatig het hoofd en beantwoordden
dien rechtstreekschen aanval niet.

»Wij gaan onze beschikkingen treffen," zei miss Campbell, »en heden
vertrekken wij nog!"

»Welnu, vertrekken wij dan!" antwoordden de twee ooms, die hunne
onbezonnenheid slechts door een geheel lijdelijke gehoorzaamheid
konden trachten goed te maken.

En volgens ouder gewoonte weerklonken weer de uitroepen:

»Bet!"

»Beth!"

»Bess!"

»Betsy!"

»Betty!"

Juffrouw Bess verscheen, vergezeld van Partridge. Beiden werden
dadelijk op de hoogte gesteld, en bij ondervinding wetende, dat
hunne jonge meesteres steeds gelijk moest hebben, vroegen zij zelfs
de redenen van dat overhaaste vertrek niet.

Maar men had zonder baas Mac-Fyne, den eigenaar van het Caledonian
Hotel, gerekend.

Men zou zelfs in het gastvrije Schotland weinig menschenkennis ten
opzichte van die achtenswaardige nijverheidslieden aan den dag leggen,
wanneer men een hunner in staat zou achten een gezin, bestaande uit
drie heerschappen en twee bedienden, te laten vertrekken, zonder alles
in het werk gesteld te hebben, om dat te behouden. En dat gebeurde
juist in deze omstandigheid.

Toen baas Mac-Fyne op de hoogte van deze ernstige zaak gebracht was,
verklaarde hij deftig, dat alles ten algemeenen genoegen geschikt
kon worden, zonder nog van zijn bizonder genoegen te spreken, dat
hij smaken zou, wanneer hij zoo edele reizigers zoo lang mogelijk
ten zijnent behouden mocht.

Wat verlangde miss Campbell en wat eischten bijgevolg de heeren
Sib en Sam Melvill? Een onbeperkt zeegezicht met uitgestrekten
gezichteinder. Niets gemakkelijker te verschaffen dan dat, daar het
slechts gold dien gezichteinder bij zons-ondergang waar te nemen. Dat
kon men van het strand van Oban niet doen! Dat is zoo! Maar zou het
voldoende zijn naar het eiland Kerrera over te steken? Neen. Het
groote eiland Mull zou ook dáár een beletsel zijn, om iets meer
dan een klein hoekje van den Atlantischen Oceaan waar te nemen,
dat bovendien nog in het zuidwesten bespeurd werd. Maar wanneer men
de kust langs wandelde, dan kwam men bij het eiland Seil, dat door
middel van eene brug met de Schotsche kust verbonden was, waarlangs
men de noordelijkste punt van het eiland kon bereiken. Daar kon
niets den gezichtskring naar den westkant en over twee vijfden van
de noordstreken van het kompas belemmeren.

Om nu op dat eiland over te gaan, gold het slechts een eenvoudige
wandeling van vier of vijf mijl, niet meer. En wanneer het weder
gunstig was, dan kon een overheerlijk rijtuig miss Campbell en haar
gevolg in een of in anderhalf uur overbrengen.

Tot bevestiging van zijn beweren, toonde de waard de kaart op groote
schaal, die in het voorportaal van het hotel aan den wand hing. Miss
Campbell kon zich dus overtuigen, dat baas Mac-Fyne geen praatjes
verkocht. En werkelijk, meer zeewaarts van het eiland Seil opende zich
een breede sector, die een derde gedeelte van die gezichteinder-lijn
bevatte, waarachter de zon wegduikt gedurende de weken, die de dag-
en nachtevening voorafgaan of onmiddellijk volgen.

De zaak kwam dan ook tot groote voldoening van baas Mac-Fyne en tot
groot gemak van de gebroeders Melvill in orde. Miss Campbell verleende
edelmoedig vergiffenis en liet zich geen enkele onaangename toespeling
op de tegenwoordigheid van Aristobulus Beerenkooi weer ontsnappen.

»Maar," merkte broeder Sam op, »het is toch op zijn minst genomen
zonderling, dat een zee-gezichteinder te Oban ontbreekt!"

»De natuur is zoo grillig!" antwoordde broeder Sib.

Aristobulus gevoelde zich ongetwijfeld zeer gelukkig, toen hij vernam,
dat miss Campbell niet elders een meer gunstige plek zou gaan opzoeken
voor haar meteorologische waarnemingen. Maar hij was zoo verdiept
in zijn vraagstukken, dat hij vergat van zijn tevredenheid te doen
blijken.

Het grillige schoone kind weet hem waarschijnlijk dank voor die
bescheidenheid, want hoewel zij geheel onverschillig voor hem bleef,
ontving zij hem toch minder koel dan bij hunne eerste ontmoeting.

Intusschen was er een lichte verandering in den toestand van den
dampkring gekomen. Wel bleef het weer op onveranderlijk »mooi",
maar toch benevelden eenige wolken, die door de middaghitte verdreven
werden, bij zonsop- en ondergang den gezichteinder. Het was dus vrij
overbodig op het eiland Seil een waarnemingspost te gaan zoeken. Dat
zou volkomen verloren moeite zijn en men moest derhalve geduld oefenen.

Miss Campbell liet hare ooms gedurende die lange dagen in gezelschap
van den bruidegom hunner keuze, en ging, somtijds door juffrouw Bess
vergezeld, maar meestal alleen op het strand van de baai dwalen. Zij
ontvluchtte volgaarne die geheele menigte van leegloopers, die de
vlottende bevolking in de badplaatsen van de geheele wereld uitmaakt,
zooals geheele huisgezinnen, wier eenige bezigheid daarin bestaat om
de zee te zien rijzen en dalen, terwijl meisjes en jongens zich met
een vrijpostigheid van houdingen, alleen in Brittannië in zwang,
in het natte zand rondwentelen; of wel ernstige en flegmatische
heeren, die in hun soms al te oorspronkelijk badkostuum rondkuieren,
en welker voornaamste bedrijvigheid kan genoemd worden, zich dagelijks
gedurende zes minuten in het zoute water van den Oceaan te dompelen;
of ook wel heeren en dames van groote achtbaarheid, die stijf en
onbeweeglijk in de teenen badstoelen gedoken, in die soort boeken
met veelkleurige bordpapieren omslagen en dien fijnen druk, waarvan
de Engelsche uitgevers eenigermate misbruik maken, zitten te turen;
verder van die voetreizigers met den kijker aan een riem over den
schouder hangende, en den helmhoed op het hoofd, de kuiten met lange
slobkousen bedekt, het zonnescherm in de hand, die vandaag aangekomen,
morgen reeds vertrokken zullen zijn. En dan te midden van die menigte,
wemelende nijverheidsbeoefenaars, wier nijverheidstoestellen bij
uitstek vervoerbaar zijn, als: elektriek-mannen, die de liefhebbers
voor een paar stuivers een aangename kitteling of een minder
aangenamen schok doen ondergaan; artisten, wier draaiorgels op
wielen, de landsdeuntjes met verwrongen Fransche airs afwisselen;
photografen in de open lucht, die bij dozijnen de oogenblikkelijke
afdrukken afleveren aan de families, die zich voor zoo'n gelegenheid
gegroepeerd hebben laten opnemen; fruitventers met hunne zwarte jassen
en fruitventsters met hare bloemruikers op den hoed, die hunne kleine
karretjes voortduwen, waarin het schoonste ooft der wereld ligt te
pronken; eindelijk minnestreels met hunne grijnzende gezichten onder
de laag schoensmeer, die het bedekt, geven volksvoorstellingen en
gillen te midden van een groep kinderen, eigenaardige klaagliederen,
welker refreinen door allen met den meesten ernst herhaald worden.

Neen, dat gewriemel van het badgastleven had voor miss Campbell
geen geheimen meer en trok haar ook niet aan. Zij vermeed zoo veel
mogelijk die gaanden en komenden, die elkander zoo vreemd schenen,
alsof zij van de vier uiteinden van Europa waren te zamen gebracht.

Wanneer hare ooms dan ook, eenigszins ongerust, haar bij zich wenschten
te hebben, dan moesten zij haar op een eenzaam strandgedeelte,
bij voorbeeld op een der vooruitspringende landspitsen, die de baai
begrenzen, gaan zoeken.

Daar zat miss Campbell dan, als de peinzende Mina uit den Zeeschuimer
met den elleboog op eenige vooruitstekende punt van een rots geleund,
het hoofd in de eene hand, en door de andere bessen latende glijden,
die zij tusschen de steenen geplukt had, alwaar de struikjes, waaraan
zij groeiden, gevonden werden. Haar verstrooide blik zweefde van
een »stack", welker rotsachtige top zich loodrecht verhief, naar de
een of andere donkere grot, een van die »helgers", zoo als men ze in
Schotland noemt, waarin de zee bij stijgenden vloed zoo'n brullend
geluid kon doen hooren.

In de verte zaten zeeraven, als in gelid gerangschikt, met de
onbeweeglijkheid alsof ze in steen gehouwen waren. Het jonge meisje
volgde hen met den blik, wanneer zij in hunne rust gestoord opvlogen
en over de kleine getijgolfjes met de punten hunner vleugels scheerden.

Waaraan dacht dan het jonge meisje? Aristobulus Beerenkooi zou
ongetwijfeld de onbeschaamdheid hebben, de meening te koesteren, dat
zij aan hem hare gedachten wijdde, welke meening door de beide ooms
in hunnen kinderlijken eenvoud zoude gedeeld zijn. En toch konden
zij zich vergist hebben.

In haar herinneringen doemden dan de gebeurtenissen bij
de Corryvrekan-kolk op. Zij zag andermaal die sloep in nood, de
Glengarry, die de zeeëngte inschoot, om hulp te bieden. Zij voelde
andermaal de aandoeningen, die haar hart zoo hadden doen kloppen,
die dat hart zoo hadden samengesnoerd, wanneer de schipbreukelingen
in de uitholling tusschen twee golven verdwenen.... Dan verscheen de
redding haar vervolgens voor den geest, het zoo behendig uitgeworpen
touw, die bevallige jonkman, die minder ontroerd was dan zij, en kalm
en glimlachend op het dek sprong, terwijl hij de passagiers van de
boot met vriendelijk gebaar groette.

Voor een dichterlijk brein bestond daar de kiem van een roman,
maar het had er alles van, alsof de roman bij het eerste hoofdstuk
zou blijven steken. Het begonnen boekdeel was plotseling tusschen de
schoone handen van miss Campbell dichtgeslagen. Op welke bladzij zoude
zij het weer kunnen openen, nu »haar held," aan den een of anderen
Wodan uit de Gaëlische heldentijdperken gelijk, verdwenen en niet
meer te voorschijn getreden was?

Maar had zij hem wel te midden van die onverschillige menigte,
die op het strand van Oban wemelden, gezocht? Misschien. Maar,
had zij hem gevonden? Neen. Hij zou haar ongetwijfeld niet kunnen
herkennen. Om welke reden zou hij haar aan boord van de Glengarry
opgemerkt hebben? Waarom zou hij tot haar gekomen zijn? Hoe zou hij
hebben kunnen raden, dat hij zijn redding grootendeels aan haar
verschuldigd was? En zij was het toch, die vóór alle anderen het
vaartuigje in nood ontwaard had; zij was het, die den kapitein het
eerst gesmeekt had, hulp te gaan bieden. En in werkelijkheid was die
omstandigheid haar dien avond zeer waarschijnlijk op de waarneming
van den Groenen Straal te staan gekomen!

Dit was inderdaad zoo goed als zeker.

Gedurende de drie eerste dagen na de aankomst der familie Melvill
te Oban, zou de dampkring de wanhoop opgewekt hebben van de
sterrenkundigen der sterrenwachten van Edinburg of Greenwich. Het was
of het uitspansel met katoenvlokken bekleed was door den nevel, die
nog meer misleidde en teleurstelde dan wolken het konden doen. Noch
kijkers, noch telescopen van de meest machtige afmetingen, noch de
reflector van Cambridge, evenmin als die van Parsontown, zouden
er in geslaagd zijn, het oog gelegenheid te geven dien nevel te
doorboren. De zon alleen zou de kracht bezitten haar stralen er door
te schieten; maar bij haren ondergang verdikte zich die nevel bij
den gezichteinder. Het geheele westen werd dan met het heerlijkste
en schitterendste purper overgoten, en het was dan den Groenen Straal
onmogelijk, het netvlies van het oog des waarnemers te bereiken.

In de droomerijen van miss Campbell smolten, ten gevolge van haar
grillige verbeelding, de schipbreukeling van de Corryvrekan-kolk met
den Groenen Straal tot één wezen te zamen. Dat was zeker, dat noch de
een noch de andere te bespeuren was. Bedekten de nevelen den eenen,
de andere was achter een stipt incognito verscholen.

De gebroeders Melvill kwamen slecht terecht, wanneer zij hunne nicht
geduld meenden te moeten aanprijzen. Miss Campbell zag er niet
tegen op, om hen voor die dampkrings-afwijkingen aansprakelijk
te stellen. Zij gaven dan de schuld aan den voortreffelijken
aneroïde-barometer, dien zij van Helenaburg medegebracht
hadden, en welker naald maar geen verhoogden luchtdruk wilde
aanwijzen. Waarlijk! zij hadden hunne gemeenschappelijke snuifdoos
wel willen weggeven, om bij den ondergang van de schoone dagvorstin
een heldere kim te mogen waarnemen.

Wat de geleerde Beerenkooi betreft, hij had eens, toen de nevelen,
die het uitspansel bezwangerden, besproken werden, de overgroote
onhandigheid, hunne vorming geheel natuurlijk te vinden. Dat voerde
hem er geleidelijk toe, een kleine natuurkundige verhandeling in
tegenwoordigheid van miss Campbell te houden. Hij sprak over de vorming
der wolken in het algemeen, over hunne beweging wanneer het afnemen der
warmte hen den gezichteinder nabij brengt, over den blaasjesvormigen
toestand van den waterdamp, van de wetenschappelijke verdeeling der
wolken in nimbi, strati, cumuli en cyrry! Het is onnoodig te zeggen,
dat het jonge meisje geen enkel oogenblik naar dat geleerd gewauwel
luisterde.

En dat liet zij zoo nadrukkelijk merken, dat de gebroeders Melvill
niet wisten, welke houding zij gedurende die ontijdige verhandeling
zouden aannemen!

Ja! miss Campbell bracht den jeugdigen geleerde in den letterlijken
zin des woords van zijn stuk. Eerst keek zij met voordacht een geheel
anderen kant uit, om Aristobulus Beerenkooi niet te hooren; toen hief
zij onafgewend den blik op het kasteel Dunolly, om hem niet aan te
zien; eindelijk bekeek zij de punten van haar fijne badschoentjes,
wat het teeken is van de minst vermomde onverschilligheid, het bewijs
van de meest mogelijke geringschatting, die een Schotsche schoone
aan den dag kan leggen, zoo wel voor hetgeen de woordvoerder zegt
als voor zijn eigen persoon.

Aristobulus Beerenkooi, die in den regel niemand anders zag of hoorde
dan zich zelf, en die ook nimmer voor iemand anders dan voor zich
zelven sprak, ontwaarde de bewegingen van het jonge meisje niet,
of deed althans alsof hij er niets van merkte.

Zoo gingen de dagen van den derden tot en met den zesden Augustus
om. Gedurende dien laatsten dag evenwel rees de barometer tot overgroot
genoegen van de gebroeders Melvill eenige strepen boven »veranderlijk."

De volgende dag kondigde zich onder de meest gunstige voorteekens
aan. De zon scheen des morgens ten tien ure met luisterrijken glans,
en het uitspansel weerspiegelde met de meest onberispelijke zuiverheid
zijn azuurblauw in de wateren der zee.

Zulk een gelegenheid kon miss Campbell niet laten ontsnappen. Een
sierlijk rijtuig stond steeds ter harer beschikking in de stalhouderij
van het Caledonian Hotel. Het was nú het oogenblik of nooit om daarvan
gebruik te maken.

Het was omstreeks vijf uur in den namiddag, toen miss Campbell en de
gebroeders Melvill plaats namen in de kalès, die door een behendigen
koetsier, gewoon aan het rijden met »de vier," gemend werd. Partridge
klom in den achterbak en de vier paarden, door het uiteinde der zweep
lichtelijk gekitteld, sprongen in galop en vlogen den weg van Oban
naar Glachan op.

Aristobulus Beerenkooi was tot zijn groote spijt--niet van miss
Campbell--verhinderd van de partij te zijn, daar zijn tijd ingenomen
werd door het opstellen van een belangrijk wetenschappelijk rapport.

Het uitstapje viel in allen deele overheerlijk uit. Het rijtuig
hield den weg langs de kust, die zich langs de zeeëngte uitstrekt,
die het eiland Kerrera van de Schotsche kust scheidt. Dat eiland,
van vulkanischen oorsprong, was zeer schilderachtig, maar had een
groot gebrek in het oog van miss Campbell, en dat was, dat het den
zeegezichteinder geheel bedekte. Daar evenwel slechts vier en een
halve mijl af te leggen waren in die omstandigheden, leenden deze er
zich allergunstigst toe om de harmonische omtrekken van dat eiland te
bewonderen, die zich op een helder lichten achtergrond afteekenden,
en waarboven de bouwvallen uitstaken van het Deensche kasteel hetwelk
het zuidelijk uiteinde bekroonde.

»Dat was voorheen de residentie der Mac-Douglas van Lorne," merkte
broeder Sam op.

»Voor onze familie heeft dat kasteel groote historische herinneringen,"
vervolgde broeder Sib; »want het werd door de Campbells vernietigd,
die het verbrandden, na al de bewoners zonder mededoogen over de
kling gejaagd te hebben!"

Dat schitterende wapenfeit scheen voornamelijk de goedkeuring van
Partridge weg te dragen. Althans hij klapte ter eere van den Clan
zachtkens in de handen.

Toen men het eiland Kerrera voorbijgereden was, sloeg het rijtuig
een smallen weg in, die zachtjes heuvel op en heuvel af naar het dorp
Glachan voerde. Daar werd een landengte overgestoken in den vorm eener
brug, die over het nauwe vaarwater toegang verleende en het eiland
Seil met het Schotsche vastland verbond. De tochtgenooten beklommen,
na hun rijtuig beneden in een ravijn gelaten te hebben, de vrij
scherpe helling van een heuvel en gingen zitten op het buitenboord
van een rotsachtigen rand, die den zoom der kuststreek uitmaakte.

Ditmaal kon niets den blik der waarnemers, naar het westen gekeerd,
hinderen. Noch het eilandje Eastdale, noch dat van Inish, dat als bij
het eiland Seil gerand ligt. Tusschen kaap Ardanalish en het eiland
Mull, een der grootsten van den Hebriden-archipel, in het noordwesten
en het eiland Colonsay in het zuidwesten, vertoonde zich een breed
zeevak, waarlangs de zon weldra haar stralen in de oppervlakte zou
dompelen.

Geheel in gedachten verdiept, zat miss Campbell iets vóór hare beide
ooms. Eenige roofvogels, arenden of valken, die deze eenzaamheid alleen
bevolkten, zweefden boven de »dens", soort van dalen, uitgehold als
trechters met rotsachtige wanden.

Volgens sterrentijd zou de zon in dit tijdperk des jaars, en op deze
breedte, ten zeven ure vier en vijftig minuten ondergaan, juist in
de richting van kaap Ardanalish.

Eenige weken later evenwel, zou het onmogelijk zijn, de dagvorstin
achter de waterlijn te zien verdwijnen; want dan zou het eiland
Colonsay haar bij het ondergaan voor het oog verbergen.

Dien avond dus, waren tijd en plaats uitmuntend voor de waarneming
van het natuurverschijnsel gekozen.

In dat oogenblik schreed de zon in een schuine richting op den zuiver
ontwikkelden horizon toe.

De oogen verdroegen moeielijk den glans van hare schijf, die thans
vuurrood scheen, en door de wateren in een langen gulden lichtstreep
weerkaatst werd.

En toch, noch miss Campbell, noch hare ooms zouden er toe overgegaan
zijn met de oogleden te knippen, neen, zelfs niet gedurende een
ondeelbaar oogenblik.

Maar voor dat de zonneschijn den gezichteinder met haren benedenrand
aangeraakt had, stiet miss Campbell een kreet van teleurstelling uit.

Een kleine wolk was verschenen, fijn als een streep, lang als de
wimpel van een oorlogsschip. Die wolk sneed de zonneschijf in twee
gelijke deelen en scheen met haar naar de kim te dalen.

Het was alsof een windzuchtje, hoe licht ook, voldoende zou zijn om
dat wolkje te verdrijven, op te lossen!... maar dat zuchtje kwam niet.

En toen de zon tot een zeer kleinen boog teruggebracht was, die
boven de watervlakte zweefde, toen was het dat uiterst ijle wolkje,
dat ter plaatse waar de dagvorstin wegdook, de kim benevelde.

Onmogelijk had de Groene Straal, gebroken zijnde door die kleine wolk,
het netvlies der waarnemers kunnen bereiken.






IX.

PRAATJES VAN JUFFROUW BESS.


De terugtocht naar Oban werd in alle stilte volbracht. Miss Campbell
sprak geen enkel woord; en de gebroeders Melvill durfden den mond
niet roeren. Het was toch hunne schuld niet, dat die jobswolk juist
verschenen was om den laatsten zonnestraal te verdooven. Maar men
moest daarom niet wanhopen. Men had nog ruim zes weken van het fraaie
seizoen voor den boeg. Het zou toch ongelukkig genoemd moeten worden,
wanneer gedurende den geheelen herfsttijd geen enkele schoonen dag
met onbenevelden gezichteinder zou verschijnen!

Toch was daar een bewonderenswaardige zonsondergang verloren gegaan,
en, moest men het weerglas gelooven, dan zou een dergelijke niet zoo
spoedig weer verschijnen. En inderdaad, gedurende de nacht liep de
grillige wijzer van den aneroïde-barometer zachtkens terug tot op
»veranderlijk". Maar wat nog door iedereen mooi weer genoemd werd,
kon miss Campbell onmogelijk voldoen.

Daags daarna, den 8sten Augustus, werden de zonnestralen door warme
neveldampen gebroken en was de middagbries ditmaal niet in staat
om die dampen te verdrijven. Een schitterend purper kleurde des
avonds het uitspansel. Al de nuanceeringen smolten in elkander, van
af het chromaatgeel tot het donkere ultramarijn, en vervormden den
gezichteinder tot een schitterend en veelkleurig schilders-palet. Onder
haren sluier van kleine vlakvormige wolken, tintte de zon bij haren
ondergang den achtergrond van de kuststreek met al de kleuren van
het spectrum, behalve met die, welke de grillige en bijgeloovige miss
Campbell wenschte te zien.

En dat was zoo den volgenden en daarop volgende dagen. De kalès
bleef dus in het koetshuis van het hotel. Wat zou het ook geven
een waarneming te gemoet te ijlen, die door den toestand des hemels
onmogelijk te doen was. De hoogten van het eiland Seil konden niet
meer begunstigd zijn dan het strand van Oban, en het was beter een
zekere teleurstelling te vermijden.

Zonder nu meer kwaad geluimd te zijn dan betamelijk was, vergenoegde
miss Campbell zich bij het vallen van den avond naar hare kamer te
gaan, om daar over die weinig bereidwillige zon te pruilen. Zij
rustte dan uit van haar langdurige wandelingen en droomde met de
oogen open. Waarover? Over het sprookje dat zich aan den Groenen
Straal vastknoopte? Zou zij dien straal nog noodig hebben om helder
in haar hart te kunnen lezen? In haar hart? neen wellicht! maar in
dat van iemand anders?

Dien dag had Helena, vergezeld van juffrouw Bess, hare wandeling tot
bij de bouwvallen van Dunolly-Castle uitgestrekt, om daar verstrooiing
voor haar teleurstelling te vinden. Daar gezeten aan den voet van een
hoogen muur, die geheel en dik met klimop begroeid was, ontwikkelde
zich voor haar het meest bewonderenswaardige vergezicht op de baai van
Oban, op de woeste landouwen van Kerrera, op de eilandjes die zich als
gezaaid op de oppervlakte der Hebridenzee vertoonden, op het groote
eiland Mull, welker westelijke rotsbeddingen de eerste aanvallen
te verduren hebben van de stormen, die uit den West-Atlantischen
Oceaan opdoemen.

Miss Campbell keek naar dat prachtige vergezicht, dat daar aan haar
voeten uitgespreid lag. Maar zag zij het wel? Was er niet eenige
herinnering, die niet naliet haar te verstrooien? In ieder geval,
dit kan verzekerd worden, dat het het beeld van Aristobulus Beerenkooi
niet was, dat haar kwelde. En waarlijk, dat jeugdige pedante wezen zou
niets in zijn knollentuin geweest zijn, wanneer hij de praatjes, die
juffrouw Bess dien dag, hem betreffende, maakte, had kunnen aanhooren.

»Hij staat mij niets aan," herhaalde zij. »Neen! hij staat mij
niets aan. Hij denkt er slechts aan zich zelven te behagen? Wat een
vertooning zou die man op Helenaburg geven? Hij behoort tot den clan
der »Mac-Egoïsten" of ik heb er geen verstand meer van. Hoe hebben
de heeren Melvill ooit de gedachte kunnen koesteren, om daarvan hun
neef te willen maken? Partridge mag hem evenmin lijden als ik, en
Partridge is geen domoor! op lange na niet! Komaan, miss Campbell,
vertel eens, bevalt hij u?"

»Over wien spreekt ge?" vroeg het jonge meisje, dat naar de praatjes
van juffrouw Bess in het geheel niet geluisterd had.

»Wel, van hem, aan wien gij onmogelijk denken kunt, al was het maar
ter wille van den clan!"

»En wie is het dan toch, aan wien zou ik niet kunnen denken?"

»Heere mijn tijd! aan mijnheer Aristobulus, die beter zou doen op den
anderen oever der Tweed te gaan kijken of er ooit Campbells bestaan
hebben, die op Beerenkooien verlekkerd waren."

Gewoonlijk was juffrouw Bess niet op haar mondje gevallen; toch moest
zij zeer opgewonden zijn, om zoo in tegenspraak met hare meesters te
geraken. Het is waar, het geschiedde uit genegenheid voor hare jonge
meesteres! Zij gevoelde daarenboven wel, dat Helena niets anders dan
onverschilligheid voor dien pretendent in het hart koesterde. Maar
van een anderen kant kon zij niet gissen, dat die onverschilligheid
door een meer levendig gevoel voor een ander versterkt werd.

Misschien kwam een zweempje argwaan bij juffrouw Bess dienaangaande
op, toen miss Campbell haar vroeg, of zij te Oban, dat jonge mensch
terug gezien had, wien de Glengarry zoo gelukkiglijk hulp en redding
verleend had.

»Neen, miss Campbell," antwoordde juffrouw Bess, »ik heb hem niet
gezien; maar Partridge vermeent hem opgemerkt te hebben...."

»Wanneer?"

»Gisteren op den weg naar Dalmaly. Hij kwam met den randsel op
den rug terug, even als een artist, die op reis is! Ah! dat is
een onvoorzichtig jong mensch! Zich zoo in de nabijheid van de
Corryvrekan-kolk te wagen! dat is een slecht voorteeken voor de
toekomst. Er zal niet altijd een vaartuig in de nabijheid zijn om
hem hulp te bieden, en dan overkomt hem een ongeluk!"

»Zoudt ge dat gelooven, juffrouw Bess? Ja, hij is onvoorzichtig
geweest; maar hij betoonde moed te bezitten in die omstandigheden, en
bij het gevaar, waarin hij zich bevond, begaf hem zijn koelbloedigheid
geen enkel oogenblik!"

»Dat's mogelijk," hernam juffrouw Bess; »maar voorzeker heeft dat
jongmensch nimmer geweten, dat hij zijn redding aan u te danken
heeft. Anders zou hij toch minstens bij zijn aankomst tot u gekomen
zijn, om u te bedanken...."

»Mij bedanken?" vroeg miss Campbell. »Mij bedanken? En waarvoor? Ik
heb voor hem slechts gedaan, wat ik voor ieder ander en wat ook ieder
ander in mijn plaats zou gedaan hebben."

»Zoudt gij hem herkennen?" vroeg juffrouw Bess, terwijl zij het jonge
meisje oplettend aankeek.

»Voorzeker," antwoordde miss Campbell openhartig, »en ik wil wel
bekennen, dat het karakter van dien man, de bedaarde moed, dien hij bij
zijn verschijnen op het dek ten toon spreidde, alsof hij een oogenblik
te voren niet aan den dood ontsnapt was, de hartelijke woorden, die
hij tot zijn bejaarden metgezel sprak, terwijl hij dezen aan zijn
borst drukte, dat dit alles mij levendig getroffen heeft!"

»Maar op wien gelijkt hij toch?" vroeg de waardige
huishoudster. »Waarlijk, ik kan hem niet te huis brengen; maar dat
weet ik zeker, dat hij niet op dien mijnheer Aristobulus Beerenkooi
gelijkt."

Miss Campbell vergenoegde zich met te glimlachen zonder te
antwoorden. Zij stond vervolgens op, bleef een oogenblik onbeweeglijk,
en liet een laatsten blik tot aan de hoogten van het eiland Mull waren;
toen daalde zij, steeds vergezeld van juffrouw Bess, het stille pad
af, dat haar op den weg naar Oban terugvoerde.

Dien dag ging de zon onder te midden van een soort lichtende
stofdeeltjes, die zich, aan een net van luchtig tulleweefsel gelijk,
langs den gezichteinder uitstrekte, en werd de laatste straal der
dagvorstin door de avondnevelen opgeslorpt.

Miss Campbell keerde dus naar het hotel terug en deed het diner dat
hare ooms ter harer eer besteld hadden, weinig eer aan. Zij maakte
daarna een kleine wandeling op het strand en keerde toen naar haar
kamer terug.






X.

EEN CROQUET-PARTIJ.


Ja, het moet erkend worden! de gebroeders Melvill begonnen de dagen te
tellen; het zou niet lang meer duren of zij zouden de uren tellen. Dat
ging volstrekt niet zoo als zij het verlangden. Zichtbaar werd hunne
nicht door de verveling overmeesterd. De behoefte aan eenzaamheid,
die haar overviel, de weinige voorkomendheid, die zij den geleerden
Beerenkooi betoonde, wat deze zich minder aantrok, dan zij zelven
deden, dat alles was niet geschikt om hun verblijf te Oban te
veraangenamen. Zij wisten niet wat te verzinnen, om afwisseling
in die eentonigheid te brengen. Te vergeefs bespiedden zij iedere
weersverandering. Zij vertelden elkander, dat miss Campbell, wanneer
eenmaal aan haren wensch voldaan was, meer handelbaar althans voor
hen zou worden.

Want het is ergerlijk om te vertellen; sedert twee dagen vergat
Helena--meer afgetrokken dan gewoonlijk--de twee oudjes hunnen
morgenkus te geven, die hen voor het overige gedeelte van den dag in
zoo'n goede luim bracht.

De barometer evenwel bleef ongevoelig voor de verwijten der beide ooms
en weigerde een aanstaande weersverandering te voorspellen. Met hoeveel
zorgen zij ook wel tienmaal per dag met een kleinen, korten slag op het
werktuig tikten, om een wijzer-slingering te veroorzaken, helaas! de
wijzer steeg geen enkele streep! O! die barometers! fatale dingen!

Intusschen baarde het vernuftig brein der gebroeders Melvill een
denkbeeld. In den namiddag van den 11den Augustus kwam hun in de
gedachte, een partij croquet aan miss Campbell voor te stellen, ten
einde haar, zoo mogelijk, eenige verstrooiing te bezorgen. Helena
weigerde niet, hoewel zij wist, dat Aristobulus Beerenkooi meê zou
doen; maar zij wist dat zij met haar toestemming hare ooms zeer veel
genoegen zou doen.

Hier dient gezegd, dat broeder Sam zoowel als broeder Sib, er een eer
in stelde, den roem weg te dragen van tot de eerste spelers gerekend
te worden in dit spel, hetwelk in het Vereenigd Koninkrijk zoo zeer
geliefkoosd is. Dat spel is niets anders, zooals men weet, dan het
oude »mail", dat meer geschikt gemaakt is voor de vrouwelijke jeugd.

Juist waren er te Oban verscheidene banen geopend, en kon een ieder
zich in de geheimen van het croquet-spel inwijden. Dat men zich
in het meerendeel der badplaatsen vergenoegt met een baan min of
meer gewaterpast, op een grasveld of op het strand, bewijst het
min-eischende der spelers of hun weinigen ijver voor deze edele
uitspanning. Hier waren de banen niet zanderig; maar met graszoden
belegd, zooals het behoort. Het waren zoogenaamde »croquet-grounds",
die iederen avond door middel van sproeipompen bevochtigd en iederen
morgen met een bijzonder werktuig gewalsd werden, zoodat zij er zacht
en glad uitzagen als zijden stof, die gemangeld was. Kleine steenen
teerlings, die met de oppervlakte van den grond gelijk kwamen, waren
bestemd om er èn de paaltjes èn de ringen in te planten. Een grachtje,
eenige duimen diep gegraven, begrensde daarenboven iedere baan, die
haar twaalf honderd vierkante meters besloeg, een uitgestrektheid,
die voor de ontwikkeling van het spel noodig is. Hoe dikwijls hadden
de gebroeders Melvill niet met geheim verlangen, ja met afgunst, de
jongelieden en de jonge meisjes waargenomen, die zich op de fraaie
banen oefenden. Maar welk genot ook voor hen, toen miss Campbell hunne
uitnoodiging aannam. Zij zouden haar dus eenige afleiding kunnen
bezorgen en te gelijkertijd hun zoo geliefkoosd spel beoefenen te
midden van een groot aantal toeschouwers, die hun hier, evenmin als
te Helenaburg zouden ontbreken. Die ijdele gekken!

Toen Aristobulus Beerenkooi verwittigd werd, stemde hij er in toe zijn
werkzaamheden te schorsen, en verscheen op het bepaalde uur in het
strijdperk. Hij had de verwaandheid te meenen, dat hij theoretisch
zoowel als praktisch sterk in het croquet-spel was, dat hij het als
wetenschappelijk man, als meet- en wiskundige, in één woord door a +
b speelde, zooals het een ijdel xhoofd betaamde.

Wat miss Campbell maar half aanstond, was dat zij dien jeugdigen pedant
natuurlijk tot partner zoude hebben. En kon dat ook wel anders? Zou zij
haar beide ooms het verdriet aandoen, om hen in den strijd te scheiden,
om hen den een' tegenover den anderen te plaatsen, zij die steeds zoo
met hart en ziel vereenigd waren, die nooit dan als partners te samen
gespeeld hadden? Neen, dat zou zij niet over haar hart kunnen krijgen.

»Wat ben ik gelukkig," zei Aristobulus Beerenkooi in den beginne,
»uw meespeler te zijn, en wanneer gij mij toestaat, dan zal ik de
bepaalde oorzaken van de bewegingen der ballen uitleggen...."

»Mijnheer Beerenkooi," antwoordde Helena, terwijl zij hem een oogenblik
terzijde nam, »wij moeten mijn ooms laten winnen."

»Winnen?...."

»Ja... maar zonder zulks te laten merken."

»Maar, miss Campbell...."

»Zij zouden zich te ongelukkig gevoelen, wanneer zij verloren."

»Maar.... met uw verlof!..." antwoordde Aristobulus Beerenkooi,
»dat croquet-spel is mij meetkundig bekend, daarop kan ik mij
verhoovaardigen! Ik heb het verband der rechte lijnen, en de waarde
der kromme lijnen berekend, en ik meen de pretentie te mogen koesteren,
dat...."

»En ik koester geenerlei pretentie, dan om aan onze tegenstanders
aangenaam te zijn. Zij zijn daarenboven zeer sterk in het croquet-spel,
zijt dus gewaarschuwd; want ik geloof niet, dat al uw geleerdheid in
het krijt kan treden met hunne behendigheid."

»Dat zullen wij zien," mompelde Aristobulus Beerenkooi, wien geen
overweging, welke ook, kon overhalen, zich vrijwillig te laten
overwinnen, zelfs niet wanneer het gold miss Campbell aangenaam
te zijn.

Middelerwijl was de kist, waarin de piketten, de teekens, de ringen,
de ballen en de houten hamers besloten waren, door een der bedienden
op den »crocket ground" gebracht.

De ringen, ten getale van negen, werden ruitvormig op de kleine
teerlingsteenen geplaatst, en de beide piketten wezen de uiteinden
aan van de groote as van die ruit.

»Nu moeten wij trekken," zei broeder Sam.

De marken werden in een hoed gedaan en ieder trok er een blindweg.

Het lot had de navolgende kleuren voor de volgorde der partij
uitgedeeld: een blauwen bal en hamer aan broeder Sam, een rooden bal
en hamer aan Beerenkooi, een gelen bal en hamer aan broeder Sib en
eindelijk een groenen bal en hamer aan miss Campbell.

»In afwachting dat de straal van dezelfde kleur voor mij verschijne,"
lachte zij. »Dat is waarlijk een goed voorteeken!"

Het was aan broeder Sam om te beginnen, hetgeen hij deed, na eerst
een duchtig snuifje met zijn partner gewisseld te hebben.

Gij moest hem hebben kunnen zien, het lichaam noch te rechtop noch
te veel voorover gebogen, het hoofd licht gedraaid, om den bal op
de goede plaats te kunnen treffen, de beide handen, de een naast de
andere op den steel van den hamer, de linker onder, de rechter boven,
de beenen tegen elkander gesloten, de knieën lichtelijk doorgebogen,
om veerkrachtig den invloed van den slag tegen te gaan, de linkervoet
geplaatst vóór den bal, de rechtervoet eenigszins achterwaarts! In
één woord, het type van den echten croquetspeler!

Toen verhief broeder Sam zijn hamer. Zachtkens liet hij hem een halven
cirkel beschrijven, toen gaf hij zijn bal, die juist op achttien
duim van den »fock" of eersten piketpaal geplaatst was, een slag, en
had niet noodig om dienzelfden eersten slag driemaal uit te voeren,
een recht dat hem onbetwistbaar toekwam.

En waarlijk, zijn bal, behendig voortgestuwd, vloog onder den eersten
ring en daarna onder den tweeden ring door, een andere slag bracht
den bal onder door den derden ring en het was eerst bij den vierden,
dat hij bleef liggen, omdat hij te veel het ijzer geraakt had.

Dat was prachtig voor een eerste begin. Een vleiend gemompel liet
zich dan ook onder de toeschouwers hooren, die buiten het grachtsboord
stonden hetwelk de bezode baan omgaf.

Het was toen de beurt van Aristobulus Beerenkooi om te spelen. Dat
liep minder gelukkig af. Gebrek aan behendigheid of ongeluk, hoe het
ook zij, hij moest driemaal overdoen, alvorens zijn bal onder den
eersten ring door te brengen, maar hij miste den tweeden.

»Wellicht heeft die bal geen gelijkmatig evenwicht," legde hij aan
miss Campbell uit. In dat geval doet het zwaartepunt, dat buiten het
middelpunt gelegen is, den bal in zijn baan afwijken."

»Aan u, oom Sib, om te spelen!" riep miss Campbell, zonder naar die
wetenschappelijke uitlegging te luisteren.

Broeder Sib was zijn broeder Sam ten volle waardig. Zijn bal vloog door
twee ringen heen en bleef bij dien van Aristobulus Beerenkooi liggen,
die hem, nadat hij hem geroqueerd had, dat wil zeggen: achterwaarts
geslagen, behulpzaam was om door den derden ring te komen, waarna hij
den bal van den jongen geleerde andermaal roqueerde. Deze laatste
vertoonde een uitdrukking op het gelaat, alsof hij zeggen wilde:
»dat zullen we straks beter doen". Eindelijk lei broeder Sib de
beide ballen naast elkander, zette den voet op zijn eigen bal, en gaf
dien een forschen slag met den hamer, om dien van zijn tegenpartij
te croquetteeren, dat wil zeggen, dat hij hem door den terugslag op
ruim zestig pas ver over de grensgracht voortstuwde.

Aristobulus Beerenkooi moest zijn bal naloopen, maar hij deed dat met
deftigheid, als een bezonnen mensch, en wachtte daarna in de houding
van een generaal, die nadenkt en een grooten slag voorbereidt.

Miss Campbell plaatste op hare beurt haar groenen bal en deed hem
behendig de beide eerste ringen doorgaan.

De partij werd zoo voortgezet en verliep op de meest gunstige wijze
voor de gebroeders Melvill, die hun hart konden ophalen met de
ballen van hunne tegenpartij te roqueeren en te croqueeren. Welk een
moord! Zij gaven elkaar kleine teekens, zij verstonden elkander op
een blik, zonder noodig te hebben te spreken, en geraakten eindelijk
tot groot genoegen van hunne nicht, maar tot groot ongenoegen van
Aristobulus Beerenkooi, in het voordeel.

Toen miss Campbell evenwel, nadat het spel ongeveer vijf minuten
geduurd had, bemerkte, dat zij genoegzaam ten achteren was; begon
zij meer ernstig te spelen en ontwikkelde meer behendigheid dan
haar partner, die haar niettemin zijn wetenschappelijke raadgevingen
niet onthield.

»De weerkaatsingshoek," zeide hij tot het jonge meisje, »is gelijk
aan den invallingshoek, en dat zal u de richting, die de ballen nemen
moeten aanduiden. Gij moet dus uw voordeel doen met...."

»Doet gij er uw voordeel maar mede," antwoordde miss Campbell
hem. »Kijk mijnheer, ik ben u al drie ringen vooruit!"

En waarlijk, Aristobulus Beerenkooi bleef erbarmelijk achter. Tien
maal had hij reeds getracht door den dubbelen middenring te geraken
zonder dat het hem gelukt was. Hij gaf toen de schuld aan dien ring;
hij liet hem rechtbuigen en de opening wijzigen en beproefde toen
andermaal zijn goed geluk. Maar dat was hem al evenmin gunstig. Zijn
bal raakte telkenmale het ijzer, en de arme Aristobulus slaagde niet
er door te komen.

Waarlijk, miss Campbell zou redenen gehad hebben, zich over haren
partner te beklagen. Zij speelde zeer goed en verdiende ten volle de
loftuigingen, waarmede hare ooms niet kwistig omsprongen. Er was niets
bekoorlijkers te zien, dan haar zoo ongedwongen overgave aan dit spel,
dat zich uitmuntend leent, om de bevalligheden des lichaams te doen
uitkomen. Haar rechter voet half opgeheven bij de punt, ten einde
haren bal in het oogenblik van croqueeren in bedwang te houden; hare
armen kittig afgerond, wanneer zij den hamer een halven boog liet
beschrijven; de opgewektheid van haar lief gelaat, dat lichtelijk
naar den grond gekeerd was; haar fraaie leest, die veerkrachtig
heerlijk zich bewoog; alles vormde een geheel, dat aanbiddelijk en wel
beschouwenswaard was. En toch zag Aristobulus Beerenkooi er niets van.

Het moet erkend, dat die jeugdige geleerde woedend was. En inderdaad,
de gebroeders Melvill hadden thans een voorsprong, die bijna onmogelijk
meer in te halen was. De afwisselingen van het croquetspel zijn evenwel
zoo onverwacht, dat men aan de overwinning nimmer moet wanhopen.

De partij werd dus onder die ongelijke omstandigheden voortgezet,
toen plotseling een gebeurtenis plaats greep.

De gelegenheid opende zich voor Aristobulus Beerenkooi, om den bal
van broeder Sam, die door den middenring reeds terug gekomen was,
waarvoor hij halsstarrig liggen bleef, te roqueeren. Hij gevoelde zich
waarlijk ontstemd, hoewel hij moeite deed, om er niets van voor de
omstanders te laten blijken, en wilde zich door een meesterstuk weer
verheffen. Voornamelijk wilde hij zijn tegenpartij met gelijke munt
betalen, en zijn bal buiten de grenzen van de baan zenden. Hij plaatste
dus zijn bal tegen dien van broeder Sam, hij zorgde er voor, dat de
beide ballen elkander aanraakten, door de grassprietjes er nauwkeurig
tusschen weg te nemen, hij plaatste zijn linker voet op zijn bal en,
zijn hamer bijna een geheelen boog latende beschrijven om meer kracht
aan den slag te geven, zwaaide hij gezwind met dit werktuig.

Maar welken schreeuw ontsnapte hem! Het was een gehuil van pijn! De
hamer, slecht bestuurd, had niet den bal, maar den enkel van den
lomperd geraakt, die daar nu stond op éen been rond te hinken, terwijl
hij, ongetwijfeld zeer natuurlijk, kreten uitstiet, die hem evenwel
vrij bespottelijk maakten.

De gebroeders Melvill ijlden tot hem. Gelukkig had het leer van zijn
halve laars den slag gebroken; de kneuzing had dan ook eigenlijk niet
veel te beteekenen. Maar Aristobulus Beerenkooi vermeende aldus zijn
ongelukkig wedervaren te moeten uitleggen:

»De straal, door mijn hamer voorgesteld," zei hij doceerende,
terwijl hij een grijns van pijn niet kon onderdrukken, »heeft een
concentrischen cirkel beschreven, ten opzichte van dien, welke den
tangens van den grond had moeten uitmaken, door dat ik den straal te
kort nam. Vandaar de schok...."

»En dus zullen wij de partij maar opgeven?" viel miss Campbell hem
vragenderwijs in de rede.

»De partij opgeven?" riep Aristobulus Beerenkooi uit. »Ons
gewonnen geven? Dat nooit! Wanneer men de kansformules van de
waarschijnlijkheids-rekening betracht, zal men zien, dat...."

»Welnu, laat ons dan doorspelen!" antwoordde miss Campbell.

Maar alle kansformules der wereld zouden niet veel kansen verschaft
hebben aan de tegenstanders van de twee ooms. Reeds was broeder Sam
»rover", dat wil zeggen, dat hij zijn bal door al de ringen gebracht
had, en den »besan" of het aankomstpaaltje geraakt had, zoodat zijn
spel nog maar bestond in het croqueeren en roqeeren van al de ballen,
die hem daartoe wenschelijk voorkwamen.

En inderdaad was de partij eenige oogenblikken later onherroepelijk
gewonnen, en triomfeerden de gebroeders Melvill, maar met
bescheidenheid, zoo als het grooten meesters betaamt. Wat den grooten
Aristobulus Beerenkooi aangaat, dien was het, in weerwil van zijn
aanmatiging, niet gelukt zijn bal door den middenring te brengen.

Toen wilde miss Campbell waarschijnlijk meer spijt te kennen geven, dan
zij werkelijk gevoelde, en bracht zij haren bal een flinken slag met
haren hamer toe, zonder evenwel eenigermate de richting te berekenen.

De bal vloog buiten den omtrek der baan, door het grachtje
aangegeven. Hij rolde naar den kant der zee, trof een strandkeisteen,
sprong op en--zooals Aristobulus Beerenkooi zou zeggen,--onder den
invloed zijner zwaarte, vermenigvuldigd met het vierkant der snelheid,
bereikte hij aldus het strand.

Maar daar trof hij al zeer ongelukkig!

Een jeugdig artist zat daar voor zijn schildersezel en was bezig
een zeegezicht te schetsen, dat door de zuiderpunt van de reede van
Oban begrensd werd. De bal vloog midden in het doek en besmeerde
haar groen kleed met al de kleuren van het palet, dat hij rakelings
voorbij snorde, wierp den schildersezel omver en stuwde dien eenige
passen voort.

De jonge schilder keerde zich om en sprak bedaard:

»Het is gewoonte, alvorens een bombardement te beginnen, de menschen
te waarschuwen! Wij zijn waarlijk hier niet veilig!"

Miss Campbell, die een voorgevoel van het ongeluk had, nog vóór de
bal zijn doel bereikte, snelde zoo hard zij kon naar het strand.

»Och! mijnheer," sprak zij tot den jeugdigen kunstenaar, »wil mij
mijn onhandigheid vergeven!"

De jonkman stond op en groette het mooie meisje, dat geheel beteuterd
vóór hem stond, en haar verontschuldigingen stamelde....

Het was de schipbreukeling van de Corryvrekan-kolk!






XI.

OLIVIER SINCLAIR.


Olivier Sinclair was een »mooi man," volgens de vroeger gebruikelijke
uitdrukking in Schotland, wanneer van flinke, behendige en vlugge
jongelieden gesproken wordt. Maar die uitdrukking was hier niet
alleen toepasselijk op het innerlijke, maar ook op het uiterlijke
van den jonkman.

Laatste afstammeling uit een achtenswaardige familie van Edinburg,
was deze jeugdige spruit uit het Noordsch Athene, de zoon van een
ouden raadsheer in de hoofdstad van Mid-Lothian. Al vroeg ouderloos,
was hij opgevoed geworden door zijn oom, een der vier baljuws van
het stedelijk bestuur, en had zeer goede studiën aan de Hooge School
gemaakt. Toen hij twintig jaar oud was, en ten gevolge van een
matig fortuin geheel onafhankelijk, voelde hij den wensch opkomen,
om de wereld te zien, en bezocht dientengevolge de voornaamste staten
van Europa, van Indië en van Amerika, en nam de beroemde Revue van
Edinburg herhaaldelijk volgaarne zijn reis-aanteekeningen in hare
kolommen op. Hij was een verdienstelijk schilder, die, wanneer hij
slechts wilde, voor zijn werken hooge prijzen zou kunnen verwerven,
en was ook dichter op zijn tijd. Wie is dat niet in dien zaligen
leeftijd der jeugd, waarin alles iemand toelacht? Hij had een warm
hart, daarenboven een kunstenaarsziel, en behaagde iedereen, zonder
moeite daarvoor te doen en zonder opgeblazenheid.

In de hoofdstad van Oud-Caledonië is het niet moeielijk in het
huwelijk te treden. Want de getal-verhoudingen der beide geslachten
zijn daar zeer ongelijk, en het zwakkere staat, wat getalsterkte
aangaat, ver boven het sterkere. Een goed onderwezen en opgevoed,
beminnelijk jongmensch, van een aangenaam uiterlijk, kan daar meer
dan één rijke erfdochter naar zijn smaak aantreffen.

En toch scheen Olivier Sinclair, hoewel hij reeds zes en twintig jaar
oud was, nog geen roeping voor het huwelijksleven te gevoelen. Kwam hem
het levenspad te nauw voor om dit, elleboog tegen elleboog gesloten,
af te wandelen? Voorzeker neen, maar het is meer waarschijnlijk,
dat hij er meer van hield de dwars- of zijwegen in te slaan, volgens
zijn luim voort te schrijden, een luim die met zijn kunstenaarsziel
wel eens grillig kon genoemd worden. Het voorkomen van Olivier
Sinclair was echter wel geschikt, om nog meer dan enkel een gevoel
van overeenstemming bij de een of andere jonge blonde dochter van
Schotland op te wekken. Zijn elegante leest, zijn open gelaat,
zijn vrijmoedig uiterlijk, zijn mannelijke wezenstrekken, die van
veel wilskracht getuigden, hoewel de oogopslag van zachtmoedigheid
sprak, de bevalligheid zijner bewegingen, de voornaamheid zijner
manieren, de gemakkelijke en geestige wijze om zich uit te drukken,
de ongedwongenheid van zijn gang, de glimlach, die hem om de lippen
speelde, dat alles in één woord moest een jeugdig hart tot hem
aantrekken. Hij giste al die voordeelen niet, was volstrekt niet
verwaand of kwasterig, en dacht er niet aan zijn bestaan aan een
ander vast te ketenen. Maar niet alleen dat zijn uiterlijk een zoo
gunstige waardeering bij den vrouwelijken Clan van »Auld Reeky" [1]
ondervond, hij was ook zeer gezien bij de gezellen zijner jeugd, bij
zijn medestudenten van de Hoogeschool, en had, volgens de overschoone
gaëlische uitdrukking, den naam verworven, van »nimmer den rug naar
vriend of vijand toe te keeren."

Evenwel moet erkend worden, dat hij juist dien dag bij den aanval
den rug naar miss Campbell toekeerde. Het is waar, miss Campbell was
noch zijn vijandin noch zijn vriendin. Op de plaats, die hij innam,
had hij dan ook den bal onmogelijk kunnen zien aankomen, die door
het jonge meisje zoo heftig was voortgestuwd. Zoo kon het gebeuren,
dat die nieuwe soort granaat het doek in het volle midden trof en
het geheele schilderstoestel het onderste boven wierp.

Reeds bij den eersten blik had miss Campbell haren »held" van de
Corryvrekan-kolk herkend, maar de held kon onmogelijk de jeugdige
passagieres van de Glengarry herkennen. Ter nauwernood had hij
miss Campbell bij het einde van den overtocht van het eiland Scarba
naar Oban aan boord ontwaard. Indien hij evenwel geweten had, welk
persoonlijk aandeel zij aan zijn redding genomen had, dan zou hij
haar, al was het maar uit beleefdheid, van harte bedankt hebben:
maar hij wist het niet, en waarschijnlijk zou hij daaromtrent altijd
onkundig blijven.

Want inderdaad, dien zelfden dag verbood--ja, dit is het woord--verbood
miss Campbell uitdrukkelijk, zoowel aan hare ooms als aan juffrouw
Bess, alsook aan Partridge, ooit in tegenwoordigheid van dien jonkman,
eenige toespeling te maken op hetgeen vóór en na de redding aan boord
van de Glengarry was voorgevallen.

Middelerwijl hadden de gebroeders Melvill na dat ongelukkig toeval
met den bal, zich bij hunne nicht vervoegd, en waren zoo mogelijk
nog meer uit het veld geslagen dan het jonge meisje. Zij begonnen
met verontschuldigingen te stamelen jegens den jongen schilder,
toen deze hen in de rede viel, zeggende:

»Mejuffrouw... Mijnheeren... ik verzeker u, dat het zoo veel woorden
niet waard is!"

»Mijnheer..." zei broeder Sib met aandrang. »Wij zijn waarlijk
ontsteld...."

»En wanneer de ramp onherstelbaar is, zooals het zich laat aanzien
...." voegde Sam er bij.

»Het is slechts een klein ongeluk en geen ramp!" antwoordde de jonkman
lachende. »Het was slechts kladwerk, anders niet: ik verzeker het
u. De bal heeft volkomen gerechtigheid gepleegd!"

Olivier Sinclair sprak die woorden zoo welgemoed uit, dat de gebroeders
Melvill hem gaarne dadelijk de hand zouden gereikt hebben, wanneer
dat zoo zonder voorafgaande plichtpleging had kunnen geschieden. Nu
meenden zij verplicht te zijn de een aan den anderen voor te stellen,
zoo als dat onder fatsoenlijke lieden betaamt.

»Mijnheer Samuel Melvill," zei de een.

»Mijnheer Sebastiaan Melvill," zei de ander.

»En hunne nicht, miss Campbell," voegde Helena er bij, die zich er
niet om bekreunde of zij wellicht ook de welvoegelijkheid te kort deed,
door zich zelve voor te stellen.

Dat was een uitnoodiging tot den jonkman gericht, om ook zijn namen
en kwaliteit bekend te maken.

»Miss Campbell en mijn heeren Melvill," sprak hij met den meest
mogelijken ernst, »ik zou kunnen volstaan met te zeggen, dat ik »Fock"
heet, zoo als een der piketpaaltjes van uw spel, daar ik door den bal
ben aangeraakt geworden. Maar openhartig, ik heet Olivier Sinclair."

»Mijnheer Sinclair," hernam miss Campbell, die niet recht wist, hoe zij
dit antwoord moest opvatten. »Nogmaals bied ik u mijn verontschuldiging
aan voor..."

»En de onze ook," riepen de gebroeders Melvill.

»Miss Campbell," antwoordde Olivier Sinclair, »ik herhaal dat het
niets te beduiden heeft. Ik zocht een effect van deinende golven op
het doek te brengen, en het is waarschijnlijk dat uw bal, even als de
spons van ik weet niet meer welken schilder der oudheid, het gezochte
effekt heeft te weeg gebracht, wat mijn penseel niet kan bereiken."

Dat werd op zoo'n vriendelijken toon gezegd, dat miss Campbell en de
gebroeders Melvill moesten lachen.

Olivier Sinclair raapte het doek op, dat evenwel geheel onbruikbaar
gemaakt was. Hij moest dus opnieuw beginnen.

Het zal niet overbodig zijn op te merken, dat Aristobulus Beerenkooi
zich weerhouden had, aan de wisseling van die verontschuldigingen en
beleefdheidsvormen deel te nemen.

De partij was geëindigd en de jeugdige geleerde was nijdig, dat hij
zijn theoretische kennis niet in overeenstemming met zijn practische
bekwaamheid had kunnen brengen. Hij nam afscheid om weer naar zijn
hotel terug te keeren; men zou hem in drie, vier dagen niet ziet,
want hij vertrok naar het eiland Luing, een der kleine Hebriden,
dat ten zuiden van het eiland Seil gelegen was, en alwaar hij uit
een geologisch oogpunt de rijke leigroeven wilde bestudeeren.

Hij kon zich dus niet overgeven aan zijn uitleggingen over de
projectielen-baan, wat hij voorzeker zou gedaan hebben, wanneer de
gelegenheid zich daartoe had voorgedaan.

Olivier Sinclair vernam toen, dat hij niet geheel en al een onbekende
was voor de gasten van Caledonian Hotel, en hij werd vervolgens op
de hoogte gebracht omtrent de bizonderheden van den overtocht der
Glengarry.

»Wat, miss Campbell, en gij mijn heeren!" riep hij uit, gij waart aan
boord van dat stoomschip, hetwelk mij zoo juist van pas opgevischt
heeft?"

»Ja, mijnheer Sinclair."

»En gij hebt ons wel angstig gemaakt," zei broeder Sib, »toen wij
door een groot toeval uw schuitje ontwaarden, als verloren te midden
van den maalstroom van de Corryvrekan-kolk."

»Neen, geen toeval maar goddelijke bestiering," zei broeder Sam,
»en waarschijnlijk zonder de tusschenkomst van...."

Door een teeken gaf miss Campbell te kennen, dat zij niet als
redster wenschte op te treden. De rol van onze lieve Vrouw der
Schipbreukelingen zou zij nimmer willen vervullen.

»Maar mijnheer Sinclair, hoe kon die oude visscher, die u vergezelde,
zoo onvoorzichtig zijn," vroeg broeder Sam, »om zijn vaartuig in die
vreeselijke stroomingen te sturen?...."

»Welker gevaren hij toch moest kennen, daar hij in deze streken te
huis hoort?" vulde broeder Sib aan.

»Schort uw oordeel, heeren Melvill," antwoordde Olivier Sinclair. »de
onvoorzichtigheid kwam van mijn kant, en is mij alleen te wijten. Een
oogenblik vreesde ik, dat ik oorzaak van den dood van dien braven kerel
zou zijn! Maar er waren zulke wonderlijke kleuren op de oppervlakte
van die keerstroomingen, waar de zee aan een onmetelijk kantwerk
gelijk was, uitgespreid op een blauwzijden ondergrond! En zonder er
gevaar in te zien, naderde ik al meer en meer, om te midden van dat
lichtend schuim eenige nieuwe schakeeringen op te vangen. En ik ging
al meer en meer vooruit, steeds vooruit. De oude visscher bespeurde
het gevaar wel, hij hield mij vertoogen, hij wilde naar de kust
van het eiland Jura terugkeeren; maar ik had er geen ooren naar,
totdat ons vaartuig in den stroom geraakte en onweerstaanbaar naar
de kolk gesleept werd. Wij wilden die aantrekkingskracht weerstand
bieden!.... Mijn makker werd door een golf gewond, en kon mij dus
niet meer helpen, en ongetwijfeld zonder de aankomst van de Glengarry,
zonder de toewijding van haren kapitein, zonder de menschlievendheid
der passagiers zouden wij, mijn visscher en ik, reeds tot de legende
behooren, en onze namen op de doodenlijst van de Corryvrekan-kolk
prijken!"

Miss Campbell had, zonder een woord te laten ontsnappen, den jonkman
aangehoord. Verscheidene malen vestigde zij haar schoone oogen op
hem. Hij van zijn kant vermeed haar met zijn blikken te hinderen. Zij
kon een glimlach niet onderdrukken, toen hij zijn jacht, of beter
zijn visscherij op zeeschakeeringen schetste. Vervolgde zij ook
niet een dergelijk droombeeld, wel is waar minder gevaarlijk? Was de
jacht op den groenen Straal ook niet een jacht op een schakeering,
niet der zee maar van het luchtgewelf? Zelfs de gebroeders Melvill
maakten er de opmerking van en verhaalden het motief, dat hen naar
Oban gevoerd had, namelijk de waarneming van een natuurverschijnsel,
waarvan men den aard aan den jongen schilder mededeelde.

»De Groene Straal!" riep Sinclair uit.

»Zoudt gij hem reeds gezien hebben, mijnheer?" vroeg het jonge meisje
levendig. »Zoudt gij hem reeds gezien hebben?"

»Neen, miss Campbell," antwoordde Olivier Sinclair. »Ik weet zelfs niet
of er ergens een Groene Straal bestaat! Neen, waarlijk niet! Welnu,
ook ik wensch hem thans te zien. De zon zal geen enkele maal meer
achter de kim wegduiken, zonder dat ik daarvan getuige zal zijn! En
ik zweer bij Sint Dunstan! dat ik geen ander groen op mijn palet zal
gebruiken, dan het groen van dien laatsten straal!"

Het was moeilijk uit te maken, of Olivier Sinclair hier niet een weinig
spot bedoelde, of dat hij zich door zijn kunstzin liet vervoeren. Een
geheime stem fluisterde miss Campbell toe, dat de jonkman niet spotte.

»Mijnheer Sinclair," sprak zij, »de Groene Straal is mijn eigendom
niet. Hij schittert voor iedereen! Hij verliest niets in waarde,
omdat hij zich aan verschillende belangstellenden te gelijkertijd
vertoont. Wij zouden dus kunnen trachten hem samen te zien."

»Zeer gaarne, miss Campbell!"

»Maar, gij zult zeer veel geduld moeten oefenen."

»Welnu, dat zullen wij! Wij zullen...."

»Niet mogen vreezen om pijn aan de oogen te krijgen," zei broeder Sam.

»Mij dunkt dat de Groene Straal wel waard is, dat er aan te wagen,"
antwoordde Olivier Sinclair, »en ik zal Oban niet verlaten, zonder
hem gezien te hebben, dat beloof ik."

»Wij zijn reeds naar het eiland Seil gegaan, om dien Straal
waartenemen, maar een klein wolkje benevelde de kim, juist op het
oogenblik toen de zon onderging."

»Dat was een ware noodlottigheid!"

»Ja, inderdaad een noodlottigheid, mijnheer Sinclair; want sedert
dien dag hebben wij geen volmaakt helderen dampkring meer gehad."

»Wij moeten den moed niet laten zakken, miss Campbell. De zomer is nog
niet ten einde en voor dat het kwade seizoen zal ingetreden zijn, zal
de zon wel de mildheid hebben ons haren Groenen Straal te vertoonen,
weest daar verzekerd van."

»Moet ik u alles bekennen, mijnheer Sinclair?" hernam miss
Campbell. »Welnu, wij zouden in den avondstond van den 2den Augustus
dien Groenen Straal zeker op de kim van de Corryvrekan kolk hebben
kunnen waarnemen, wanneer onze aandacht niet ware afgeleid door een
zekere redding...."

»Wat, miss Campbell, ik zou lomp genoeg geweest zijn om in zoo'n
oogenblik uw blikken af te leiden! mijn dwaze onvoorzichtigheid komt
u den Groenen Straal te staan. Maar dan moet ik u verontschuldiging
aanbieden, en ik betuig u hiermede mijn leedwezen over die ontijdige
verschijning van mijn persoon! Wees verzekerd, dat het niet weer
zal gebeuren."

En men keuvelde over koetjes en kalfjes, terwijl men naar het
Caledonian Hotel terug wandelde, waarin ook Olivier Sinclair zeer
toevallig den vorigen avond, bij zijn terugkeer van een uitstapje in
de omstreken van Dalmaly, zijn intrek had genomen. Het jonge mensch,
wiens ronde manieren en wiens aanstekelijke opgeruimdheid de gebroeders
Melvill volstrekt niet mishaagden, kwam in den loop van het gesprek
er toe om van Edinburg en van zijn oom den baljuw Patrick Oldimer te
praten. Toen bleek het, dat de gebroeders Melvill vroeger gedurende
eenige jaren met den baljuw Oldimer hadden omgegaan. Weleer hadden
vriendschappelijke banden tusschen de beide familiën bestaan,
die alleen door den verren afstand van elkander gestaakt waren
geworden. Men was elkander dus niet meer vreemd. Olivier Sinclair
ontving dan ook de uitnoodiging om de vriendschapsbanden met de
Melvills te vernieuwen, wat hij gaarne deed, vooral omdat er geen
enkele reden bestond, om zich elders dan te Oban te vestigen. Hij
verklaarde dan ook, dat hij er blijven wilde, om deel te nemen aan
de opsporing van den befaamden Straal.

Miss Campbell, de gebroeders Melvill en hij ontmoetten elkander
veelvuldig op het strand van Oban in de daarop volgende
dagen. Te zamen deden zij waarnemingen omtrent de vermoedelijke
weersveranderingen. Tien keeren op een dag raadpleegden zij den
barometer, die wel eenige neiging tot stijgen vertoonde. En waarlijk,
in den morgen van den 14den Augustus overschreed de beminnenswaardige
wijzer van het instrument dertig duim en zeven tiende.

Met welk gevoel van tevredenheid bracht Olivier Sinclair die goede
tijding aan miss Campbell! De hemel was helder en rein als het oog
eener madonna. Een fraai azuur tintte het uitspansel, zacht overgaande
in de meest uiteenloopende nuanceeringen van af het indigo- tot het
ultramarijn-blauw! Geen enkele damp van hygrometrischen aard was te
bespeuren. Het vooruitzicht bestond, dat de avond overheerlijk zou
zijn, en dat men een zonsondergang zou genieten, zoo scherp zuiver,
als de sterrenkundigen van eenige sterrenwacht zouden kunnen verlangen!

»Als wij nu bij zonsondergang onzen straal niet zien zullen, dan
moeten wij blind zijn!" zei Olivier Sinclair.

»Hoort gij, waarde oompjes!" zei miss Campbell. »Hoort gij wel,
het zal van avond plaats hebben!"

Men kwam overeen dat men vóór het diner naar het eiland Seil zou
vertrekken, wat dan ook tegen ongeveer vijf uur geschiedde.

Miss Campbell zat overgelukkig met den niet minder gelukkigen Olivier
Sinclair en de gebroeders Melvill, die zich ook al vroolijk en tevreden
gevoelden in het rijtuig, dat hen over den schilderachtigen weg naar
Glachan voerde. Men zou waarlijk kunnen beweren, dat zij de zon met
zich op den bok van het rijtuig voerden, en het vierspan, dat flink
voortspoedde, de vurige paarden van Apollo, den god des dags, waren!

Op het eiland Seil aangekomen, hadden de reeds bij voorbaat verrukte
waarnemers een gezichteinder voor zich, waarvan de helderheid door
niets bevlekt werd. Zij kozen tot waarnemingspost het uiteinde van
een zeer smalle kaap, die zich een mijl ver in zee uitstrekte en twee
kleine inhammen in de kust van elkander scheidde. Niets kon daar over
een vierde gedeelte van den gezichtseindersboog het panorama van het
westen belemmeren.

»Hij kan ons dus niet ontsnappen, die grillige straal, die zoo veel
preutschheid aan den dag legt om zich te laten zien," zei Olivier
Sinclair.

»Dat geloof ik ook," antwoordde broeder Sam.

»En ik ben er zeker van," vulde broeder Sib aan.

»En ik hoop het," uitte miss Campbell, terwijl zij den vlekkeloozen
hemel en de zee beschouwde, die zich daar eenzaam voor haar
uitstrekte. Waarlijk, alles kondigde aan dat het natuurverschijnsel
zich bij zonsondergang in al zijn pracht zou vertoonen. Reeds daalde
de schitterende dagvorstin langs een schuine lijn, en bevond zich nog
slechts weinige graden boven den horizon. Haar roode schijf tintte
den achtergrond van het uitspansel gelijkmatig als met vuur en trok
een lange verblindende streep over de oppervlakte van het kalme water
der zee.

Allen stonden daar opgetogen over dat fraaie gezicht, de verschijning
af te wachten, en zagen de zon, die langzaam, aan een overgrooten
luchtsteen gelijk, onderdook. Plotseling ontsnapte een onwillekeurige
kreet aan miss Campbell, die met een angstigen uitroep, door de
gebroeders Melvill en door Olivier Sinclair uitgestooten, beantwoord
werd.

Een sloep kwam van achter het eilandje Eastdale, dat in de nabijheid
als aan den voet van het eiland Seil gelegen is. Die sloep stevende
langzaam westwaarts. Haar zeil, als in een vuurscherm gevat, stak
helder boven de kim uit. Zou dat nu de zon gaan bedekken, juist op
het oogenblik, dat zij zou ondergaan?

Het was hier een kwestie van seconden. Men kon niet meer terug, om
rechts of links een andere waarnemingsplek te kiezen, ten einde de zon
weer ongehinderd te kunnen aanschouwen. Daartoe was geen tijd meer,
de geringe oppervlakte der kaap liet niet toe zich zoover te bewegen
om weer in de as der zon te geraken.

Miss Campbell was wanhopig over dien tegenspoed. Zij liep heen en weer
over de rotsen, terwijl Olivier Sinclair door buitensporige gebaren
de aandacht van den opvarende dier sloep tot zich zocht te trekken,
en zoo hard hij kon schreeuwde, dat zij hun zeil zouden strijken.

Alles te vergeefs. Men zag hem niet en men kon hem onmogelijk
hooren. De sloep, door een zachte bries voortgestuwd, stevende steeds
westwaarts op.

Juist toen de bovenrand der zonneschijf zou verdwijnen, gleed het
zeil der sloep tusschen haar en de toeschouwers, en werd zij door
dat ondoorzichtbaar trapezium bedekt.

Dat was een ware teleurstelling! Ditmaal had de Groene Straal te
midden van die zuivere kim geschitterd. Hij was evenwel afgestuit op
dat lompje zeil, zonder het voorgebergte te kunnen bereiken, alwaar
zoo vele blikken hem gretig bespiedden.

Miss Campbell, Olivier Sinclair en de gebroeders Melvill stonden
daar als versteend op die plek, teleurgesteld als zij waren, en meer
verbitterd dan zulk een ongelukkig toeval eigenlijk wel waard was. Zij
vergaten werkelijk heen te gaan, en verwenschten dat vaartuig en de
personen die er in waren.

De sloep legde evenwel aan in een kleine kreek van het eiland Seil,
die zich aan den voet van het voorgebergte bevond.

Een passagier sprong daaruit in dit oogenblik, en liet aan boord twee
zeelieden, die hem van het eiland Luing langs den weg der volle zee
overgevoerd hadden. Hij naderde langs het strand en beklom de voorste
rotsen, met het doel om het uiteinde der kaap te bereiken.

De onwelkome gast had voorzeker de groep waarnemers, die op het plat
van het voorgebergte stond, herkend; want hij groette de aanwezigen
met een gebaar dat een zekere gemeenzaamheid verried.

»Mijnheer Beerenkooi!" riep miss Campbell.

»Hij! was hij het?!" riepen de gebroeders Melvill.

»Wie kan die mijnheer zijn?" dacht Olivier Sinclair.

Ja, het was Aristobulus Beerenkooi in persoon, die een wetenschappelijk
uitstapje, dat verscheidene dagen geduurd had, naar het eiland Luing
had gemaakt.

Het zal wel onnoodig zijn te zeggen, hoedanig hij verwelkomd werd door
hen, wier dierbaarsten wensch hij in zijn vervulling had verijdeld.

Broeder Sam en broeder Sib vergaten in zooverre de welvoegelijkheid,
dat zij er zelfs niet aan dachten Olivier Sinclair aan Aristobulus
Beerenkooi voor te stellen. Zij sloegen beiden de oogen neer en
vermochten tegenover Helena's ontevredenheid den blik niet te slaan
op dien aanstaande hunner keuze.

Miss Campbell, de kleine handjes te zamen geknepen, de armen over de
borst gekruist, keek hem aan met bliksemende oogen, zonder een woord te
spreken. Eindelijk na een poos ontsnapten deze woorden aan haren mond:

»Mijnheer Beerenkooi, gij hadt kunnen nalaten zoo van pas te komen
om een onhandigheid te bedrijven."






XII.

NIEUWE PLANNEN.


De terugtocht naar Oban werd onder veel minder aangename omstandigheden
volbracht dan de heenreis naar het eiland Seil. Men was vertrokken
in den waan van een goeden uitslag te verkrijgen en men kwam terug
onder den invloed eener teleurstelling.

Kon de tegenspoed, die miss Campbell ondervond, door iets gelenigd
worden, dan was het dat hij door Aristobulus Beerenkooi veroorzaakt
was. Zij had het recht dien grooten schuldige met verwijten te
overladen, en hem de uitwerksels van haren toorn te doen gevoelen. En
zij maakte van dat recht gebruik. De gebroeders Melvill zouden het
niet gewaagd hebben, hem bij haar te verontschuldigen. Neen! het
vaartuig van dien lomperd, waaraan niemand zijn aandacht geschonken
had, was gekomen juist op het oogenblik, dat de zon haar laatsten
straal schoot, om den horizon voor de waarnemers te bedekken! Ziet,
dat zijn van die zaken, die niet vergeten kunnen worden!

Het behoeft niet gezegd, dat Aristobulus Beerenkooi die, na die
lompheid, zich nog een spotternij met betrekking tot den Groenen
Straal veroorloofd had, weer in zijn sloep was gestapt, om naar
Oban terug te zeilen. En hij had daarin zeer wijselijk gehandeld;
want meer dan waarschijnlijk zou men hem geen plaats in de kalès,
zelfs niet in het bakje van achteren, aangeboden hebben.

Zoo had dus de Zonsondergang tweemaal plaats gehad, onder
omstandigheden, waarbij de waarneming van het natuurverschijnsel
een onmogelijkheid bleek. Reeds twee maal had de vurige blik van
miss Campbell zich te vergeefs blootgesteld aan de schitterende
liefkoozingen der dagvorstin, die een beneveling van haar gezicht
voor den duur van eenige uren veroorzaakten! Eerst had de redding
van Olivier Sinclair, nu de voorbijtocht van Aristobulus Beerenkooi
haar een gelegenheid doen missen, die zich wellicht in langen tijd
niet weer zou voordoen! In beide gevallen waren, wel is waar, die
verhinderende omstandigheden niet gelijk geweest, waardoor zij den
eenen met zooveel vuur verontschuldigde, als zij den andere hard
viel. Wie zou den moed hebben, haar van partijdigheid te betichten?

Den volgenden ochtend wandelde Olivier Sinclair, in zijn droomerijen
verzonken, op het strand te Oban.

Wie was toch die mijnheer Aristobulus Beerenkooi! Een bloedverwant
van miss Campbell en der gebroeders Melvill? Of slechts een vriend? In
ieder geval was het toch een bekende in huis, dat was wel op te maken
uit de wijze waarop miss Campbell zich aan haar verwijtingen over zijn
onhandigheid overgegeven had. Welnu wat kon hem, Olivier Sinclair,
dat schelen? Wanneer hij wilde weten waaraan zich daaromtrent te
houden, dan had hij immers slechts broeder Sam of broeder Sib te
ondervragen.... Maar dit was het juist wat hij wenschte te vermijden
en wat hij dan ook niet deed.

Toch ontbraken hem de gelegenheden daartoe niet; want iederen dag
ontmoette hij de twee broeders, die steeds te zamen wandelden; want
niemand kon er zich op beroemen ooit den eenen zonder den anderen
ontmoet te hebben. Somtijds begeleidden zij hunne nicht bij haar
wandelingen op het strand. Men keuvelde over duizenderlei zaken, maar
voornamelijk over het weer, hetgeen bij de gegeven omstandigheden
en personen precies geen onderwerp genoemd kan worden, om over
te praten zonder iets te zeggen. Zou men ooit nog in dit seizoen
een dier kalme avonden beleven, wier terugkeer men bespiedde om
weer naar het eiland Seil te gaan? Het was te betwijfelen. Want
inderdaad, sedert die twee prachtige avonden van den 2den en den
14den Augustus, heerschte slechts ongestadig weer, vertoonden zich
slechts onweerswolken; de warmte veroorzaakte dichte dampen bij de
kim, die door electriciteitsontladingen verscheurd werden, en zoo die
niet den gezichteinder bedekten, dan waren het dichte avondnevels,
in een woord, het alles te zamen was wel geschikt om een leerling
in de sterrenkunde die zich aan zijn kijker vastklemt en van een
herziening van de hemelkaart droomt, tot vertwijfeling te brengen!

Waarom niet ronduit bekennen, dat de jonge schilder nu even zoo verzot
op den Groenen Straal was als miss Campbell? Hij had dat stokpaardje
in gezelschap van dat schoone lieve meisje bestegen. Hij dwaalde
thans met haar in de onmetelijke uitgestrektheid van het luchtruim
rond. Hij koesterde die gril met niet minder vuur, om niet te zeggen:
met niet minder ongeduld dan zijn jeugdige gezellin. Oh! hij was geen
Aristobulus Beerenkooi, wiens brein verloren was in de nevelachtige
hoogten en diepten der hoogere wetenschap en koesterde geen
geringschatting voor een eenvoudig optisch natuurverschijnsel. Beiden
begrepen elkander en beiden verlangden tot die zeldzaam bevoorrechte
wezens te hooren, die door de verschijning van den Groenen Straal
vereerd zouden worden.

»O! wij zullen hem zien, miss Campbell," herhaalde Olivier Sinclair,
»wij zullen hem zien, al moest ik hem zelf gaan ontvonken! Want goed
gerekend, is het mijn schuld, dat hij u dien eersten keer ontsnapte,
en ik ben net zoo schuldig, als die mijnheer Beerenkooi.... uw
bloedverwant.... geloof ik?"

»Neen.... mijn verloofde.... zoo als het schijnt," antwoordde dien
dag miss Campbell in de grootste verwarring, terwijl zij zich met
eenigen spoed verwijderde, om zich bij haar ooms te voegen, die te
zamen iets vooruit kuierden en elkander een snuifje aanboden.

Haar verloofde! De uitwerking door dat eenvoudig antwoord, maar nog
meer door den toon, waarop het gegeven werd, op Olivier Sinclair
te weeg gebracht, was merkwaardig! Welnu, wat zou dat? waarom
zou dat jeugdige pedante wezen haar verloofde niet zijn? Onder die
omstandigheden kon ten minste zijn tegenwoordigheid te Oban verklaard
worden. Dat hij zoo onbehendig geweest was, om zijn persoon tusschen
de ondergaande zon en miss Campbell te plaatsen, daaruit volgde nog
niet... Wat volgde daar niet uit? Waarachtig, Olivier Sinclair zou wel
verlegen gestaan hebben, wanneer hij die vraag had moeten beantwoorden.

Na twee dagen afwezig geweest te zijn, was Aristobulus Beerenkooi
intusschen weer te voorschijn gekomen. Olivier Sinclair zag hem
verscheidene malen, als hij in gezelschap der gebroeders Melvill
wandelde, die hem geen kwaad hart hadden blijven toedragen. Hij scheen
goed bevriend met hen te zijn. De jeugdige geleerde en de jeugdige
artist hadden elkander reeds herhaaldelijk, hetzij op het strand,
hetzij in de salons van het Caledonian-Hôtel ontmoet. Eindelijk waren
de twee ooms er toe overgegaan hen aan elkander voor te stellen.

»Mijnheer Aristobulus Beerenkooi, van Dumfries!"

»Mijnheer Olivier Sinclair, van Edinburg!"

Die plichtpleging had den beiden jongelieden een middelmatigen groet
gekost, een van die eenvoudige hoofdbuigingen, waaraan het lichaam in
een bovenmatige stijve houding geen deel neemt. Klaarblijkelijk zou
nimmer eenige sympathie tusschen die twee uiteenloopende karakters
geboren worden. De een verdiepte zich in 's Blaue hinein, alsof hij
sterren wilde plukken; de andere beijverde zich, de loopbanen van die
sterren te berekenen; de een als artist zocht geen wetenschappelijken
roem te verwerven, de andere vervaardigde zich van de wetenschap een
voetstuk, waarop hij de houding van een beroemd man aannam.

Wat miss Campbell aangaat, zij mokte tegen Aristobulus Beerenkooi. Was
hij in de nabijheid, dan deed zij of zij zijn tegenwoordigheid
niet bemerkte; ging hij voorbij, dan wendde zij zichtbaar het hoofd
af. In één woord, zij bejegende hem met al de stijfheid der Britsche
vormelijkheid. De gebroeders Melvill gaven zich veel moeite om weer
goed te maken, wat het schoone kind bedierf. Volgens hun meening zou
dat alles wel weer te recht komen, vooral wanneer die grillige straal
zich maar wilde vertoonen.

In afwachting daarvan nam Aristobulus Beerenkooi Olivier Sinclair met
scherpen blik op, over zijn brilleglazen heen. Dat is een zeer gewone
wijze van handelen bij de kortzichtigen, die steeds willen waarnemen
en zien, zonder er den schijn van te hebben. En wat nam hij waar? De
overgroote zucht van den jonkman om zich in de nabijheid van miss
Campbell te bevinden, het vriendelijk onthaal, dat het jonge meisje
hem bij iedere gelegenheid bereidde. Dit alles stond hem voorzeker
niet aan. Maar aan zijn bekoorlijkheden niet twijfelende, was hij
niet ongerust, en hield zich op den achtergrond.

Bij den ongestadigen dampkring, bij den barometer, welks wijzer geen
rustpunt kon vinden, en zich slechts in de nabijheid van »veranderlijk"
bewoog, werd aller geduld wel op een harde proef gesteld. Er werden
nog twee of drie uitstapjes naar het eiland Seil ondernomen, in de
hoop om, al was het maar voor weinige oogenblikken, bij zonsondergang
een geheel wolkeloozen horizon aan te treffen. Het was vergeefsche
moeite! Het eenige wat de teleurstelling lenigde, was dat Aristobulus
Beerenkooi er geen deel aan nam. Zoo werd het 23 Augustus, zonder
dat het luchtverschijnsel de moeite genomen had, zich te vertoonen.

Toen werd die gril een allesbeheerschend denkbeeld, dat ieder ander
uitsloot. Het had er wel wat van of onze bekenden bezeten waren. Zij
droomden er dag en nacht van en wel zoo, dat er voor een nieuwe soort
monomanie gevreesd werd, en dat in een tijd dat die soorten reeds
ontelbaar zijn. Onder dien geestesdwang, veranderden alle kleuren in
een eenige: de blauwe hemel scheen groen, de wegen waren groen, het
strand was groen, de rotsen waren groen, het water en de wijn waren
zelfs groen als absinth. De gebroeders Melvill verbeeldden zich, dat
zij in het groen gekleed waren, en zagen elkander voor groote groene
papegaaien aan, die groene snuif uit een groene snuifdoos snoven. In
één woord was het een groene waanzin! Zij waren allen met een soort
daltonisme geslagen, en de professoren in oog- en gezichtkunde zouden
daar een heerlijk onderwerp aangetroffen hebben, om zeer belangrijke
behandelingen in hun oogheelkundige werken op te nemen. Dat kon niet
lang meer zoo duren.

Olivier Sinclair kwam gelukkig op een gedachte.

»Miss Campbell," zei hij dien dag, »en gij heeren Melvill, vergeeft
mij, maar mij dunkt, dat wij, alles wel beschouwd, zeer slecht te
Oban zijn om het natuurverschijnsel in kwestie waar te kunnen nemen."

»Aan wien de schuld?" vroeg miss Campbell, waarbij zij met strengen
blik de beide misdadigers monsterde, die de oogen verlegen neersloegen.

»Hier te Oban is geen zeehorizon!" hernam de jonge schilder. »Vandaar
de verplichting om dien op het eiland Seil te gaan opzoeken, op gevaar
af om er niet te zijn, wanneer wij er wezen moesten!"

»Dat 's helder als de dag!" antwoordde miss Campbell. »Inderdaad,
ik begrijp niet, waarom mijn ooms juist dit verschrikkelijk oord voor
onze waarneming gekozen hebben!"

»Waardste Helena!" prevelde oom Sam, die in zijn verlegenheid eigenlijk
niet wist wat te antwoorden. »Wij hadden gedacht...."

»Ja.... wij hadden.... hetzelfde gedacht...." vulde broeder Sib aan,
alsof hij hem te hulp wilde komen.

»Dat de zon zich verwaardigen zou, ook ten aanschouwe van Oban,
in de golven onder te gaan...."

»Daar Oban toch aan den zeeoever gelegen is!"

»Dat alles hebben mijn ooms slecht bedacht," antwoordde miss Campbell,
»zeer slecht bedacht, daar de zon, zooals gij ziet, er niet in zee
ondergaat."

»Waarlijk!" hernam broeder Sam. »Er doen zich van die ongelukseilanden
voor, die den gezichtskring beperken!"

»Gij hadt toch het plan niet om die eilanden te doen
springen....?" vroeg miss Campbell.

»O! als dat mogelijk was geweest, zou het reeds geschied
zijn!" antwoordde broeder Sib op vastberaden toon.

»Wij kunnen toch op het eiland Seil niet gaan kampeeren!" merkte
broeder Sam op.

»En waarom niet?"

»Waarde Helena, als ge dat volstrekt wilt...."

»Ja, volstrekt!"

»Kom, laten wij dan vertrekken!" antwoordden broeder Sam en broeder
Sib met gelatenheid.

En die beide goedige onderworpen wezens verklaarden, dat zij gereed
waren om dadelijk Oban te verlaten. Maar Olivier Sinclair kwam
tusschen beiden.

»Miss Campbell," zei hij, »veroorloof mij, dat ik in meening met u
verschil. Er valt heel wat beters te doen, dan zich op het eiland
Seil te gaan vestigen."

»Spreek, mijnheer Sinclair, en wanneer uw raad beter is, dan zullen
mijn ooms niet weigeren hem op te volgen, daarvan ben ik verzekerd."

De gebroeders Melvill maakten een hoofdbuiging, die zóó volmaakt
gelijktijdig was, dat die twee ooms nooit meer op elkander geleken
dan in dat oogenblik.

»Het eiland Seil," hernam Olivier Sinclair, »is waarlijk niet geschikt
om er te kunnen wonen, al was het maar voor weinige dagen. Zijt
gij in de noodzakelijkheid om geduld te oefenen, miss Campbell,
dan behoeft gij dat toch niet ten koste van uw welzijn te doen. Ik
heb bovendien opgemerkt, dat ook te Seil de gezichteinder door de
gesteldheid der kusten eenigermate beperkt is. Wanneer wij tegen
aller verwachting langer moeten wachten dan wij hopen, wanneer ons
verblijf tot eenige weken zou moeten aangroeien, zou de zon, die thans
meer en meer naar het zuiden afzakt, achter het eiland Colonsay of
achter het eiland Oronsay of zelfs achter het groote Islay ondergaan,
en zou onze waarneming ook door gebrek aan een voldoende kim even
onmogelijk worden."

»Waarlijk," zei Miss Campbell, »dat zou de genadeslag moeten heeten!"

»Maar dien kunnen wij ontgaan, wanneer wij een oord opzoeken, buiten
den Hebriden-archipel gelegen, een oord, dat de onmetelijkheid van
den geheelen Atlantischen Oceaan voor zich heeft."

»Kent gij zoo'n oord, mijnheer Sinclair?" vroeg miss Campbell met
levendigheid.

De gebroeders Melvill hingen aan de lippen van den jonkman. Wat ging
hij antwoorden? Waarheen voor den drommel zou die gril hunner nicht
hen bij slot van rekening voeren? Op welke uiterste grens van de
beschaafde wereld zouden zij zich moeten vestigen, om aan dat vreemde
verlangen te voldoen?

Olivier Sinclair stelde hen al dadelijk gerust, althans voorshands.

»Er bestaat een oord, miss Campbell," zei hij, »niet ver van hier, dat
naar mijn meening alle mogelijke voorwaarden in zich vereenigt. Het
is achter de hoogten van Mull gelegen, die nu den gezichteinder van
Oban ten Westen beperken. Het is een der kleine Hebriden-eilanden,
dat het verste in den Atlantischen Oceaan uitspringt, het is het
bekoorlijke eiland Jona."

»Jona!" riep miss Campbell uit. »Jona! hoort ge niet, oom Sam, oom
Sib? Zijn we er nog niet?"

»Wij zullen er morgen zijn," antwoordde broeder Sib.

»Morgen vóór zonsondergang," bevestigde broeder Sam.

»Kom, op reis dan!" zei miss Campbell, »en vinden wij te Jona dien
uitgestrekten gezichteinder niet, dien wij verlangen, dan zullen
wij een ander punt der kuststrook opzoeken van af John O'Groats,
het meest noordelijke einde van Schotland tot Landsend, de meest
zuidelijke punt van Engeland toe en als wij dan niet vinden, dan...!"

»Wel dan zullen wij een reis rondom de wereld maken, dat is zeer
eenvoudig," lachte Olivier Sinclair.






XIII.

DE HEERLIJKHEDEN DER ZEE.


Het was de kastelein van Caledonian-Hotel, die zich wanhopig aanstelde,
toen hij het besluit zijner gasten vernam. Oh! als hij er de macht
toe had, hoe zou baas Mac Fyne al die eilanden en die eilandjes,
die het uitzicht van Oban aan de zeezijde benemen, hebben laten uit
elkaar springen. Hij troostte zich evenwel, toen zij vertrokken waren
met aan de andere gasten zijn leedwezen te betuigen, dat hij zulke
dwazen geherbergd had.

Te acht uur des morgens stapten de gebroeders Melvill, miss Campbell,
juffrouw Bess en Partridge aan boord van den »swift-Steamer Pioneer,"
zooals dat vaartuig op de prospectussen genoemd werd en dat het
eiland Mull zoude rondvaren, om Jona en Staffa aan te doen en des
avonds weer te Oban terug te zijn.

Olivier Sinclair was zijn tochtgenooten vooruitgesneld, had spoedig
de inschepingsplaats bereikt en wachtte hen op de brug, die zich van
de eene raderkast van de stoomboot tot de andere uitstrekte.

Ten opzichte van Aristobulus Beerenkooi was geen sprake van deze reis
geweest. De gebroeders Melvill hadden hem toch van dat overhaaste
vertrek verwittigd. Dat was een eenvoudige beleefdheidsvorm, en wij
weten het, die heeren waren de meest beleefden van de geheele wereld.

Aristobulus Beerenkooi had de mededeeling van de beide ooms nog al
koel aangehoord en had zich eenvoudig met een dankbetuiging vergenoegd,
zonder zich over zijne plannen uit te laten.

De gebroeders Melvill hadden dan ook afscheid van hem genomen met
de gedachte, dat, al toonde hun gunsteling ook een groote mate van
terughouding, en al had miss Campbell een soort van afkeer tegen hem
opgevat, dat alles vergeten zou zijn, wanneer maar bij het eindigen van
een fraaien herfstdag de zon onberispelijk zou zijn ondergegaan. Dat
was ten minste hunne opvatting, en het eiland Jona zou hen niet in
den steek laten.

Toen al de passagiers aan boord waren, werden na het derde gegil van
de stoomfluit de trossen losgegooid, en stevende de Pioneer de baai
uit, om zuidwaarts door de zeeëngte van Kerrera te sturen.

Er was een groot aantal van die toeristen aan boord, die twee of
driemaal 's weeks, door dat overheerlijk uitstapje rondom het eiland
Mull aangetrokken worden. Miss Campbell en haar metgezellen zouden
hen reeds bij de eerste aanlegplaats verlaten.

En inderdaad, zij waren ongeduldig om te Jona aan te komen, in dat
nieuwe oord, alwaar zij hunne waarnemingen zouden hervatten. Het weer
was prachtig en de zee kalm als een meer. De overtocht zou gunstig
zijn. Wanneer deze avond de verwezenlijking van hun verlangen niet
medebracht, welnu! het besluit was genomen; zij zouden zich op het
eiland inrichten en geduldig afwachten. Daar zou het scherm steeds
omhoog gehaald en allen tot de voorstelling gereed zijn. Alleen slecht
weer zou tot uitstel doen besluiten.

Om kort te gaan, vóór het middaguur zou het doel der reis bereikt
zijn. De vlugge Pioneer stevende de straat Kerrera door, rondde
de zuid-punt van het eiland, doorkliefde de Firth of Lorne in haar
breedste gedeelte, liet het eiland Colonsay met zijn oude abdy, die
door de beroemde Lords der eilanden in de veertiende eeuw gesticht
werd, ter linkerzij liggen, stoomde langs de zuidkust van Mull, welk
eiland als een buitensporige groote krab scheen, die gestrand zoude
zijn, en wier ééne schaar zich lichtelijk naar het zuidwesten wendde.

De Ben More vertoonde zich gedurende een kort oogenblik ter hoogte
ongeveer van drie duizend vijf honderd voet boven de verafgelegen
heuvelen, die zich woest en steil voordeden, terwijl hun hellingen
slechts het heidekruid tot natuurlijke bedekking had, en zijn ronde
top die weilanden beheerschte, welke met rundvee als bezaaid zijn. De
Ardanalish-top bedekte hem plotseling voor het gezicht met zijn
zware massa.

Toen trad het schilderachtige Jona in het noord-westen op den
voorgrond, op het uiteinde van den zuidelijken knijper van Mull
gelegen. De Atlantische oceaan, strekte zich verder onmetelijk en
verheven naar het westen uit.

»Houdt gij van den Oceaan, mijnheer Sinclair?" vroeg miss Campbell
aan haren jeugdigen metgezel, die bij haar op de brug van de Pioneer
gezeten was en met haar dat prachtige schouwspel bewonderde.

»Of ik van den Oceaan houd, miss Campbell?!" riep hij uit. »Jazeker,
en ik behoor niet tot de ongevoeligen, die er het gezicht eentonig
van vinden! Voor mij bestaat er niets, wat meer afwisseling biedt
dan zijn aanblik; maar men moet hem onder zijn verschillend voorkomen
weten te beschouwen. Waarlijk, de zee vertoont zooveel verschillende
nuanceeringen, die zoo verwonderlijk geleidelijk in elkander smelten,
dat het voor den schilder de grootste moeielijkheid oplevert, dat
geheel, hetwelk zoo eentonig schijnt en toch zoo afwisselend is, weer
te geven. Het is veel moeilijker dan het schilderen van een gelaat,
hoe beweeglijk de trekken zich ook mogen voordoen."

»Ja waarlijk," zei miss Campbell, »de zee verandert voortdurend van
gedaante onder het minste zuchtje, dat voorbijsnelt, en onder de
lichtstralen, die haar op ieder uur van den dag onder verschillende
hoeken treffen."

»Zie haar thans, miss Campbell," hernam Olivier Sinclair. »Zij
is nu volmaakt kalm! Zou men niet zeggen het fraaie gelaat eener
ingeslapen schoone, waarvan niets de reinheid besmet. Zij vertoont
geen enkelen rimpel; zij is jong, zij is schoon! Of liever, het is
een onmetelijke spiegel, waarin het uitspansel weerkaatst, en waarin
God zich zien kan!"

»Ja, een spiegel, maar waarvan de glans, helaas, te dikwijls door
den adem des storms verdoofd wordt," vulde miss Campbell aan.

»Maar dat is het, wat de groote afwisseling in het voorkomen van den
Oceaan vormt!" antwoordde Olivier Sinclair. »Laat de wind slechts
matig opsteken, dan zal dat gelaat veranderen; het zal zich met
rimpels overdekken, het schuim der golftoppen zullen het als met
witte haren tooien, in een oogenblik zal het veranderd schijnen,
het zal een eeuw tellen, maar immer indrukwekkend blijven met zijn
grillige lichteffecten, en zijn borduursels van helder wit schuim!"

»Gelooft gij, mijnheer Sinclair," vroeg miss Campbell, »dat een
schilder, een groot schilder meen ik, er in slagen zou al de
schoonheden der zee op het doek te brengen?"

»Neen, dat geloof ik niet, miss Campbell! Hoe zou hij dat kunnen? De
zee heeft werkelijk geen kleur. Zij is slechts een weerkaatsing van den
hemel! Is zij blauw? Toch kan men haar met blauw niet weergeven! Is zij
groen? Neen, ook met groen niet! Men zou haar eerder kunnen treffen,
wanneer zij woedend is, wanneer zij somber, vaalbleek, boos is. Dan
is het alsof de hemel al die wolken in de wateren mengt, die hij er
boven uitgespannen houdt. Oh! miss Campbell, hoe meer ik den Oceaan
beschouw, hoe meer verheven ik hem vind. Oceaan! dat woord zegt alles;
dat beteekent onmetelijkheid! Hij verbergt in zijn schoot de onpeilbare
diepten, onbegrensde weilanden, waarbij de onze ledig en verlaten
schijnen, zegt Darwin. Wat zijn, in vergelijking met hem, de meest
uitgestrekte vastlanden? Het zijn slechts eilanden, die hij met zijn
wateren omgeeft. Hij bedekt vier vijfden van den aardbol! Door een
soort van onafgebroken omloop--even als een levend schepsel, welks
hart bij de evenachtslijn klopt--voedt hij zich zelf met de dampen,
die van hem uitgaan. Hij onderhoudt de bronnen, die door de stroomen
tot hem wederkeeren, of die in vorm van regen den schoot weer bereiken,
waaruit zij geboren werden! Ja, de Oceaan, dat is de onbegrensdheid,
de onmetelijkheid, die men niet ziet, maar die men gevoelt, volgens
de uitdrukking des dichters, onmetelijk als de ruimte, die hij in
zijn wateren weerkaatst!"

»Oh! ik hoor u zoo gaarne met die geestdrift spreken, mijnheer
Sinclair," antwoordde miss Campbell, en wezenlijk, »ik deel die
geestdrift ten volle! Ja, ik houd evenveel van de zee als gij!"

»En zoudt gij niet vreezen haar gevaren te trotseeren?" vroeg Olivier
Sinclair.

»Neen waarlijk niet, ik zou niet bang zijn! Kan men vrees koesteren
voor hetgeen men bewondert?"

»Gij zoudt een moedige reizigster zijn!"

»Misschien, mijnheer Sinclair," antwoordde miss Campbell. »In
ieder geval, van al de reizen, welker verhalen ik gelezen heb,
geef ik de voorkeur aan die, welke ontdekkingen in de verre zeeën
tot doel hebben. Hoe dikwijls heb ik die niet in gezelschap met de
groote zeevaarders doorgestevend! Hoe dikwijls ben ik niet met hen
dat onmetelijk onbekende ingedrongen--wel is waar in de gedachte
slechts, maar ik ken, dunkt mij, niets meer benijdenswaardig, dan de
levensbestemming van die zeehelden, die zoo groote ontdekkingen deden,
zoo groote zaken tot stand brachten!"

»Ja, miss Campbell, er is in de geschiedenis der menschheid niets
schooner dan die ontdekkingen! Den Atlantischen Oceaan voor de eerste
maal met Columbus oversteken; de Stille Zuidzee met Magelaan en Tasman,
de Poolzeeën met Parry, Franklin, d'Urville, Heemskerk en zoo veel
anderen! Oh! wat een droom! Ik kan geen vaartuig zien vertrekken, of
het een oorlog- of een koopvaardijschip of een eenvoudige visscherspink
is, zonder dat mijn geheele wezen trilt, zonder dat ik een onmetelijk
verlangen in mij voel opkomen, om mij aan boord in te schepen! Ik
geloof, dat ik in de wieg gelegd ben, om zeeman te zijn, en dat die
loopbaan niet de mijne geworden is, betreur ik dagelijks innig!"

»Maar hebt gij minstens op zee gereisd?" vroeg miss Campbell.

»Zooveel het mij mogelijk geweest is," antwoordde Olivier Sinclair. »Ik
heb de Middellandsche zee bezocht van af Straat Gibraltar tot de
Levantsche stapelplaaten; ik heb den Atlantischen Oceaan een weinig
doorkruist tot Noord-Amerika; vervolgens heb ik de Noordelijke zeeën
van Europa bevaren, en ik kan er mij op beroemen, dat ik al deze
wateren hier ken, die de natuur zoowel aan Engeland als aan Schotland
zoo mild verkwist heeft...."

»Zoo mild en zoo prachtig, mijnheer Sinclair!"

»Ja zeker, miss Campbell, en ik weet geen land te vergelijken
met deze streken onzer Hebriden, waartusschen ons stoomschip ons
doorvoert! Het is een ware archipel, wel is waar met een minder
blauwen hemel dan de Oostersche, maar meer dichterlijk, wanneer
hij in zijn geheel genomen wordt met zijn woest rotsgesteente,
met zijn nevelachtigen dampkring. De grieksche archipel heeft het
licht geschonken aan een heel gezelschap van goden en godinnen. Dat
is zoo. Maar gij zult gelieven op te merken, dat het slechts zeer
burgerlijke godheden waren, die nog al positief waren uitgevallen,
en van een stoffelijk bestaan hielden, en daarbij in weerwil van hun
pretmaken, goed aanteekening hielden van de uitgaven. Volgens mij was
de Olympus aan een salon gelijk, waarvan de bezoekers, hoewel goden,
toch nog al uiteenloopend van stand waren, zoodat het gezelschap
wel gemêleerd was. Het was een vergadering van goden die te veel
op menschen geleken, wier zwakheden hun aankleefden! Zoo is het
niet op onze Hebriden. Die zijn het verblijf van bovennatuurlijke
wezens! De scandinavische godheden zijn onstoffelijk, éthérisch, zij
hebben ontastbare vormen, maar geen lichamen. Daar is Odin, Ossian,
Fingal, in éen woord, de geheele zwerm dier dichterlijke geesten,
uit de Sagas-boeken ontsnapt! Wat zijn die figuren schoon, die in
onze herinnering te midden der nevelen der poolzeeën, te midden der
noordsche sneeuwstormen kunnen te voorschijn getooverd worden! Dat is
een meer goddelijke Olympus dan die grieksche poespas. De onze heeft
niets aardsch, en zoekt men naar een waardig verblijf voor zulke
gasten, dan moeten de Hebriden gekozen worden. Ja, miss Campbell,
het zou hier zijn, dat ik onze godheden zou gaan aanbidden, en als
echte zoon van ons Oud-Caledonië, zou ik onzen archipel met zijn
twee honderd eilanden, zijn met dampen bezwangerd uitspansel, zijn
woeste vloedgetijen, die de warmte van den Golfstroom aanbrengen,
niet ruilen voor al de eilanden-zeeën van het Oosten!"

»En hij behoort ons Schotten der Hooglanden wel toe!" antwoordde miss
Campbell, geheel ontvlamd door de vurige geestdrift van den jongen man,
»aan ons, Schotten van het graafschap Argyle. Ah! mijnheer Sinclair,
evenals gij bemin ik onzen Caledonischen archipel hartstochtelijk! Hij
is overheerlijk, en ik bemin die eilandenzee tot in haar woede!"

»En die woede is inderdaad verheven!" juichte Olivier Sinclair. »Niets
weerstaat het geweld der windvlagen, die er op los stormen, na
ongehinderd een ruimte van drie duizend mijl afgelegd te hebben! Het
is de Amerikaansche kust, die tegenover de Schotsche kust gelegen
is! Wanneer daar, aan de overzij van den Atlantischen Oceaan, de
groote stormen ontstaan, dan ontketenen zij hier de aanvallen der
aanrollende golven en de huilende winden, die zich op westelijk
Europa storten. Maar wat kunnen zij tegen onze Hebriden, die veel
stoutmoediger zijn dan die man, van wien Livingstone spreekt, die geen
leeuwen vreesde maar die bang was voor den oceaan. Nu, onze eilanden
behoeven niet bang te zijn; zij, met hun stevige graniet-grondvesten,
kunnen lachen om het geweld van storm en zee!..."

»De zee!.... Een scheikundige verbinding van zuurstof met waterstof,
met anderhalf percent chloruur van sodium! Niets zoo schoon als de
woede van chloruur van sodium!"

Miss Campbell en Olivier hadden zich bij het hooren van die woorden,
die blijkbaar tot hen gericht waren, en als een antwoord op hun
geestdrift klonken, omgekeerd.

Aristobulus Beerenkooi stond daar achter hen op de brug.

Dat lastige mensch had het verlangen niet kunnen weerstaan, om te
gelijkertijd met miss Campbell Oban te verlaten, omdat hij wist dat
Olivier Sinclair haar naar Jona begeleidde. Hij had dan ook gezorgd
vóór hen aan boord te zijn, en had zich gedurende den geheelen
overtocht in het salon opgehouden, en kwam nu naar boven toen het
eiland in het gezicht was.

De woede van het chloruur van sodium! Welk een wetenschappelijke
vuistslag in de droomerijen van Olivier Sinclair en miss Campbell!






XIV.

HET LEVEN TE JONA.


Intusschen kwam Jona--dat oudtijds het Golfeiland genoemd werd--met
zijn heuvel, die den Abt heette, en een hoogte van niet meer dan vier
honderd voet boven de oppervlakte der zee bereikte, al meer en meer
te voorschijn, en naderde de stoomboot het thans met snelheid.

Het was ongeveer middag, toen de Pioneer bij een kleinen dam aanlegde,
die van rotsen opgetrokken was, welke ter nauwernood vierkant bekapt
waren, en er slijmerig groen van het water uitzagen. De passagiers
ontscheepten, het meerendeel evenwel slechts kortstondig, om een uur
later weer te vertrekken, en langs de zeeëngte van Mull naar Oban
terug te keeren; de anderen evenwel, slechts weinigen--de lezer weet
hoeveel--met het doel om te Jona te verblijven.

Eigenlijk heeft het eiland geen haven. Een steenen kade beschermt
een kleinen inham tegen de deining uit volle zee. Dat is alles. Daar
zoeken gedurende het fraaie seizoen eenige plezierjachten en de
visschersschuiten, die deze streken afvisschen, bescherming tegen
den machtigen golfslag.

Miss Campbell en haar reisgezellen, lieten de overige toeristen,
die slechts twee uur voor zich hebben om het eiland te bezichtigen,
aan hun lot over, en beijverden zich onverwijld om een doelmatig
onderkomen te vinden.

Men moest evenwel niet te veeleischend zijn. Te Jona is de comfort,
welke in de rijke steden van het Vereenigd Koninkrijk aangetroffen
wordt, nagenoeg onbekend.

En inderdaad, het geheele eiland Jona heeft geen grootere
uitgestrektheid dan van drie mijl lengte, en van één breedte, en telt
ter nauwernood vijfhonderd inwoners. De hertog van Argyle, wien het
eiland toebehoort, trekt er van een inkomen slechts eenige honderden
ponden. Een stad, of een dorp, zelfs een gehucht bestaat er eigenlijk
niet. Eenige verspreide huizen, voor het meerendeel slechts hutten,
schilderachtig zoo men wil, maar bekrompen oorspronkelijk, bijna zonder
vensters, terwijl het daglicht slechts door de deur toegang heeft,
met een gat in het dak, dat de rol van schoorsteen vervult, met muren,
kaal en naakt, van klipsteen opgetrokken, met een dakbedekking van
riet of van heidekruid, dat met grofvezelig zeewier wordt saamgehouden.

Wie zou echter kunnen gelooven, dat Jona in de eerste tijdperken van
de Scandinavische geschiedenis de bakermat is geweest der Druïden? Wie
zou kunnen gissen, dat na hen Sint Columban--de Ierlander, wiens naam
het eiland ook draagt--er in de zesde eeuw het eerste klooster in
Schotland stichtte, met het doel om van daar uit de nieuwe leer van
Christus te prediken, en dat monniken van Cluny daar woonden, tot
dat de Hervorming ingevoerd werd. Maar waar thans die uitgestrekte
gebouwen te vinden, die vroeger de kweekschool waren, waaruit de
bisschoppen en de groote abten van het geheele Vereenigde Koninkrijk
voortsproten? Waar thans te vinden, te midden van de hoopen puin, de
overblijfselen van de boekerij, die zoo rijk aan oude archiefstukken
was, zoo rijk aan allerlei handschriften, betrekking hebbende op de
romeinsche geschiedenis, en waaraan toen der tijd de geleerden zich
kwamen laven? Neen! thans bestaan slechts puinhoopen en bouwvallen,
waar vroeger de beschaving, die het noorden van Europa zoo veranderen
zou, hare wieg had staan. Van het Sint Columba van voorheen blijft
niets dan het tegenwoordige Jona over, dat Jona met zijn weinige
ruwe boeren, die met moeite op dien zandgrond een middelmatigen oogst
van gerst, koren en aardappelen teelen, met zijn weinige visschers,
wier sloepen de vischrijke wateren der kleine Hebriden beploegen.

»Vindt miss Campbell," vroeg Aristobulus Beerenkooi op smadelijken
toon, »dat dit nest hier op het eerste gezicht een vergelijking met
Oban kan doorstaan?"

»Wel zeker, en het is boven Oban te verkiezen!" antwoordde miss
Campbell, hoewel zij er ongetwijfeld bij dacht, dat er een bewoner
te veel op het eiland zoude wezen.

Bij gebrek van een Casino of van een hotel slaagden de gebroeders
Melvill er in, een herberg te ontdekken, die dragelijk was. Zij werd
gewoonlijk in beslag genomen door de toeristen, die zich niet tevreden
lieten stellen met den tijd, dien de boot hun beschikbaar liet om de
druïdische en christelijke bouwvallen van Jona te bezichtigen. Zij
namen dus dienzelfden dag hun intrek in het Wapen van Duncan, terwijl
Olivier Sinclair en Aristobulus Beerenkooi ieder voor zich een zoo
goed mogelijk onderkomen in een visschershut zochten.

Maar miss Campbell, het bedorven kind, was zoodanig in haar nopjes in
haar kleine kamer, welker vensters op het westen en op de zee uitzagen,
alsof zij zich op het boventerras van het hooge torentje van Helenaburg
bevond; in ieder geval was zij er liever dan in het salon van het
Caledonian Hôtel. Als zij aan haar venster zat, dan ontwikkelde
zich voor haren blik een gezichteinder, welks cirkelvorm door geen
enkel eilandje gebroken werd, en met een beetje verbeeldingskracht
kon zij zich op drie mijl afstands de Amerikaansche kust voor oogen
tooveren, hoewel die aan de andere zijde van den Atlantischen Oceaan
was gelegen. Waarlijk, de zon had daar een schoone gelegenheid,
om in al haar pracht onder te gaan!

Het gemeenschappelijk leven was dus gemakkelijk en spoedig
geregeld. Men zou gezamenlijk de maaltijden in de eetkamer van
de herberg nuttigen. Volgens een oud eerbiedwaardig gebruik namen
juffrouw Bess en Partridge bij hun meesters plaats aan tafel. Misschien
liet Aristobulus Beerenkooi daarover eenige verwondering blijken,
Olivier Sinclair vond dat heel natuurlijk. Hij had zelfs reeds eenige
genegenheid opgevat voor die beide dienaren, die ook hem begonnen
lief te krijgen.

Toen leidde dat gezin het oude Schotsche bestaan in zijn geheele
eenvoudigheid. Na de wandeluren rondom en door het eiland, na de
verhandelingen over den ouden tijd, waartusschen Aristobulus Beerenkooi
nimmer naliet zijn moderne wetenschap te luchten, vereenigde men zich
aan het gemeenschappelijk diner dat te twaalf uur en aan het avondmaal,
dat te acht uur genuttigd werd. Dan kwam de zonsondergang, en miss
Campbell ging dien steeds waarnemen, welk weer het ook was. Het kan
toch zijn, wie weet dat een opening zich in de lagere wolkenmassa
voordeed, een scheur, een spleet, in één woord, een kleine ruimte om
den laatsten straal doortocht te verleenen.

Maar welke maaltijden deed men daar te Jona! De Caledonische
lekkerbekken van Walter Scott bij het diner van Fergus Mac-Gregor,
of bij het avondmaal van Oldbeck den Oudheidkundige, zouden geen
aanmerkingen te maken hebben gehad op de spijzen, die volgens de
kookwijze van het oude Schotland toebereid waren. Juffrouw Bess en
Partridge gevoelden zich alsof zij in den loop der tijden een eeuw
terug gevoerd waren en achtten zich gelukkig, alsof zij ten tijde
hunner voorouders geleefd hadden. Broeder Sam en broeder Sib ontvingen
met een genadig goedkeuren en met een blijkbaar genoegen de heerlijke
gerechten, die vroeger bij de familie Melvill in eere waren.

En ziehier de gesprekken die in de eetkamer plaats vonden:

»Nog een weinig van die »cakes" van havermeel, die anders smakelijker
zijn dan de dodderige gebakken van Glasgow."

»Nog een weinig van die »sowens", die nog steeds door de bergbewoners
in de Hooglanden gegeten worden."

»Nog wat van die »haggis", die door onzen grooten dichter Burns
waardiglijk als de eerste, de beste, de meest vaderlandlievende van
al de puddings van geheel Schotland in zijn verzen bezongen is."

»Nog wat van die »cockylecky!" O! al is de haan, die het bestanddeel
er van uitmaakt, een weinig taai, de er bij gevoegde peertjes zijn
overheerlijk."

»Mag ik voor de derde maal van dien »hotpotch", die beter smaakt dan
welke schotel ook van Helenaburg!"

Waarachtig men at goed in het Wapen van Duncan. Men moest evenwel
alle twee dagen voorraad opdoen van de stoombooten, die den dienst
langs de kleine Hebriden verrichten. Maar men dronk ook goed.

Men moest de gebroeders Melvill zien met het glas in de hand, elkanders
gezondheid drinken en zich inschenken uit de groote kannen, die een
inhoud van niet minder dan vier engelsche pinten hebben en waarin
de »usquebaugh", het nationale bier bij uitnemendheid, schuimde,
of de »hummok", die bepaald voor hen gebrouwen werd! En de whisky,
uit gerot graan getrokken, waarvan de gisting zich in de maag der
drinkebroers schijnt voort te zetten! En had ook al het krachtige bier
ontbroken, dan nog zouden zij zich met eenvoudige »mum", uit graan
gestookt, vergenoegd hebben, of wel met »two-penny", die altijd met
een glaasje gin opgefleurd kon worden. Waarlijk zij dachten er niet
aan de sherry en den portwijn van de kelders van Helenaburg of van
Glasgow te betreuren!

En al beklaagde Aristobulus Beerenkooi, meer verslaafd aan het moderne
comfort, zich ook meer dan betamelijk was, niemand bewees hem de eer
zijn klacht aan te hooren.

Viel hèm de tijd lang, voor de anderen snelde hij met spoed heen en
mejuffrouw Campbell pruttelde niet meer over de dampen die iederen
avond de kim benevelden.

Neen, Jona is niet groot; maar is er wel veel ruimte noodig voor
hem, die slechts zuivere lucht zoekt? Kan men de onmetelijkheid van
een koninklijk park niet in een kleinen tuin vinden? Men wandelde
dus. Olivier Sinclair nam hier en daar dan een landschap op. Miss
Campbell keek bij het schilderen toe en zoo vloog de tijd om.

De 26, 27, 28 en 29ste Augustus snelden voorbij zonder een oogenblik
verveling veroorzaakt te hebben. Dat oorspronkelijk bestaan kwam
geheel met het wilde eiland overeen, welks woeste rotsen voortdurend
door de golven van den Oceaan gebeukt werden.

Miss Campbell gevoelde zich gelukkig, de nieuwsgierige, praatzuchtige
wereld der badplaatsen ontvlucht te zijn. Zij ging uit, zoo als zij
in het park van Helenaburg rondgedrenteld zou hebben, gekleed met
het »rokelay," hetwelk haar als een mantille omgaf en het kapsel
met de eenige »snod" versierd, een lint in de haren gewonden, dat
den jeugdigen schotschen schoonen zoo lief staat. Olivier Sinclair
bewonderde natuurlijk haar bevalligheid, en de bekoorlijkheid van haar
persoon. Hij ondervond die aantrekkingskracht en gevoelde heel goed,
waarheen die hem zou voeren. Dikwijls dwaalden beiden tot aan het
uiterste einde van het strand van het eiland. Zij keuvelden dan, zij
keken, zij droomden, en bevonden zich, soms onbewust, aan de uiterste
grens, waar de golven het zeewier komen lekken. Bij zwermen vlogen
dan de schotsche duikertjes, de »tamnie-mories" op, wier eenzaamheid
zij stoorden, de »pictarnies", die kleine vischjes bespieden, welke
door de aanrollende vloedgolf op het strand geworpen worden en de
Bussan-vogels, wier zwarte vederen-tooi door witte vleugeltoppen en
gelen kop en hals aangenaam afgewisseld wordt, en die de voornaamste
vertegenwoordigers zijn der zwemvliesvoetigen van de vogelenwereld
der Hebriden.

Wanneer dan na zonsondergang, die nog steeds door eenige dampen
beneveld werd, de avond inviel, welke bekoorlijkheid was er dan niet
voor miss Campbell en de haren, om de eerste uren van den stillen
nacht op het eenzame strand door te brengen! Zij zagen dan de sterren
aan den horizon verschijnen en met haar keerden al de herinneringen
uit de gedichten van Ossian weer. Te midden van de plechtige stilte
hoorden miss Campbell en Olivier Sinclair de twee broeders beurtelings
de coupletten over den ongelukkigen Fingal, dien bardenzang opzeggen:

»O ster, gezellin van den nacht, wier schitterend gelaat door de
westelijke wolken heenboort en die als in een vurige baan op het
hemel-azuur voortschrijdt, zeg, wat ziet gij in de vlakte?"

»De stormwind, die over dag loeide, zwijgt; de bedarende golfslag
kruipt als het ware aan den voet der rotsen; de avondmuggen, op
hunne lichte vleugelen gedragen, vervullen de stilte der lucht met
hun gegons."

»Schitterende ster, wat aanschouwt gij in de vlakte? Maar ik zie u
reeds met een glimlach den horizon naderen. Vaarwel, stilzwijgende
ster, vaarwel!"

En dan zwegen broeder Sam en broeder Sib en dan keerden allen naar
hunne kleine kamer in de herberg terug.

Hoe weinig helderziend de gebroeders Melvill ook waren, zoo zagen
zij toch, dat Aristobulus Beerenkooi juist in de meening van miss
Campbell verloor, wat Olivier Sinclair er in won. De beide jongelieden
vermeden elkander zooveel mogelijk. De twee ooms beijverden zich dan
ook om, niet zonder moeite, die kleine wereld vereenigd te houden, om
toenaderingen te bewerken, op gevaar af zich aan een kippenkuur hunner
nicht bloot te stellen. Ja, zij zou gelukkig geweest zijn, wanneer
Beerenkooi en Sinclair elkander zochten, in plaats van elkaar te
ontvluchten, in plaats van een min of meer smadelijke terughoudendheid
jegens elkander in acht te nemen. Verbeeldden die goede sullen zich
dan, dat alle menschen broeders zijn en nog wel zij, zooals zij waren!

Zij manoeuvreerden evenwel zoo goed, dat overeengekomen werd, op den
30sten Augustus gezamenlijk de bouwvallen van de kerk, van het klooster
en van het kerkhof te gaan zien, die ten noordoosten en ten zuiden
van den Abtheuvel gelegen zijn. Deze wandeling die ternauwernood
twee uren vereischt, was nog niet door de nieuwe gasten van Jona
ondernomen. Dat kan als een inbreuk op den eerbied aangemerkt worden
jegens de legendarische schimmen van de kluizenaar-monniken, die
eertijds de hutten der kuststreek bevolkten, een gebrek aan achting
voor de groote dooden uit de koninklijke huizen, sedert Fergus II
tot aan Macbeth.






XV.

DE BOUWVALLEN VAN JONA.


Miss Campbell, de gebroeders Melvill en de twee jongelieden
vertrokken den gezegden dag terstond na het ontbijt. Het was zeer
fraai herfstweder. Ieder oogenblik drong, of beter nog, zijpelde een
lichtstraal, als ontsnapt aan den kerker, door de scheuren in het
dikke wolkendak, om dan een poos daarna weer te verdwijnen. Onder
de afwisseling van licht en donker vertoonden de bouwvallen, die dit
gedeelte van het eiland bekronen, en de zoo schilderachtig gegroepeerde
rotsen van de kuststrook, en de verstrooid liggende huizen op het
dalend en rijzend terrein van Jona, alsook in de verte de zee,
die er als gestreept onder de liefkoozingen van een briesje uitzag,
zich telkenmale onder een vernieuwd voorkomen en vroolijkten onder
den invloed der zon op.

Het was niet de toeristendag. Daags te voren had de stoomboot een
vijftigtal ontscheept; ongetwijfeld zou zij den volgenden dag een
gelijk getal overbrengen; maar heden behoorde het eiland Jona geheel
en al aan haar nieuwe bewoners. Men zou dus niemand bij de bouwvallen
aantreffen.

In een vroolijke stemming werd de weg afgelegd. De opgeruimdheid
van broeder Sam en van broeder Sib was voor de twee jongelieden
aanstekelijk geweest. Zij koutten, zij gingen en kwamen, verwijderden
zich en verschenen weer te midden van de kleine rotsachtige paden,
tusschen de lage bouwvallen van muren, van gedroogden steen
vervaardigd.

Alles ging dus naar wensch, toen men vlak voor den kruisberg van
Mac Lean stil hield. Dit fraaie rotsblok, uit een stuk rood graniet
bestaande, is veertien voet hoog en beheerscht den straatweg van Main
Street. Het is het eenig overblijfsel der drie honderd zestig kruisen,
die tot aan het tijdperk der Hervorming op het eiland in het midden
der XVIe eeuw geplaatst werden.

Olivier Sinclair wilde zeer natuurlijk een schets maken van dien
monumentalen steen, die goed afgewerkt is en een fraai effekt maakt
te midden eener dorre vlakte, die met een grijsachtig gras bekleed is.

Miss Campbell, de gebroeders Melvill en hij hadden op een vijftig pas
afstand van den kruisberg plaats genomen, om er een algemeen overzicht
van te genieten. Olivier Sinclair ging op een afgebrokkelden kleinen
muur zitten en begon de eerste omtrekken van het terrein, waarop het
kruis van Mac Lean zich verhief, te schetsen.

Eenige oogenblikken later kwam het hun voor, alsof een menschelijk
wezen poogde de eerste grondvesten van dien kruisberg te beklimmen.

»Wat komt die ongenoode gast nu hier doen?" vroeg Olivier. »Als hij
nog in een monnikspij gehuld was, zou hij met dat monument overeenkomen
en kon ik hem aan den voet van dat oude kruis laten knielen."

»Het is eenvoudig een nieuwsgierige, die u wat hinderen gaat, mijnheer
Sinclair," zei miss Campbell.

»Maar is het Aristobulus Beerenkooi niet, die ons vooruitgesneld
is?" vroeg broeder Sam.

»Ja, hij is het," zei broeder Sib.

En inderdaad het was Aristobulus Beerenkooi, die op het voetstuk
van den kruisberg was geklommen en de rots met duchtige hamerslagen
aanviel.

Miss Campbell was verwoed over dat ongegeneerde van den mineralogist
en ging dadelijk tot hem.

»Wat doet gij daar, mijnheer?" vroeg zij.

»Zooals gij ziet, miss Campbell," antwoordde Aristobulus Beerenkooi,
»ik poog een stuk van dat graniet af te slaan."

»Waartoe die gekheid? Ik dacht dat de tijd der beeldstormers voorbij
was!"

»Ik ben geen beeldstormer, maar een geoloog," antwoordde Aristobulus
Beerenkooi, »en als zoodanig wensch ik het samenstel van dat blok
te kennen."

Een nog hardere slag met den hamer had het schendend werk
volbracht. Een stuk steen van het voetstuk rolde op den grond.

Aristobulus Beerenkooi raapte het op, en op het vermeerderend
gezichtsvermogen van zijn bril niet vertrouwende, greep hij een loep
uit haren koker en bracht die bij zijn oog.

»Net als ik dacht," zeide hij. »Het is rood graniet van zeer fijnen
ineengedrongen korrel en bezit veel weerstandsvermogen. Die moet
afkomstig zijn van het Nonneneiland en is geheel gelijk aan de
granietsoort, welke de bouwmeesters in de XIIde eeuw bezigden om de
kathedraal van Jona op te richten.

En Aristobulus Beerenkooi liet zich een zoo schoone gelegenheid niet
ontsnappen om zich in een archeologische verhandeling te verdiepen,
welke de gebroeders Melvill, toen zij zich bij hem vervoegd hadden,
meenden te moeten aanhooren.

Miss Campbell was, zonder veel omslag te maken naar Olivier Sinclair
teruggekeerd en allen bevonden zich, toen de teekening klaar was,
in het portaal de kathedraal bij elkander.

Dat monument was een zeer samengesteld gebouw, gevormd door twee aan
elkander gekoppelde kerken, welker dikke muren en stevige pilaren
als rotsen, de aanvallen van dit ruwe klimaat sedert dertien honderd
jaren weerstaan hadden.

De bezoekers wandelden gedurende eenige oogenblikken in de eerste
kerk, die van romaanschen oorsprong blijkt, afgaande op den boog harer
gewelven; vervolgens in de tweede, die als een gothisch gebouw van de
XIIde eeuw erkend werd en het middenschip met de kruisvleugels der
eerste vormde. Zij drentelden zoo te midden dier bouwvallen, gingen
van het eene tijdperk tot het andere over, en betraden de groote
vierkante vloersteenen, welker voegen de aarde lieten ontzien. Hier
waren het grafdeksels, elders grafsteenen, die de hoeken van het
gebouw met hun uitgebeitelde beelden versierden.

Uit dit alles, dat zich gestreng en ernstig voordeed, sprak de
dichterlijkheid der vervlogen tijden.

Miss Campbell, Olivier Sinclair en de gebroeders Melvill hadden niet
bespeurd, dat hun geleerde metgezel was achtergebleven. Zij drongen
door tot onder het dikke gewelf van den vierkanten toren. Dit gewelf
beheerschte vroeger het portaal der eerste kerk en verhief zich later
bij het aansluitingspunt der twee kerken.

Eenige oogenblikken later werden regelmatige stappen, die op den
luid weerklinkenden vloer dreunden, waargenomen als van iemand die
zwaarwichtig voortschreed, even als het standbeeld van den Kommandeur
in de zaal van Don Juan.

Het was Aristobulus Beerenkooi, die met zijn meetkundigen pas, de
uitgestrektheid der kathedraal opnam.

»Een honderd en zestig van het oosten naar het westen," zei hij en
noteerde dat getal in zijn zakboekje, terwijl hij de tweede kerk
binnentrad.

»Ah! zijt gij het, mijnheer Beerenkooi!" riep miss Campbell
spottend. »Na den mineralogist de landmeter?"

»En zeventig voet slechts langs de aslijn der kruisvleugels,"
antwoordde Aristobulus Beerenkooi.

»En hoeveel duim?" vroeg Olivier Sinclair.

Aristobulus Beerenkooi keek Sinclair aan als iemand, die niet recht
weet of hij zich boos zal maken of niet. De gebroeders Melvill kwamen
evenwel ter geschikter ure tusschen beiden en noodigden miss Campbell
en de beide jongelieden uit, hen bij het bezoeken van het klooster
te vergezellen.

Dit gebouw heeft slechts onherkenbare overblijfselen nagelaten,
hoewel het de verminkingen der Hervorming overleefd heeft. Na dat
tijdvak diende het tot vereenigingspunt van eenige stiftsdames van
Sint Augustijn, waaraan de Staat die schuilplaats aanwees. Het zijn
thans slechts nog maar ellendige bouwvallen van een klooster, door de
stormen geteisterd, die noch gewelven, noch bogen, noch romaansche
pilaren bezitten, om straffeloos de ruwheden van dit noordsche
luchtgestel te kunnen trotseeren.

De bezoekers konden evenwel, na de overblijfselen van het klooster, dat
vroeger zoo bloeiend was, bezocht te hebben, de kapel nog bewonderen,
die beter bewaard was gebleven. Aristobulus Beerenkooi vermeende
die niet te behoeven op te meten. Aan die kapel, die of later of
hechter gebouwd was dan de eet- en slaapzalen van het klooster,
ontbrak alleen het dak. Het koor, dat evenwel geheel ongeschonden is,
wordt door de oudheidkundigen, als een bouwstuk van groote verdiensten,
zeer gewaardeerd.

In het westergedeelte daarvan wordt het graf aangetroffen van haar,
die de laatste abdis der gemeenschap was. Op den zwartmarmeren
zerksteen is tusschen twee engelen een heilige Maagd uitgebeiteld,
die het kind Jezus in hare armen draagt.

»Even als de Maagd op den Stoel en de Madonna van Sint Sixtus, de twee
eenige O. L. Vrouwenbeelden van Raphael zonder neergeslagen oogleden,
kijkt ook deze rechtuit terwijl een glimlach uit hare oogen straalt!"

Deze opmerking werd door miss Campbell zeer ter snede gemaakt. Zij had
echter geen ander gevolg dan op de lippen van Aristobulus Beerenkooi
een trek van vrij duidelijke spotternij en van minachting te voorschijn
te roepen.

»Waar hebt gij ooit gezien, miss Campbell," vroeg hij, »dat een
glimlach uit iemands oogen kan stralen?"

Wellicht had miss Campbell wel trek hem te antwoorden, dat men bij hem
zoo iets niet kon waarnemen, wanneer men hem aankeek. Zij zweeg echter.

»Het is een algemeen verspreide dwaling," sprak Aristobulus Beerenkooi
op een toon, alsof hij ex cathedra doceerde, »wanneer men van den
glimlach der oogen spreekt. De gezichtsorganen zijn juist geheel
misdeeld van uitdrukking, zoo als ons de gezichtkunde leert. Ten
bewijze: stel een masker voor een gelaat en bekijk dan de oogen door
de daarin overeenkomstige gaten, en ik tart u alsdan uit te maken,
of dat gelaat opgeruimdheid, droefgeestigheid of toorn verraadt."

»Ah! waarlijk?" vroeg broeder Sam, die in de les belang scheen
te stellen.

»Hé! dat wist ik niet!" vulde broeder Sib aan.

»Het is toch zoo," hernam Aristobulus Beerenkooi. »Wanneer ik een
masker had, dan...."

Maar dat vreemdsoortig jongmensch had geen masker, de proefneming
kon dus niet afdoend geschieden, om iederen twijfel weg te nemen.

Daarenboven hadden miss Campbell en Olivier Sinclair reeds het klooster
verlaten en richtten hunne schreden naar het kerkhof van Jona.

Die plek werd de relikwiekast van Oban genaamd, ter herinnering aan
den makker van Sint Columban, wien men de stichting van de kapel
verschuldigd is, welker bouwvallen te midden van den doodenakker
verrijzen.

Dat terrein, bezaaid met grafsteenen, is een wonderlijke plek, waar
acht en veertig schotsche koningen, acht onderkoningen der Hebriden,
vier onderkoningen van Ierland en een koning van Frankrijk den eeuwigen
slaap slapen. Van laatstbedoelde is de naam verloren geraakt, alsof
hij reeds tot de voorhistorische tijden behoort. Men zou die plek bij
een Druïdenveld hebben kunnen vergelijken, waarvan steenen monumenten
door grafsteenen vervangen zouden zijn. Daartusschen strekt zich de
granietsteen uit, die het graf dekt van Duncan, den Schotschen koning,
die door het sombere treurspel van Macbeth vereeuwigd is. Op sommige
dier steenen zijn slechts eenvoudige geometrische figuren gebeiteld,
op anderen zijn eenige woeste Celtische koningen voorgesteld, die
daar stijf als een lijk uitgestrekt liggen.

Welke herinneringen doemen uit dien doodenakker van Jona op! Welk
een terugkeer tot het verledene doorkruist het denkvermogen bij het
betreden van die koninklijke begraafplaats!

En hoe zou het mogelijk zijn, zich dit vers van Ossian niet te
herinneren, dat den dichter hier ter plaatse ongetwijfeld bezield
heeft?

»Vreemdeling, gij betreedt een met helden overdekten grond. Bezing
somwijlen den roem van die gedenkwaardige dooden. Dat hunne lichte
schimmen zich rondom u mogen verblijden!"

Miss Campbell en hare metgezellen waren geheel oogen, maar zwegen. Zij
werden niet gedwongen de verveling van een beëedigden gids te
ondervinden, die den sluier der geschiedenis voor de toeristen
opheft. Zij konden zich verbeelden die afstammelingen van den
beheerscher der eilanden van Angus Og, den metgezel van Robert Bruce,
den wapenbroeder van dien held, die voor de onafhankelijkheid zijns
lands streed, voor zich te zien.

»O! wat zou ik hier gaarne bij het vallen van den avond terugkomen,"
zei miss Campbell. »Mij dunkt, dat dit het gunstigste tijdstip
zou wezen, om die herinneringen op te roepen! O, ik zou dan het
ontzielde lichaam van den ongelukkigen Duncan zien aandragen. Ik zou
dan de gesprekken der doodgravers hooren, terwijl zij hem in het
graf legden, in de aarde, die aan zijn voorouders gewijd is. Wel,
mijnheer Sinclair, zou dat het goede oogenblik niet zijn, om de
geesten, die de koninklijke begraafplaats bewaken, op te roepen?"

»Ja, miss Campbell, en ik meen dat zij niet zouden kunnen weigeren
op uwe stem te verschijnen."

»Hoe, miss Campbell, gelooft gij aan geesten?" riep Aristobulus
Beerenkooi uit.

»Ja, daar geloof ik aan, mijnheer; als echte Schotsche, geloof ik
aan geesten!" antwoordde miss Campbell.

»Maar gij weet toch, dat dit slechts denkbeeldig is, dat niets van
al dat wonderbaarlijke in werkelijkheid bestaat!"

»En als ik er aan wil gelooven!" antwoordde miss Campbell onder den
aandrang van een ontijdige zucht tot tegenspraak. »En als ik er behagen
in schep om te gelooven aan de huis-brownies, die den huiselijken haard
bewaken, aan de heksen, wier betoovering toe te schrijven is aan de
runische verzen, die zij uitgalmen, aan de Valkyriën, de noodlottige
jonkvrouwen uit de scandinavische mythologie, die de lijken der
gesneuvelde strijders van het slagveld weghalen, aan die goedige
toovergodinnen, door onzen dichter Burns in onsterfelijke verzen
bezongen, die door geen waren zoon der Hooglanden vergeten worden:

»Heden nacht dansen de feeën op Casselis Dawnans of begeven zij zich
bij het bleeke maanlicht naar Colzean, om te gaan dwalen in de Coves
te midden der rotsen en der beken."

»Maar miss Campbell," hernam de stijfhoofdige dwaas, »denkt gij
dan, dat de dichters zelven aan die droombeelden hunner verbeelding
gelooven?"

»Zeer zeker, mijnheer," antwoordde Olivier Sinclair. »Ware dat niet,
dan zou hunnen dichtstukken een valsche klank aankleven, zoo als
iedere gedachte die niet uit een onwrikbare overtuiging geboren is."

»Zoo, gij ook, mijnheer," grinnikte Aristobulus Beerenkooi. »Ik wist
wel dat gij schilder, maar niet dat gij dichter waart."

»Dat staat geheel en al gelijk!" viel miss Campbell in. »De kunst is
slechts één onder verschillende vormen!"

»Maar neen.... neen!.... dat is onaanneembaar!.... Gij kunt aan al
die fabelen der oude barden niet gelooven! Hunne gekrenkte hersenen
riepen slechts denkbeeldige godheden in het leven!"

»Oh! mijnheer Beerenkooi!" riep broeder Sam zeer gebelgd
uit. »Mishandel zoo onze voorouders niet, die ons oud Schotland
hebben bezongen!"

»Leen er liever het oor aan," zei broeder Sib, die de gelegenheid
niet liet voorbijgaan om aanhalingen te doen uit het door hen beiden
zoo geliefkoosd dichtstuk:

»Ik dweep met den zang der barden. Het is voor mij bekoorlijk naar
de verhalen uit lang vervlogen tijden te luisteren. Die zijn voor
mij als de heilige kalmte van den morgenstond, als de verkwikkelijke
frischheid van den dauw, die de heuvelen bevochtigt...."

»Wanneer de zon nog slechts matte stralen op hare hellingen werpt,"
vulde broeder Sam aan. »Zij zijn voor mij, even als het stille en
blauwachtige meer in de diepte van het dal!"

De beide ooms zouden ongetwijfeld voortgegaan zijn met de verrukkelijke
verzen van Ossian aan te halen, wanneer slechts Aristobulus Beerenkooi
niet goedgevonden had, hen plotseling in de rede te vallen:

»Mijne heeren!" vroeg hij, »hebt gij wel ooit eens een dier geesten
ontmoet, die u zoo verrukken? Neen! En zijn ze te zien? Ook niet,
nietwaar?"

»Daarin dwaalt gij, mijnheer," antwoordde miss Campbell, die haren
tegenstanders geen haarbreed wilde toegeven, »en ik beklaag u, dat
gij ze nog nimmer bespeurd hebt. Men ziet ze verschijnen door geheel
Schotland. Zij glijden langs de verlaten glens; zij stijgen op uit
de diepte der ravijnen; zij zweven huppelend langs de oppervlakte der
meren; zij spelen in de vreedzame wateren der Hebriden; zij dartelen
te midden van de stormen, die de noordsche winter hier aanbrengt. En
ziet ge, die Groene Straal, dien ik zoo hardnekkig najaag, waarom
zou die niet de sjerp kunnen zijn van de een of andere Valkyrie,
die bij den horizont in de wateren der zee sleept?

»Waarachtig niet!" riep Aristobulus Beerenkooi uit. »Neen, dat niet! Ik
zal u uitleggen, wat uw Groene Straal is...."

»Doe het niet, mijnheer," antwoordde miss Campbell met drift, »ik
wil het niet weten!"

»Jawel, jawel!" riep Aristobulus Beerenkooi, geheel en al meegesleept
door zijn geest van dispuut.

»Ik verbied het u stellig!...."

»Ik zal het u toch zeggen, miss Campbell. Wanneer de laatste straal,
dien de zon werpt, als de bovenrand van hare schijf den horizon raakt,
groen is, dan komt dit wellicht uit het feit, dat hij door eene dunne
waterlaag van de zee glijdt en daarvan de kleur opneemt...."

»Zwijg...., mijnheer Beerenkooi!...."

»Of het moest zijn, dat de groene kleur geheel natuurlijk volgde
op het purperrood van de schijf na haar plotselinge verdwijning, en
waarvan het netvlies van ons oog den indruk bewaard heeft. Gij weet,
dat in de gezichtkunde het groen de aanvullingskleur is van het rood!"

»Och mijnheer, uw natuurkundige redeneeringen...."

»Mijn redeneeringen komen geheel en al met den aard der dingen
overeen," antwoordde Aristobulus Beerenkooi. »Ik ben juist bezig
een verhandeling over dit onderwerp op te stellen, die ik eerstdaags
zal uitgeven."

»Kom, laten wij weggaan!" zei miss Campbell, werkelijk vertoornd,
tot hare ooms. »Die mijnheer Beerenkooi zou mij met zijn uitleggingen
mijn Groenen Straal bederven!"

Olivier Sinclair wendde zich toen tot den pedanten geleerde:

»Mijnheer," zei hij, »ik denk dat uw verhandeling nopens den Groenen
Straal voorzeker belangrijk zal zijn; maar veroorloof mij u op een
anderen arbeid te wijzen, die misschien nog belangwekkender is."

»En welke dan, mijnheer?" vroeg Aristobulus Beerenkooi, terwijl hij
zich op zijn hakken verhief, evenals een haan op zijn sporen.

»Gij zult voorzeker weten, dat eenige geleerden het zoo belangrijke
vraagstuk: Over den invloed van den staart der visschen op de golvingen
der zee wetenschappelijk behandeld hebben?...."

»Mijnheer!!!...."

»Welnu, er is nog een ander werk, dat ik u ook in het bizonder
aanbeveel, om in geleerde overweging te worden genomen. Dat luidt:
Over den invloed van de blaasinstrumenten op het ontstaan der stormen."






XVI.

TWEE GEWEERSCHOTEN.


Daags daarna en ook in de eerste daarop volgende dagen van September
zag men Aristobulus Beerenkooi niet weerom. Had hij Jona met de
toeristen-boot verlaten, nadat het besef bij hem wakker was geworden,
dat hij vergeefsche moeite aanwendde om de genegenheid van miss
Campbell te winnen? Dat kon niemand zeggen. Hij deed in ieder geval
goed, zich niet te vertoonen; want hij was niet meer onverschillig
voor het jonge meisje, hij boezemde haar thans een soort van afkeer
in. Het dichterlijk waas had hij aan haren straal ontrukt, haren droom
belichaamd, de fladderende sjerp eener Valkyrie was door hem in een
dom gezichtkundig verschijnsel veranderd! Zij zou hem wellicht alles
hebben vergeven, alles, maar dat niet!

De gebroeders Melvill konden zelfs geen verlof bekomen, om na te gaan
waar Aristobulus Beerenkooi was gebleven.

Waartoe zou dat ook dienen? Wat zouden de broeders hem te zeggen
hebben, en welke hoop konden zij nog koesteren? Viel er nog te
denken aan de voorgenomen vereeniging tusschen twee wezens van
nature zoo afkeerig van elkander, die zoo gescheiden waren als het
plat proza dit is van de verheven poëzie. Hij met zijn waanzin,
om alles onder wetenschappelijke formules te willen brengen, zij
met haar droombeelden, die haar slechts in een denkbeeldige wereld
lieten verwijlen en haar de oorzaken en gevolgen deden minachten,
om zich slechts aan haar dichterlijke indrukken te kunnen overgeven.

Partridge intusschen, daartoe aangezet door juffrouw Bess, vernam dat
de »jonge oude geleerde," zooals hij hem noemde, nog niet vertrokken
was, maar nog steeds zijn visschershut opzocht, alwaar hij eenzaam
zijn maaltijden gebruikte.

Maar dat deed er niet toe; het voornaamste was, dat men Aristobulus
Beerenkooi niet meer zag. De waarheid in deze was, dat wanneer hij
opgesloten in zijn kamer zich niet onledig hield met het een of ander
hoogstgewichtig wetenschappelijk vraagstuk, hij met het geweer op
den rug op het strand ronddwaalde en daar zijn kwade luim bot vierde
te midden van een waar bloedbad, op arme zwarte kuifduikers of op
meeuwen, die aan niets schuld hadden, gepleegd. Zou hij nog eenige
hoop koesteren? Spiegelde hij zich voor, dat miss Campbell, wanneer
eenmaal haar gril ten opzichte van den Groenen Straal bevredigd was,
tot betere gevoelens zou terugkeeren. Bij dat lieve persoontje, was,
wel beschouwd, alles mogelijk.

Maar er overkwam hem eens een vrij onaangenaam voorval, dat hem zeer
slecht had kunnen bekomen, zonder de zoo edelmoedige als onverwachte
tusschenkomst van zijn mededinger.

Dit viel voor in den namiddag van den 2den September. Aristobulus had
zich op weg begeven om de rotsen te bestudeeren, die het uiterste
uiteinde van de zuidelijke punt van Jona uitmaken. Een van die
granietmassa's, een »stack", trok in 't bizonder zijn aandacht, en
wel zoodanig, dat hij besloot den top daarvan te beklimmen. Dit kon
wel onvoorzichtig genoemd worden, want de rots was zeer glibberig en
bood geen plekje aan, waarop de voet zou kunnen rusten of waaraan de
hand zich kon vastklemmen.

Toch liet Aristobulus Beerenkooi zich niet afschrikken. Hij begon dus
langs de wanden naar boven te klimmen en kon met behulp van eenige
struiken, die tusschen de rotsaderen wortel hadden geschoten, zich
naar boven hijschen. Hij bereikte zoo, evenwel niet zonder moeite,
den top van dien stack.

Eenmaal daar aangekomen, hield hij zich met zijn mineralogischen
arbeid onledig. Maar toen hij weer omlaag wilde klimmen, was de
moeielijkheid grooter. En inderdaad, nadat hij zorgvuldig opgespoord
had, langs welken kant van den wand hij zich naar beneden zou laten
glijden, wilde hij daartoe overgaan. Maar juist in dat oogenblik
gleed zijn voet uit en rolde hij, zonder zich te kunnen weerhouden,
naar beneden. Hij zou in de zware branding die aan den voet der rots
bruiste, terecht gekomen zijn, wanneer hij niet door een afgebroken
boomstam gestuit was.

Aristobulus Beerenkooi bevond zich toen in een toestand, die hoewel
gevaarlijk, toch belachelijk was. Hij kon niet naar boven klimmen,
maar ook niet neerdalen.

Zoo verstreek een geruime tijd--meer dan een uur,--en wie weet
wat gebeurd zou zijn, wanneer Olivier Sinclair, die met zijn
schildersrandsel op den rug rondkuierde, in dit oogenblik niet
voorbijgekomen was. Deze hoorde geschreeuw en stond stil om te
luisteren. Toen hij evenwel Aristobulus Beerenkooi, dertig voet
hoog in de lucht vastgehaakt, zich zag bewegen als een draaipop in
een Jan-Klaassen-spel, kon hij eerst, zooals wel te begrijpen valt,
zijn lachen niet bedwingen, maar daarna aarzelde hij geen oogenblik om
alles te wagen, ten einde hem uit dien noodlottigen toestand te redden.

Dat ging evenwel niet zonder moeielijkheid. Olivier Sinclair moest
op den top van den stack klimmen, om den hangenden Beerenkooi weder
naar boven te hijschen, ten einde hem vervolgens aan den anderen kant
weer naar beneden te laten.

»Mijnheer Sinclair", zei Aristobulus Beerenkooi, zoodra hij weer
vasten grond onder de voeten voelde, »ik had den hellingshoek van
dien wand met de loodlijn fout berekend. Van daar dat ik uitgleed en
zoo vasthaakte...."

»Mijnheer Beerenkooi," antwoordde Olivier Sinclair, »ik ben gelukkig,
dat het toeval mij veroorloofd heeft u te hulp te kunnen komen!"

»Laat mij ten minste u bedanken...."

»Och, het heeft zooveel niet om het lijf, mijnheer. Gij zoudt net
zoo gehandeld hebben als ik in dit geval."

»Ongetwijfeld!"

»Welnu, bij voorkomende gelegenheid houd ik mij aanbevolen!"

En de twee jongelieden scheidden van elkander.

Olivier Sinclair meende over dit voorval, waaraan hij geen te groot
gewicht hechtte, te moeten zwijgen. Ook Aristobulus Beerenkooi sprak
er niet over. Maar daar hij nog al aan zijn ongeschonden huid gehecht
was, voelde hij zich toch dankbaar gestemd jegens zijn mededinger,
die hem uit dien naren toestand gered had.

Hoe ging het intusschen met den beruchten Straal? Het moest erkend
worden, dat hij zich vreemdsoortig genoeg uitnoodigen liet! En toch
was er geen tijd meer te verliezen. De herfst zou niet nalaten zijn
nevelsluier aan den hemel uit te spreiden. Dan zouden er geen heldere
avonden meer bestaan; want September is er zeer gierig mede onder
deze hooge breedte. Dan geen scherpe kim meer, die eerder met den
passer van een landmeter getrokken scheen dan met het penseel van een
schilder. Zou de hoop moeten opgegeven worden, het natuurverschijnsel
te zien, dat tot zooveel verhuizingen aanleiding had gegeven? Zou
men de waarneming tot het volgende jaar moeten uitstellen? Of moest
men haar hardnekkig in andere luchtstreken gaan vervolgen?

Waarlijk, het was zoowel voor miss Campbell als voor Olivier Sinclair
om er kregel van te worden. Beiden waren ernstig woedend dat de
gezichteinder der Hebriden steeds beneveld was.

Zoo gingen de vier eerste dagen van de nevelachtige Septembermaand
voorbij.

Iederen avond waren miss Campbell, Olivier Sinclair, broeder Sam,
broeder Sib, juffrouw Bess en Partridge, op de een of andere rots
waartegen de golfjes klotsten, gezeten, en woonden den ondergang bij
der zon, die meestal plaats had te midden van bewonderenswaardige
lichteffecten, oneindig prachtvoller, dan wanneer de hemel volmaakt
helder ware geweest.

Een kunstenaarsziel moet de verheven schouwspelen toejuichen, die
zich iederen avond bij het dalen der zon ontwikkelen, wanneer de
oogenverblindende kleurenschaal, die als van de eene wolk tot de
andere overgaat, van het violette af, dat in het toppunt verschijnt,
tot het gulden rood van den horizon, zich voor het oog vertoont,
wanneer de vuurweerkaatsingen zich op de wolken als op gloeiende
rotsen laten waarnemen, wanneer die wolken de zonneschijf schijnen
aantetasten en haar laatste stralen opslorpen, vooral die welke onze
waarnemers zoo gaarne gezien hadden.

Wanneer dan na de verdwijning van de dagvorstin allen opstonden,
dan gevoelden zij zich teleurgesteld, evenals de toeschouwers van
een tooverballet, waarvan het sloteffect door de schuld van den
tooneelwerktuigkundige gemist was, en keerden zij naar de herberg
»het wapen van Duncan" terug.

»Tot morgen!" zei miss Campbell.

»Tot morgen!" antwoordden de beide ooms. »Wij hebben een voorgevoel,
dat morgen...."

Iederen avond hadden de gebroeders Melvill een voorgevoel en iederen
avond kwam dat bedrogen uit.

De dag van den 5den September begon evenwel prachtig. De morgennevel
loste zich door de warmte van de eerste zonnestralen op.

De wijzer van den barometer, die reeds sedert eenige dagen
vooruitgaande was, rees nog en bleef op »bestendig". Het was niet meer
warm genoeg om de luchttrilling te doen ontstaan, die in de heete
zomerdagen wordt waargenomen. De droogte van den dampkring was dien
dag bij de oppervlakte der zee gelijk aan die, welke op een berg,
eenige duizenden voeten hoog, te midden van ijle lucht te vinden was.

Het zou onmogelijk zijn de angstige spanning te schetsen, waarmede
allen de verschillende overgangstijdperken op dien dag nagingen. Met
welk kloppend hart zij uitkeken of niet eenige wolk in het uitspansel
was te bespeuren, is niet te beschrijven. En het zou vermetel genoemd
moeten worden, te trachten weer te geven, met welke benauwdheid zij
de zonnebaan gadesloegen.

Gelukkig blies de bries zacht, maar bestendig van de landzij. Terwijl
zij over de bergen heenstreek of langs de oppervlakte der weilanden
gleed, kon zij geen waterdeelen opnemen, zooals zij doet, wanneer
zij over den uitgestrekten Oceaan waait en die zij dan ook aanbrengt,
wanneer zij van den zeekant komt.

Maar wat viel die dag lang! Miss Campbell kon onmogelijk rustig op
haar plaats blijven. Zij gaf niets om de warmte, maar trippelde heen
en weer, terwijl Olivier Sinclair op de hoogste punten van het eiland
ronddwaalde, om een ruimeren gezichtskring te hebben. De twee ooms
snoven met hun beiden een geheele snuifdoos leeg en Partridge, alsof
hij een schildwacht op post was, had de houding aangenomen van een
onbezoldigd rijksveldwachter, die de hemelsche dreven moest bewaken.

Men was overeengekomen, dien dag te vijf uur te dineeren, om bij tijds
op den waarnemingspost te kunnen zijn. De zon zou eerst ten zes uren
negen en veertig minuten ondergaan, men zou dan tijd genoeg hebben,
om haar op dat oogenblik te kunnen volgen.

»Ik geloof, dat wij den straal dezen keer te pakken krijgen!" zei
broeder Sam, terwijl hij zich in de handen wreef.

»Dat geloof ik ook!" bevestigde broeder Sib, met hetzelfde gebaar.

Tegen drie uur ongeveer ontstond er een loos alarm. Een dikke
nevelvlok, met den vorm van een saamgepakte wolk, kwam in het oosten
op en dreef door de landbries voortgestuwd naar den Oceaan.

Miss Campbell zag haar het eerst. Zij kon een kreet van teleurstelling
niet onderdrukken.

»O! het is alleen die wolk," zei een harer ooms. »Van die hebben wij
niets te vreezen. Zij zal spoedig opgelost worden...."

»Of zij spoedt sneller dan de zon voort," beaamde Olivier Sinclair,
»en zal vóór haar achter den horizon verdwijnen."

»Maar is de wolk de voorloopster niet van een mistbank?" vroeg miss
Campbell.

»Dat zullen we moeten afwachten."

Olivier Sinclair spoedde zich wat hij loopen kon, naar de
kloosterbouwvallen. Van daar kon zijn blik meer oostwaarts tot ver
achter de bergen van Mull doordringen.

Die bergen staken scherp af tegen het blauw der lucht, hun kam scheen
een met potlood getrokken lijn op een volmaakt zuiveren achtergrond.

Er waren geen andere dampen in het uitspansel, en de scherpe omtrek
van den Ben More, die zich op drie duizend voet boven de oppervlakte
van de zee verheft, was door geen nevellagen verduisterd.

Olivier Sinclair kwam een half uur later met geruststellende
verzekeringen terug. Die wolk was slechts een verloren vlokje in de
ruimte. In den drogen dampkring zou zij zich niet kunnen uitbreiden
en onderweg wel opgelost worden.

De witachtige vlok schreed evenwel naar het zenith voort. Het verwekte
algemeen misnoegen, dat die wolk juist de baan der zon volgde. Zij
naderde haar reeds onder den invloed der bries. Terwijl zij in de
ruimte voortgleed, wijzigden zich haar vormen onder den aandrang van
de tegenbewegingen in den luchtstroom. Eerst had zij den vorm van een
hondskop, daarna van een platvisch, zoo iets als van een reuzenrog;
toen rolde zij zich op als een bal, was donker in het midden en
schitterend aan haren zoom. Eindelijk bereikte zij de zonneschijf en
schoof er voor.

Een kreet ontsnapte miss Campbell. Zij strekte haar beide armen ten
hemel uit.

De schitterende dagvorstin, achter dat gordijn van dampen verborgen,
schoot geen enkele harer stralen op het eiland af. Jona, buiten
den direkten uitstralingskegel gelegen, was door een breede schaduw
omsluierd.

Maar die groote schaduw verplaatste zich. De zon verscheen weer in
haren vollen glans. De wolk daalde naar den horizon. Zij zou dien
zelfs niet bereiken; zij verdween als door een opening, die in den
hemel als het ware geboord was.

»Eindelijk is zij weg!" riep het jonge meisje, »en God geve, dat zij
door geen andere gevolgd worde!"

»Neen, miss Campbell, wees daaromtrent gerustgesteld," antwoordde
Olivier Sinclair. »Dat die wolk zoo spoedig en op deze wijze verdwenen
is, kan als bewijs gerekend worden, dat er geen andere dampen in de
lucht zijn, en dus de ruimte in het westen volmaakt zuiver is."

Ten zes uur des avonds waren de waarnemers op een open plek
gegroepeerd, op hun post.

Dat was een plek op het noordelijkste uiteinde van het eiland,
op den hoogsten top van den Abtsheuvel. Van dien top kon de blik
in het oosten als in een kring het hooger gedeelte van het eiland
Mull omvatten. Ten noorden verscheen het eilandje Staffa als een
ontzaglijke schildpadschaal, die in de Hebridische wateren gestrand
zou zijn. Iets verder verschenen Elva en Gometra als afgescheurde
gedeelten van de kuststreek van het groote eiland. Naar den kant van
het westen, het zuidwesten en het noordwesten was niets te zien dan de
onmetelijke zee. De zon daalde snel langs een schuine baan. De omtrek
van den gezichteinder vertoonde zich zwart, alsof hij met Chineeschen
inkt was getrokken. Aan den tegenovergestelden kant glinsterden al
de vensters van Jona vlammend, als de weerkaatsing van een brand,
welker vlammen met gulden spitsen woedden.

Miss Campbell en Olivier Sinclair, de gebroeders Melvill, juffrouw Bess
en Partridge, geboeid door dat overschoone schouwspel, zaten eerbiedig
stilzwijgend neder. Zij aanschouwden, terwijl zij de oogleden half
toeknepen, de schijf, die zich bij de waterlijn afplatte en den vorm
aannam van een scharlaken halven bol. Er was geen spoor van damp aan
den zeekant te zien.

»Ik geloof, dat wij hem ditmaal te pakken hebben," begon broeder Sam.

»Ik geloof het ook," antwoordde broeder Sib.

»Stil, waarde ooms!..." riep miss Campbell.

Zij zwegen en hielden hun adem in, alsof zij vreesden dat de
waterdeelen daarvan zich zouden kunnen verdichten en den vorm aannemen
eener wolk om den zonneschijn te benevelen.

De zon had reeds den horizon met haren onderrand aangeraakt. Zij
verbreidde en verstrooide zich alsof zij inwendig met een lichtgevende
vloeistof gevuld was.

Allen zogen als het ware hare laatste stralen op.

Zoo moet Arago hebben zitten turen, toen hij in de woestenijen van
Palma op de kust van Spanje, het vuursignaal bespiedde, dat op den
top van het eiland Ivika moest verschijnen, om hem te veroorlooven
den laatsten driehoek zijner graadmeting te sluiten.

Eindelijk bleef nog een klein segment van den bovensten boog boven
de watervlakte over. Nog weinige seconden, en de laatste straal zou
schitteren voor de oogen, die gereed waren hem op te vangen, en het
paradijsachtig groen laten schijnen!...

Plotseling werden twee geweerschoten vernomen, die beneden aan den
heuvel te midden der rotsen van de kuststrook weerklonken. Men zag een
rookwolkje, tusschen welks kronkels een zwerm van zeevogels: meeuwen,
stormvogels en eiders, door ontijdige geweerschoten verschrikt,
rondfladderde.

Die wolk steeg recht op en schoof als een gordijn tusschen den
gezichteinder en het eiland; zij zweefde voor de ondergaande zon,
juist op het oogenblik, dat zij haar laatsten lichtstraal over de
oppervlakte der wateren schoot.

Men kon in dit oogenblik den onvermijdelijken Aristobulus Beerenkooi
op een punt van de steile kust bespeuren, die met het nog rookend
geweer in de handen, den vogelenzwerm met de oogen volgde.

»O! ditmaal hebben we er genoeg van!" riep broeder Sib uit.

»Neen, wij hebben er te veel van!" riep broeder Sam.

»Ik had hem aan zijn rots moeten laten hangen," mompelde Olivier
Sinclair. »Dan zou hij ten minste hier niet zijn."

Miss Campbell, staroogende en met de lippen op elkaar geklemd, sprak
geen enkel woord.

Andermaal had zij door de schuld van Aristobulus Beerenkooi den
Groenen straal gemist.






XVII.

AAN BOORD VAN DE »CLORINDA".


Den volgenden morgen reeds ten zes uur vertrok uit de kleine haven van
Jona de Clorinda, een bevallig vaartuig van vijfenveertig of vijftig
ton, dat bij een lichte noordwesterbries, met stuurboordshalzen over,
zoo scherp mogelijk bij den wind de open zee trachtte te bereiken.

De Clorinda had miss Campbell, Olivier Sinclair, broeder Sam, broeder
Sib, juffrouw Bess en Partridge aan boord.

Er behoeft niet bijgevoegd, dat de onhandige Aristobulus Beerenkooi
te huis was gelaten.

Ziehier wat men overeengekomen was en waartoe men onmiddellijk na
het voorval van daags te voren had besloten.

Terwijl men den Abtsheuvel afdaalde om zich naar de herberg te begeven,
had miss Campbell kortaf gezegd:

»Waarde ooms, daar mijnheer Beerenkooi in weerwil van alles, te
Jona wenscht te blijven, zullen wij mijnheer Aristobulus Beerenkooi
te Jona laten. Door zijn schuld hebben wij een eerste maal te Oban,
een tweede maal hier te Jona onze waarneming gemist. Wij blijven geen
oogenblik langer op een plaats waar die lastige man zijn onhandigheid
laat blijken."

Tegen dit voorstel, zoo kortaf en helder uitgesproken, hadden de
gebroeders Melvill niets in het midden te brengen. Zij deelden ook het
algemeen misnoegen en verwenschten Aristobulus Beerenkooi. De toekomst
was inderdaad voor hun gunsteling verloren. Nooit zou miss Campbell
voortaan iets van hem willen hooren. Zij gevoelden het, zij moesten
de hoop op de vervulling van hun plan, dat onmogelijk geworden was,
laten varen.

»Welnu, alles wel beschouwd," merkte broeder Sam tot broeder Sib,
dien hij tot een apartje genoodigd had, zacht fluisterend op, »zulke
onvoorzichtige beloften zijn geen ijzeren handboeien!"

Wat met andere woorden beteekende, dat men nimmer door een
voorbarig uitgesproken toezegging zich onherroepelijk gebonden kan
achten. Broeder Sib had dan ook met een afdoend gebaar zijn goedkeuring
aan dit Schotsche spreekwoord geschonken.

Toen men elkander goeden nacht wenschte in de algemeene zaal van het
wapen van Duncan, had miss Campbell gezegd:

»Wij zullen morgen ochtend vertrekken; ik blijf geen dag meer hier!"

»Goed, dat is uitgemaakt, waarde Helena," antwoordde broeder Sam;
»maar waarheen zullen wij gaan?"

»Dat is mij onverschillig. Slechts daarheen, waar wij zeker zijn dien
mijnheer Beerenkooi niet te ontmoeten."

»Het is dus van groot gewicht dat niemand wete, dat wij Jona verlaten
en nog minder waar we naar toe gaan. Zou de Schotsche kust niet ergens
een onbewoonde en onbewoonbare plek kunnen aanbieden, waar wij onze
waarnemingen konden voortzetten?"

Voorzeker zouden de gebroeders Melvill met hun tweeën die dubbele
vraag, die noch uitvluchten, noch nevengedachten gedoogde, niet hebben
kunnen beantwoorden.

Maar Olivier Sinclair was daar--en gelukkig ook.

»Miss Campbell," zei hij, »alles kan terecht komen. Ziehier, hoe. Hier
in de nabijheid is een eiland, of beter gezegd een eilandje gelegen,
dat voor onze waarnemingen zeer geschikt is. Op dat eilandje zal geen
mensch ons komen storen."

»Hoe heet dat eiland?"

»Staffa is de naam. Gij kunt het van hier zien op hoogstens twee
mijlen afstands ten noorden van Jona."

»Kan men er leven, en bestaat er mogelijkheid om er heen te
komen?" vroeg miss Campbell.

»Ja, en zeer gemakkelijk zelfs," antwoordde Olivier Sinclair. »Ik heb
in de haven van Jona een van die jachten gezien, die steeds gereed
zijn om zee te kiezen, zooals men in iedere engelsche haven gedurende
het zomerseizoen aantreft. De kapitein en verdere bemanning zijn
geheel ter beschikking van den eersten den besten toerist, die hunne
diensten, hetzij voor het Kanaal, voor de Noordzee of voor de Iersche
zee wenscht te gebruiken. Welnu, wat belet ons, om dat jacht te huren,
er de noodige provisiën voor een veertien dagen in te schepen, daar
Staffa hoegenaamd geen hulpmiddelen aanbiedt, en reeds morgen bij
het aanbreken van den dag te vertrekken?"

»Mijnheer Sinclair," hernam miss Campbell, »wanneer wij morgen
dit eiland in het geheim verlaten zullen hebben, zal ik u oprechte
dankbaarheid verschuldigd zijn."

»Morgen vóór het middaguur zullen wij, wanneer ten minste wat bries,
bij het doorkomen der zon, opsteekt, te Staffa zijn," betuigde
Olivier Sinclair. »Daar zullen wij, behalve op de toeristendagen,
die tweemaal per week plaats hebben en dan slechts een uur duren,
door niemand gestoord worden."

Volgens oude gewoonte der gebroeders Melvill, klonken de bijnamen
van de huishoudster weer:

»Bet!"

»Beth!"

»Bess!"

»Betsy!"

»Betty!"

Juffrouw Bess verscheen ditmaal terstond.

»Wij vertrekken morgen!" zei broeder Sam.

»Morgen, bij het krieken van den dag!" vulde broeder Sib aan.

Dat was voldoende; zonder naar meer te vragen, beijverden juffrouw Bess
en Partridge zich, alles dadelijk voor het vertrek gereed te maken.

Middelerwijl ging Olivier Sinclair naar de haven en trof daar de
noodige beschikkingen met John Olduck.

John Olduck was de kapitein van de Clorinda, een echte zeerob met zijn
ouderwetsch mutsje met gouden lis op het hoofd, zijn buisje met metalen
knoopen en zijn broek van grof blauw laken. Zoodra de zaak haar beslag
had gekregen, beijverden hij en zijn zes matrozen zich, om alles voor
het vertrek in gereedheid te brengen. Het was uitgelezen volk, dat
aan boord was, en zich gedurende den winter aan de visscherij wijdde,
maar des zomers een bemanning van een onbetwistbare voortreffelijkheid
boven al de zeelieden van andere landen voor de pleiziervaart leverde.

Ten zes uur des morgens scheepten zich de nieuwe passagiers van de
Clorinda in, zonder iets, aan wien ook, gezegd te hebben, omtrent
de bestemming van het jacht. Men had zich meester gemaakt van al de
levensmiddelen, versch vleesch of verduurzaamd en van al de dranken,
die maar te krijgen waren. Daarenboven zou de kok van de Clorinda
nog steeds het hulpmiddel hebben om den voorraad aan te vullen uit de
stoomboot, die den geregelden dienst van Oban naar Staffa onderhoudt.

Miss Campbell had bij het aanbreken van den dag bezit genomen van een
lief en bevallig kamertje, dat zich in het achteruit van het jacht
bevond. De beide broeders betrokken de hutten van de »Main Cabin,"
die in de nabijheid van het salon in het breedste gedeelte van het
schip zeer gemakkelijk ingericht waren. Olivier Sinclair had een hut
achter de groote trap, die naar het salon voerde. Ter weerszijde
van de eetzaal, waarin de groote mast stond, beschikten juffrouw
Bess en Partridge ieder over een kribkooi. Meer vooruit stond de
keuken in wier nabijheid de kok logeerde. Nog verder vooruit bevond
zich het matrozen-logies, waarin de noodige hangmatten voor de zes
matrozen. Niets ontbrak aan dit fraaie vaartuig, dat door Rotsey en
Cowes gebouwd was. Bij gladde zee en stijve bries had het steeds eer
ingelegd tijdens de zeilwedstrijden van de »Royal Thames yacht Club."

Het was een waar genoegen voor allen, toen de Clorinda zeil gemaakt
had en, nadat haar anker gelicht was, den wind begon te vatten in
haar groot zeil, haar achterzeil, haar stagfok en vlieger. Zij boog
bevallig onder den druk der bries, zonder dat haar witgeschuurd dek,
van Canada-pijnboomen dekbalken vervaardigd, ook maar een spatje
overnam van de golfjes, welke door den steven gesneden werden, die
zich loodrecht boven de waterlijn verhief.

De afstand, die deze beiden Hebriden-eilanden Jona en Staffa van
elkander scheidt, is zeer klein. Met goeden wind zouden twintig à
vijfentwintig minuten voldoende zijn geweest om dien af te leggen voor
een jacht, dat zonder moeite en zonder met zeil overladen te worden,
zijn acht mijlen loopt in het uur. Maar het had in dit oogenblik den
wind, die slechts flauw blies, tegen; de eb liep en het was tegen een
vrij merkbaren stroom in, dat gelaveerd moest worden om ter hoogte
van Staffa te komen.

Maar dat alles kon miss Campbell weinig schelen. Dat de Clorinda
onder zeil was, kon als het voornaamste gerekend worden. Een uur
later was Jona in den morgennevel verdwenen en met dat eiland ook
het verafschuwde beeld van dien plezier-bederver, wiens naam Helena
zelfs wilde vergeten.

Openhartig bekende zij dat aan haar ooms:

»Heb ik geen gelijk, papa Sam?"

»Volkomen gelijk, mijn waarde Helena."

»En keurt mama Sib mijn meening niet goed?"

»Ten volle."

»Welnu," voegde zij er bij, terwijl zij aan ieder hunner een zoen gaf,
»gij moet mij toch toegeven, dat ooms, die mij zoo'n man wilden doen
huwen, een wonderlijk denkbeeld gekoesterd hebben."

Beiden ontkenden het niet.

Alles wel beschouwd, was het een overheerlijke spelevaart, waaraan
slechts het gebrek kleefde van te kort te duren. Maar wie belette
die te verlengen en het vaartuig den Groenen Straal te gemoet te
laten gaan, hem in den vollen Atlantischen Oceaan op te zoeken? Maar
neen! Men was overeengekomen naar Staffa te stevenen, en John Olduck
nam zijn maatregelen, om dit eilandje, dat het meest beroemde van al de
Hebridische eilanden is, bij het doorkomen van den vloed te bereiken.

Tegen acht uur, werd het eerste ontbijt, bestaande uit thee, boter en
»sandwich's" in de eetzaal van de Clorinda voorgezet. De gasten allen
goed gemutst, deden de tafel aan boord alle eer aan en betreurden
den wal niet. Die ondankbaren!

Toen miss Campbell op het dek terug kwam, was het jacht over stag
gegaan en lag bakboord over. Het stevende naar den prachtigen vuurtoren
terug, die op de Skerryvoren rots gebouwd is en op honderd vijftig
voet boven hoogwater zijn licht van den eersten rang des nachts laat
schijnen. De bries stak op; de Clorinda worstelde onder haar groote
waterzeilen tegen den stroom, maar won weinig in de richting van
Staffa. En toch, zij »schoor als over de veeren", om de schotsche
uitdrukking te bezigen voor de snelheid van haar vaart.

Miss Campbell had zich op een van de dikke kussens van grof linnen
uitgestrekt, die aan boord van alle britsche pleizier-vaartuigen
worden aangetroffen. Zij was verrukt over die snelheid van beweging,
die noch door het geschok van een straatweg, noch door het getril
van een spoorweg veronaangenaamd werd, over de snelheid, als van een
schaatsenrijder, die met volle vaart over de spiegelgladde oppervlakte
heenglijdt van een bevroren meer. Niets was bevalliger te zien dan
de elegante Clorinda, die lichtelijk over één zij gebogen, met de
deining op en neer ging. Soms scheen zij in de lucht te zweven als
een buitengewoon groote vogel, die door zijn machtige wieken wordt
gedragen.

De zee, waarop men voer, was van het noorden naar het zuiden door de
groote Hebriden en ten oosten door de vaste kust gedekt. Zij vormt daar
een binnenwater, welks oppervlakte door de bries nog niet was bewogen.

Het jacht liep in schuine richting op het eiland Staffa aan, dat zich
voordoet als een groote dikke rots, die eenzaam meer zeewaarts van het
eiland Mull is gelegen en zich niet hooger dan honderd voet boven de
hoogste springvloeden verheft. Men kon gelooven, dat die rots het was,
die van plaats veranderde en nu eens haar steile basaltachtige oevers
van den westkant en dan weer de ruwe opeenstapeling van rotsblokken op
haren oostkant te zien gaf. Door een soort van gezichtsbedrog scheen
zij te draaien op haar grondvlak naar gelang de hoeken, waaronder de
Clorinda haar nu eens naderde en dan zich weer van haar verwijderde.

Toch won het jacht een weinig, in weerwil van den stroom en van
de bries. Wanneer het buiten de uiterste punten van Mull westwaarts
opstevende, dan schudde de zee het heviger, maar het hield zich daarbij
uitstekend tegen den golfslag, die uit volle zee aanrolde. Bij den
volgenden slag kwam het weer in stiller water, die het bewoog als
ware het de wieg van een pasgeboren kind.

Tegen elf uur was de Clorinda genoegzaam in het noorden opgestoken om
te kunnen afhouden op Staffa. De schooten werden gevierd, de vlieger
gegeid en de kapitein maakte zich gereed om ten anker te gaan.

Er is geen haven te Staffa, maar het is bij alle winden aldaar
gemakkelijk langs de steile oostkust te glijden, te midden van de
grillig verspreide rotsen ten tijde der schommelingen van de aardkorst
in de geologische tijdperken. Evenwel zou het bij zeer bar weer een
zeer slecht vaarwater zijn voor een vaartuig van een zekeren diepgang.

De Clorinda stevende dus vrij dicht langs een opeenhooping van
zware basaltrotsen. Zij bewoog zich behendig, liet ter eene zijde
de Bouchaillie rots liggen, aan wier voet bij den lagen stand der
eb, de prismatische zuilen, die als in bundels zijn samengevat
boven water uitsteken, aan de andere zijde den straatweg, die ter
linkerzij langs de kuststrook voert. Daar is de beste ankerplaats
van het geheele eiland, daar nemen de sloepen de toeristen weer op,
die zij aangebracht hebben, na hun wandeling op de hoogten van Staffa.

De Clorinda drong een kleine kreek binnen, bijna aan den ingang van de
Clam-Shell-grot gelegen. De zeilen werden geborgen en weldra plompte
het anker in het water en vond een goeden ankergrond.

Miss Campbell en haar metgezellen ontscheepten een oogenblik later op
de eerste treden van basalt ter linkerzijde van de grot. Een houten
trap, voorzien van een stevige leuning, voerde van de oppervlakte
der zee tot op den afgeronden top van het eiland.

Allen klommen daar langs op en bereikten het bovenste plat.

Zij waren alzoo eindelijk te Staffa en zoodanig van de bewoonde wereld
afgescheiden, alsof een storm hen op het meest verlaten eiland der
Stille Zuidzee had geworpen.






XVIII.

STAFFA.


Staffa is maar een eilandje, dat 's waar; maar de natuur heeft er
het meest belangwekkende van den geheelen Hebriden-Archipel van
gemaakt. Het groote eivormige rotsblok, dat een mijl lang en een
halve breed is, verbergt onder zijn korst bewonderenswaardige grotten
van basaltischen oorsprong. Het is dan ook een zeer gezocht punt van
samenkomst, zoowel voor de geologen, als voor de toeristen. Noch miss
Campbell noch de gebroeders Melvill hadden evenwel vroeger Staffa
bezocht. Alleen Olivier Sinclair kende er de bewonderenswaardigheden
van. Hij was dus de aangewezen persoon om de eer van het eiland op te
houden, waarheen zij gekomen waren om voor eenige dagen gastvrijheid
te genieten.

De rots heeft alleen het aanzijn te danken aan de kristalvorming van
een overgrooten basaltknoest, die daar in de eerste tijdperken van
wording der aardkorst gestold is. En dat dagteekent niet van gisteren;
want volgens de waarnemingen van Hemholtz--welke als gevolgtrekkingen
van de proefnemingen van Bisschof over de afkoeling van den basalt,
die niet in gesmolten toestand heeft kunnen voorkomen dan bij een hitte
van twee duizend graden, te beschouwen zijn--is er niet minder noodig
geweest om de geheele afkoeling van dat blok te bewerken, dan drie
honderd vijftig millioen jaren. Het is dus fabelachtig lang geleden,
dat de aarde na eerst in den gasvormigen, daarna in den vloeibaren
toestand bestaan te hebben, begon met een vaste korst te vertoonen.

Zoo Aristobulus Beerenkooi tegenwoordig ware geweest, zou hij
stof te over hebben gehad voor de een of andere verhandeling over
de verschijnselen uit de geologische tijdperken. Maar gelukkig was
hij ver af; miss Campbell dacht niet meer aan hem en, broeder Sam
fluisterde in het oor van broeder Sib:

»Men moet die vlieg stil op den muur laten zitten."

Schotsch spreekwoord: gelijk aan het Nederlandsche: »men moet geen
slapende honden wakker maken.".

Men vergenoegde zich met rond te kijken en men keek elkaar ook
eens aan.

»Wij moeten eerst bezit nemen van ons nieuw domein," zei Olivier
Sinclair.

»Zonder uit het oog te verliezen, waarom wij er gekomen zijn," sprak
miss Campbell met een bekoorlijken glimlach.

»Zonder dat uit het oog te verliezen, zou ik meenen!" bevestigde
Olivier Sinclair. »Kom, laat ons een waarnemingspost kiezen en nagaan
welken gezichteinder zich westwaarts van ons eiland uitstrekt."

»Zeker," zei miss Campbell. »Maar de lucht is een weinig beneveld
vandaag. Ik geloof niet, dat wij gunstige verwachtingen van den
zons-ondergang te koesteren hebben."

»Wij kunnen wachten, miss Campbell, en willen dit, desnoods totdat
de equinoxiable stormen intreden."

»Ja, wij zullen wachten!" verzekerden de gebroeders Melvill,... »tenzij
Helena bevelen geeft te vertrekken."

»Oh! ik heb geen haast," antwoordde het jonge meisje, dat zich
sedert hun vertrek van Jona zeer gelukkig gevoelde. »Neen, ik heb
geen haast. De ligging van dit eilandje is heerlijk. Een villa, die
hier op dit weiland, dat zich als een fraai groen tapijt uitstrekt,
gebouwd werd, zou niet onaangenaam te bewonen zijn, zelfs wanneer
de windvlagen, die Amerika ons zoo mild toezendt, over de rotsen van
Staffa huilen."

»Hm! hm! die moeten toch schrikkelijk zijn, hier op die uiterste
grens van den Atlantischen Oceaan!" zei broeder Sib.

»En dat zijn ze ook waarlijk," verzekerde Olivier Sinclair. »Staffa
staat geheel en al bloot aan al de winden, die uit volle zee waaien
en biedt slechts eenige beschutting op zijn oosterstrand aan, aan de
zijde, waar de Clorinda voor anker ligt. Het slechte seizoen duurt
negen maanden van de twaalf op dit gedeelte van den Atlantischen
Oceaan.

»Dat is zeker de reden," merkte broeder Sam op, »dat wij geen enkelen
boom bespeuren. Iedere plant moet hier op dit plateau te niet gaan,
wanneer zij zich slechts weinige voeten boven den grond verheft."

»Welnu, zou het u niet kunnen bekoren, hier op dit eilandje twee of
drie zomermaanden door te brengen?" vroeg miss Campbell.--»Gij moest
Staffa koopen, oompjeslief, wanneer Staffa te koop is."

Broeder Sam en broeder Sib hadden reeds de hand in den zak gestoken,
alsof het dadelijk gold, dien aankoop komptant te betalen en handelden
daarbij als ooms, die geen enkele gril hunner nicht onvervuld willen
laten.

»Wien behoort Staffa?" vroeg broeder Sib.

»Aan de familie der Mac Donald's," antwoordde Olivier Sinclair. »Zij
verpacht het voor twaalf pond (honderd vier en veertig gulden) 's
jaars; maar ik geloof, dat zij het voor geen som ter wereld zouden
willen verkoopen."

»Dat 's jammer!" zei miss Campbell, die, zooals men weet, van een
geestdriftvolle geaardheid was en zich nu in een geestesvervoering
bevond, die haar opgetogenheid nog vermeerderde.

Al keuvelende doorkruisten de nieuwe gasten van Staffa de oneffen
oppervlakte van hun eiland, die hier en daar met groenende grasstrooken
bedeeld is. Het was de dag niet, door de Stoomvaart-maatschappij te
Oban bestemd voor het bezoek der kleine Hebriden. Miss Campbell en haar
geleiders hadden dan ook niets te vreezen van lastige toeristen. Zij
bevonden zich alleen op de eenzame rots. Eenige paarden van zeer klein
ras en enkele zwarte koeien graasden er en vonden in het magere gras
niet veel voedsel. Hier en daar staken lava-beddingen door de dunne
humuslaag heen. Geen herder paste op die dieren en bewaakte men de
viervoetige eilandbewoners, dan was het van uit de verte--misschien
van Jona of zelfs van de kuststrook van Mull, dat vijftien mijlen
oostwaarts gelegen is.

Er was ook geen huis te bekennen. Alleen stonden er de overblijfselen
eener hut, welke door de verschrikkelijke stormen, die zich
gewoonlijk tusschen de herfst- en lente-evening ontketenen, verwoest
was. Waarlijk, twaalf pond was een mooie pachtschat voor eenige
bunders weiland, dat er geschoren uitzag, alsof het oud fluweel was,
dat tot op den ketting was versleten.

Het onderzoek van de oppervlakte van het eilandje was gauw genoeg
afgeloopen; men kon toen overgaan om den gezichteinder waar te nemen.

Klaarblijkelijk had men dien avond niets van den zonsondergang
te verwachten. Met de veranderlijkheid, die de Septemberdagen
kenschetsen, was de hemel, die daags te voren zoo helder was, weer
geheel beneveld. Tegen zes uur vertoonden zich eenige roodachtige
wolken, van de soort, die een aanstaande storing in den dampkring
aanduiden, en ontdekten zij den westelijken horizon. De gebroeders
Melvill moesten zelfs, hoewel tot hun leedwezen, erkennen dat de
aneroïde barometer van de Clorinda naar »veranderlijk" terugkeerde,
en zelfs een neiging vertoonde dat te overschrijden.

Allen keerden dan ook naar boord terug, nadat de zon was ondergegaan
achter een donkere kim, die door de deinende golven, welke uit volle
zee aanrolden, nog onzuiverder gemaakt was. De nacht werd rustig
doorgebracht in de kleine kreek, die door de ribben van Clam-Shell
gevormd was.

Daags daarna, den 7den September, werd tot een zeer ernstige
verkenning van het eilandje besloten. Na het onderzoek van het
bovendek, betaamde het, dat hetgeen er onder zat ook doorsnuffeld
werd. Moest men den tijd niet dooden, nu door een waar noodlot--alleen
aan Aristobulus Beerenkooi te wijten--tot nu toe de waarneming van het
natuurverschijnsel verhinderd was? Daarenboven, zou men het uitstapje
naar de grotten, die dat onnoozel eilandje der Hebriden zoo beroemd
gemaakt hebben, niet behoeven te betreuren.

Allereerst werd dien dag overgegaan om den kelder van Clam-Shell,
voor welks opening het jacht ten anker lag te onderzoeken. De kok nam,
op raadgeving van Olivier Sinclair, alle voorbereidende maatregelen om
zelfs het ontbijt daarin te kunnen voordienen. Daar zouden de gasten
wanen, in het hol van een schip opgesloten te zitten. En inderdaad,
die veertig of vijftig voet lange prisma's, die als het geraamte
der grot vormden, konden zeer wel met de gebinten van een schip
vergeleken worden.

De grot, welke dertig voet hoog, vijftien breed en honderd diep was,
kon gemakkelijk binnen gedrongen worden. Haar opening is nagenoeg
oostwaarts gekeerd, waardoor zij tegen de stormvlagen gedekt is. De
groote golven, die door de orkanen in de andere grotten van het
eilandje gezweept worden, konden haar niet bereiken. Maar zij was
daarom wellicht niet minder belangwekkend.

En toch is de aard van die basaltbogen, die eerder door 's menschen
handen dan door de natuur gevormd schijnen, wel geschikt om bewondering
uit te lokken.

Miss Campbell was zeer opgetogen over haar bezoek aan die grot. Olivier
Sinclair deed haar de schoonheden van Clam Shell opmerken, met minder
wetenschappelijken omhaal den Aristobulus Beerenkooi zulks zou gedaan
hebben, maar daarentegen met meer kunstzin voorzeker.

»Ik wenschte wel een herinnering aan ons bezoek aan de Clam-Shell-grot
te hebben," zei miss Campbell.

»Niets is gemakkelijker," antwoordde Olivier Sinclair.

En met weinige potloodstreepen vervaardigde hij een schets van de
grot genomen van de rots, die aan het uiteinde van den basaltweg
uitsteekt. De opening der grot, het uiterlijke van een overgroot
zee-zoogdier, dat afgaande op de wanden tot geraamte vergaan was;
de lichte trap, die naar den top van het eiland voert; het zoo stille
en zoo heldere water bij den ingang en waarin de geheele basaltmassa
zich spiegelt, dat alles werd heel kunstig op een albumblaadje te
voorschijn getooverd.

De jeugdige schilder plaatste aan den voet der teekening het navolgend
onderschrift, dat volstrekt niet schaden kon:


    Olivier Sinclair aan Miss Campbell.

    Staffa, 7 September 1881.


Toen het ontbijt genuttigd was, liet John Olduck de grootste der twee
sloepen van de Clorinda optuigen. De passagiers stapten er in, en, de
schilderachtige oevers van het eiland omzeilende, begaven zij zich naar
de grot de Schuit, aldus genaamd, omdat de zee de geheele binnenruimte
bespoelt en men er niet zonder vaartuig binnen kan dringen.

Deze grot is op het zuidwestelijk gedeelte van het eiland gelegen. Bij
eenigszins hooggaande deining, zoude het zeer onvoorzichtig zijn
er in te varen; want dan is de beweging van het water daarbinnen
hevig. Maar dien dag was de wind nog niet opgestoken, hoewel het
dreigend weer was. Het bezoek aan die grot leverde dus geen gevaar op.

Juist toen de sloep van de Clorinda vóór de opening van die diepe
uitholling was aangekomen, liet de stoomboot, met toeristen van Oban
bevracht, haar anker in het gezicht van het eiland vallen. Gelukkig
zouden onze vrienden, gedurende het tijdsverloop van twee uur, dat
Staffa aan de passagiers van de Pioneer toebehoorde, niet gehinderd
worden. Zij bleven onopgemerkt in hunne grot de Schuit, terwijl de
anderen het voorgeschreven bezoek aan de Fingalsgrot brachten en de
oppervlakte van het eiland doorkruisten. De gelegenheid ontbrak dus,
om met die wel wat levendige bezoekers in aanraking te komen, waarover
miss Campbell en haar metgezellen niet rouwig waren. En inderdaad,
waarom zou Aristobulus Beerenkooi, nadat zijn reisgezellen zoo
plotseling verdwenen waren, niet aan boord van de stoomboot, die te
Jona aanlegde, gestapt zijn, om naar Oban terug te keeren. Van alle
ontmoetingen, was men er wel op uit om die te mijden.

Maar hoe het ook zij, of de teleurgestelde minnaar zich bevond onder
de bezoekers van den 7den September of niet, zooveel is zeker, dat
geen enkele op Staffa was teruggebleven, toen de stoomboot vertrokken
was. Toen miss Campbell, de gebroeders Melvill en Olivier Sinclair
uit de lange schacht traden, uit een soort tunnel zonder uitgang,
die in het basalt zou geboord zijn, was de kalmte op het rotsige
eiland Staffa, daar aan de uiterste grens van den Atlantischen Oceaan,
weergekeerd.

Men gewaagt van een zeker aantal beroemde spelonken, die in
menige streek van den aardbol, maar voornamelijk in de vulkanische
aardlagen worden aangetroffen. Zij zijn, naarmate van hun oorsprong,
onderscheiden in neptunische of plutonische.

En inderdaad, de eene soort van die holen is gevormd door de uitwerking
van het water, dat zelfs de granietmassa's invreet, afslijt, oplost,
zelfs zoodanig, dat uitgestrekte holen ontstaan. Zoo zijn de grotten
van Crozen in Bretagne, die van Bonifacio op Corsica, van Morghatten
in Noorwegen, van Sint Michiel te Gibraltar, van Saratchel op de kust
van het eiland Wight, van Han en Rochefort in België, van Tourana in
de steile marmerkust van Cochinchina.

De andere soort, op geheel andere wijze gevormd, heeft haar ontstaan te
danken aan de inkrimping der graniet- of basalt-wanden, teweeggebracht
door de afkoeling van de heete rotsen in het plutonisch tijdperk. Zij
bezitten in den regel een grootscher karakter, dat aan de grotten
van neptunischen oorsprong ontbreekt.

Bij de eerste heeft de natuur, haar grondbeginselen steeds getrouw,
krachtsinspanning, bij de tweede tijd bezuinigd.

Onder de plutonische grotten, die door de werking van het vuur ontstaan
zijn, behoort in de eerste plaats genoemd de Fingal's grot--de Fingal's
kelder, zooals de prozaïsche uitdrukking der Engelschen luidt.

Aan het bezoek van dat wereldwonder zou de volgende dag worden gewijd.






XIX.

DE FINGAL'S GROT.


Indien de kapitein van de Clorinda gedurende de laatste vier en twintig
uren zich in een der havens van het Vereenigd Koninkrijk bevonden
had, zou hij kennis hebben bekomen van een meteorologisch bericht,
dat weinig geruststellends bevatte voor de schepen, die zich zeilende
of stoomende op dit gedeelte van den Atlantischen Oceaan bevonden.

En inderdaad, de telegraaf van New-York had een stormvlaag
aangekondigd. Die stormvlaag dreigde, na den Atlantischen Oceaan van
het westen naar het noord-oosten te zijn overgestoken, zich met alle
woestheid op de kusten van Ierland en Schotland te werpen, alvorens
haar krachten op de kusten van Noorwegen te verspillen.

Maar bij gebrek aan dat weerbericht, duidde de barometer van het
jacht toch een groote atmospherische stoornis aan, waarmede ieder
voorzichtig zeeman rekening moest houden.

Dien morgen van den 8sten September dus beklom John Olduck, nog al
verontrust, den rotsrand, die Staffa in het westen begrenst, ten
einde den toestand van de zee en van den dampkring te onderzoeken.

Wolken met zeer onscherpe vormen, eigenlijk meer nevelflarden joegen
reeds met groote snelheid door de luchtruimte. De bries stak meer
en meer op en zou weldra aangroeien tot storm. De zee, met schuim
overdekt, was melkwit. De golven braken met kracht op de basaltkegels,
die den grondslag van het eilandje vormen.

John Olduck was lang niet gerustgesteld. Hoewel de Clorinda in de
kreek van Clam Shell eenigermate gedekt lag, zoo was dit toch geen
veilige ankerplaats, zelfs voor een vaartuig van geringe afmeting. De
aandrang van het water, dat tusschen de eilandjes en den ooster
straatweg gezweept werd, moest een zeer gevaarlijke branding doen
ontstaan, die den toestand van het jacht hachelijk zou maken. Het
was dus zaak een besluit te nemen, en dat wel spoedig ook, althans
voor dat de doorgangen tusschen de eilandjes door den zwaren golfslag
ontoegankelijk zouden zijn.

Toen de kapitein aan boord terug was, vond hij zijn passagiers op het
dek vereenigd. Hij deelde hun zijn vermoedens mede en wees hen op de
noodzakelijkheid om zoo spoedig mogelijk het anker te lichten. Draalde
men daarmede, dan was het te vreezen, dat men een onhoudbare zee zou
vinden in de engte van vijftien mijlen breed, die Staffa van het
eiland Mull scheidt. En men moest achter dat eiland een toevlucht
gaan zoeken, meer in het bizonder in de kleine haven van Achnagraig,
waar de Clorinda niets dan de winden uit volle zee had te vreezen.

»Staffa verlaten!" begon miss Campbell uit te roepen. »Zoo'n heerlijken
gezichteinder prijsgeven!"

»Ik geloof, dat het zeer gevaarlijk zou zijn hier op de ankerplaats
van Clam Shell te blijven," antwoordde John Olduck.

»Maar als het moet! waarde Helena," zei broeder Sam.

»Ja, als het moet!" herhaalde broeder Sib.

Olivier Sinclair, die het ongenoegen bespeurde, dat het overhaast
vertrek bij miss Campbell te weeg bracht, kwam tusschenbeide.

»Kapitein Olduck," vroeg hij, »hoelang kan die storm duren?"

»In dit jaargetij," antwoordde de kapitein, »hoogstens twee of
drie dagen."

»En gij oordeelt het vertrek noodzakelijk?"

»Noodzakelijk en daarbij spoed dringend!"

»Wat zijn dan uw plannen?"

»Om terstond onder zeil te gaan. Met den meer en meer opstekenden
wind zullen wij, voor dat de avond invalt, te Achnagraig zijn. Wij
kunnen te Staffa weerom komen, wanneer de storm overgewaaid is.

»Maar waarom niet naar Jona teruggekeerd, wat de Clorinda binnen het
uur zou kunnen bereiken?" vroeg broeder Sam.

»Neen... neen... in Godsnaam niet naar Jona!" riep miss Campbell,
die reeds de schaduw van Aristobulus Beerenkooi zag opdoemen.

»Wij zouden in de haven van Jona niet veiliger zijn dan hier op de
ankerplaats van Staffa," merkte John Olduck op.

»Welnu, vertrek, kapitein," zei Olivier Sinclair, »vertrek onmiddellijk
naar Achnagraig en laat ons hier te Staffa."

»Hier te Staffa," antwoordde John Olduck. »Hier te Staffa, waar gij
zelfs geen huis hebt om in te schuilen!"

»Zou de grot van Clam-Shell voor die weinige dagen niet voldoende
zijn?" hernam Olivier Sinclair. »Welk gebrek zullen wij daarin
hebben? Geen nietwaar? Wij hebben aan boord voldoenden leeftocht,
wij hebben het beddegoed onzer kooien, wij hebben kleêren genoeg tot
wisseling. Dat alles kan onmiddellijk ontscheept worden. En eindelijk
een kok; welnu, die zal niets liever doen dan bij ons blijven."

»Ja!... ja!..." juichte miss Campbell, terwijl zij van vervoering
in de handen klapte. »Vertrek terstond met uw jacht naar Achnagraig
en laat ons hier te Staffa achter. Wij zullen hier als verlatenen
op een woest eiland zijn. Wij zullen er het leven van vrijwillige
schipbreukelingen leiden. Wij zullen den terugkeer van de Clorinda
bespieden met evenveel ontroering, met evenveel benauwdheden, met
evenveel doodsangsten als Robinson Crusoë ondervonden heeft, toen hij
een schip in volle zee ontwaarde en met inspanning van zijn geheel
gezichtsvermogen uitkeek of dat vaartuig zijn eiland naderde. Wat
zijn wij hier komen doen? Een roman in de werkelijkheid beleven, is
het niet zoo, mijnheer Sinclair? En, waarde oompjes, wat zal er meer
romanesk te bedenken zijn dan onze toestand hier? Daarenboven een
storm, een windvlaag doorstaan op dit dichterlijk eiland, het woelen
te mogen aanschouwen van deze noordelijke zee, den verheven strijd
der ontketende elementen te kunnen waarnemen. O! ik zou het mij mijn
geheele leven lang verwijten, zulke grootste natuurtafereelen gemist
te hebben! Vertrek dus, kapitein Olduck, wij blijven hier en zullen
u afwachten!"

»Maar..." begonnen de gebroeders Melvill, wien dit vreesachtig woord
bijna te gelijker tijd ontsnapte.

»Ik meen, dat de oompjes een tegenwerping willen maken," viel miss
Campbell in. »Ik geloof echter een middel te hebben om die tegenwerping
te bestrijden, en hen onfeilbaar tot mijn gevoelen over te halen."

Zij stond op en gaf aan ieder hunner den morgenzoen.

»Ziedaar, dat is voor u, oom Sam!"

»En dit voor u, oom Sib!"

»Ik wed dat niemand uwer nog iets in te brengen zal hebben!"

De goede ooms dachten er niet meer aan nog een enkele tegenwerping te
maken. Zoodra het hunne nicht voegde om te Staffa te blijven, waarom
zou men dat verlangen niet inwilligen? Het kwam hun vreemd voor,
dat zij niet allereerst dat zoo eenvoudig, zoo natuurlijk denkbeeld
opgevat hadden, dat zoo goed aller belangen en aller inzichten
waarborgde en voldeed?

Maar het denkbeeld was van Olivier Sinclair uitgegaan, en miss Campbell
vermeende hem daarvoor in het bizonder te moeten bedanken.

Toen het besluit om te blijven genomen was, ontscheepten de matrozen
de voorwerpen, die voor het verblijf der toeristen op het eiland
benoodigd waren. Clam Shell was spoedig tot een voorloopige woning
hervormd en werd met den weidschen naam van Melvill House gedoopt. Men
zou er evengoed, ja zelfs beter zijn dan in de herberg van Jona. De kok
beijverde zich een doelmatige plek voor zijn keukenwerkzaamheden bij
den ingang der grot op te sporen, en vond die achter een uitstekende
rots, die tot dat doel klaarblijkelijk geschapen was.

Toen verlieten miss Campbell met Olivier Sinclair en de gebroeders
Melvill, alsook juffrouw Bess en Partridge, de Clorinda, en liet John
Olduck het anker lichten, na de kleine vlet van het jacht, die den
toeristen van groot nut kon zijn om van de eene rots naar de andere
te komen, ter hunner beschikking gesteld te hebben.

Een uur later was de Clorinda met dubbel gereefde zeilen en met
neergelaten stengen en onder haar stormfok onder weg en manoeuvreerde,
om het eiland Mull ten noorden te ronden, ten einde Achnagraig
langs de zeeëngte, die dat eiland van den vasten wal scheidt, te
bereiken. Haar passagiers, op het hoogste punt van Staffa staande,
volgden haar met de oogen, zoolang hun zulks mogelijk was. Onder den
druk van den wind stuurboord overhellende, geleek zij een witte meeuw,
die met rappe wiek de golftoppen scheert. Een half uur later was zij
achter het eilandje Gometra verdwenen.

Maar, hoewel het weer dreigde, de dampkring was niet geheel en al
beneveld. De zon drong nog door de groote wolkenscheuren, die de wind
in het zenith veroorzaakte. Men kon nog over het eiland wandelen
en den voet der basaltrotsen, waarop het rust, rondom volgen. Het
eerste verlangen, dat miss Campbell te kennen gaf, was met hare ooms,
de gebroeders Melvill, evenwel onder geleidde van Olivier Sinclair,
de grot van Fingal te bezoeken.

De toeristen, die van den kant van Jona aankomen, doen dit gewoonlijk
met de sloepen van de stoomboot van Oban. De mogelijkheid bestaat
evenwel, om tot in haar volle diepte door te dringen, wanneer men op
de rotsen ter rechter zijde ontscheepte, waar die als het ware eene
soort bruikbare kaai vormden. Men kon zelfs op dien oever zonder
vaartuig komen.

Olivier Sinclair besloot dan ook om de grot langs dien kant binnen
te dringen, zonder de vlet van de Clorinda te gebruiken.

Men verliet dus Clam Shell. Men nam den natuurlijken weg, die de
oostkust van het eiland omzoomt. Het uiteinde der loodrecht vlak
naast elkander staande achtkante spijlen of zuilen vormde, alsof
een ingenieur er zich mede bemoeid had, een stevigen en volkomen
drogen straatweg aan den voet der groote rotsen. De wandeling werd
al keuvelende afgelegd, terwijl men de eilandjes bewonderde, die
soms door de branding werden gestreeld en wier grondvlak toch in het
groene water tot op een groote diepte was te ontwaren. Er is geen
bewonderenswaardiger pad uittedenken dan de weg, die naar die grot
voert, welke overwaard is door den een of anderen held uit de Duizend
en één nacht bewoond te worden.

Bij het zuid-oostelijke uiteinde van het eiland aangekomen, deed
Olivier Sinclair zijn metgezellen eenige natuurlijke treden opklimmen,
die de eeretrap van een paleis niet zouden ontsierd hebben.

In den hoek van het trapportaal verheffen zich de buitenpijlers, die,
even als de zuilen van den kleinen tempel van Vesta te Rome, zich
tegen de wanden der grot groepeeren, maar zoodanig naast elkander
geplaatst zijn, dat zij het ruwe van den achtergrond bemantelen. Op
hun toppeneind rust het ontzaglijk rotsgevaarte, dat dien hoek van
het eilandje vormt. De schuine kloofvlakken dier rotsen, die volgens
de meetkundige doorsnee der sluitsteenen van een verwulfsel schijnen
gevormd te zijn, steken zonderling af bij den loodrechten stand der
zuilen, die haar dragen.

Aan den voet van die traptreden rees en daalde de zee, wel is waar
nog rustig, maar toch reeds minder kalm en reeds onder den invloed
van het weer buiten, even als door de ademhaling van een levend wezen
bewogen. Daar weerkaatsten de geheele grondvesten van de vervaarlijke
rotsmassa hun beeld en wierpen een zwartachtige schaduw op de golvende
wateren.

Op het boventrapportaal aangekomen, wendde Olivier Sinclair links om
en toonde aan miss Campbell een soort smalle kade, of beter een door
de natuur gevormde bank, die den wand tot bij het binnenste uiteinde
der grot volgde. Eene leuning, gedragen door ijzeren spijlen, die in
het basalt verankerd waren, diende tot handgeleide tusschen wand en
den scherpen rotskant van die smalle kade.

»Oh!" zei miss Campbell, »die leuning bederft wel wat het tooverpaleis
van Fingal."

»Maar wanneer zij nuttig is, moet men haar gebruiken," zei broeder Sam.

»En zie, ik gebruik haar," vulde broeder Sib aan.

Op raad van hun gids stonden de bezoekers een oogenblik stil bij den
ingang van Fingals' spelonk.

Voor hen opende zich iets als een kerkgewelf, hoog en diep, gevuld
met een geheimzinnig halfduister. De afstand van de beide zijwanden,
aan het zeevlak genomen, bedroeg ongeveer vier en dertig voet. Ter
rechter en ter linker zijde verborgen basaltzuilen, de eene tegen de
andere gedrongen, zooals wel in sommige kathedralen uit het laatste
gedeelte van het gothische tijdperk waargenomen wordt, de massa der
stutmuren. Op de kapiteelen dier zuilen rustten de hellingen van
een onmetelijk ogiefvormig gewelf, dat bij haar sluitstuk zich ruim
vijftig voet boven den gemiddelden stand der water-oppervlakte verhief.

Miss Campbell en hare metgezellen, opgetogen bij dat eerste gezicht,
moesten zich met geweld ontrukken aan hunne bewonderende beschouwing,
om dit uitsteeksel, dat de innerlijke bank vormde te volgen.

Daar rangschikten zich in volmaakte orde honderden prismatische
zuilen, van ongelijken omvang, geheel gelijk aan de voortbrengselen
eener reusachtige kristalvorming. De fijne scherpe kanten komen zoo
zuiver uit, alsof de beitel eens beeldhouwers ze bewerkt heeft. In
de inspringende hoeken der eene sluiten de uitspringende hoeken der
anderen aan. Deze zijn drievlakkig, de andere vier- vijf- zes- en
zelfs zeven- en achtvlakkig, hetgeen bij de algemeene uniformiteit
van het bouwstuk toch eene afwisseling aanbiedt, die den kunstzin
der natuur voordeelig doet uitkomen.

Het licht, van buiten binnendringende, speelt op al die veelvlakkige
hoeken. Op het binnenwater als door een spiegel teruggekaatst,
gevoed als het ware op de schitterende vlakken der onderzeesche
gesteenten, door de waterplanten groen of somber rood en helder geel
getint, ontlokte dat licht duizende schitteringen op de hoeken en
uitstekende punten der basaltrotsen, die de innerlijke nokken van dit
overgelijkelijk onderaardsche gewelf met onregelmatige vakken tooide.

Binnen die grot heerschte een klankvolle stilte,--wanneer deze
twee woorden in zoo ééne uitdrukking aan elkander mogen gekoppeld
worden.--Dat is eene stilte, aan diepe holen eigen, die de bezoekers
niet poogden te storen. Slechts de wind deed er een stroom van
langgerekte akkoorden hooren, die uit eene droefgeestige serie van
halfnoten schijnen te bestaan, welke zich verheffen en dan langzaam
wegsterven. Men zou meenen al die prisma's onder dien machtigen
adem te hooren weerklinken evenals de triltonen van een machtigen
harp. Wellicht is aan dat zonderling geluid, de naam van An-Na-Vine,
»de geheimzinnige grot," zooals die spelonk in de keltische taal
genoemd wordt, te danken.

»En welke naam zou haar beter voegen?" vroeg Olivier Sinclair, »daar
Fingal de vader van Ossian was, wiens genie de poëzie en de muziek
als in ééne kunst heeft weten te vereenigen."

»Voorzeker," antwoordde broeder Sam, »maar zoo als Ossian het zelf
zeide: »Wanneer zal mijn oor den zang der barden hooren? Wanneer zal
mijn hart trillen en kloppen bij het verhaal van de heldendaden mijner
voorvaderen. De harp doet de bosschen van Sebora niet meer weergalmen!"

»Ja," vulde broeder Sib aan, »het paleis is thans eenzaam en verlaten,
en de echo's zullen de gezangen van weleer niet meer herhalen!"

De geheele diepte der grot wordt op ongeveer honderdvijftig voet
geschat. Op den achtergrond van het hooge gewelf, verschijnt een
soort van buffetorgel, waarop een zeker aantal zuilen verrijzen van
minder omvang dan die bij den ingang, maar even volmaakt van lijnen
als de laatstbedoelde.

Daar wilden miss Campbell, Olivier Sinclair en de beide ooms een
oogenblik verwijlen.

Van dat punt was het verschiet, dat zich naar den kant van de
volle lucht opende, bewonderenswaardig. Het water, als doortrokken
van lichtdeelen, gaf de gesteldheid te zien van den onderzeeschen
bodem der grot, die uit de toppeneinden van vier- tot zevenvlakkige
zuilen bestond, welke zoodanig in elkander passen, dat zij als de
vlakken van een mozaiekwerk aansluiten; op de zijwanden vertoonden
zich verwonderlijke licht- en schaduweffekten. Alles verdween,
doofde uit, wanneer een wolk voor den ingang der grot als voor het
voorgedeelte van een tooneel voorbijgleed. Maar alles schitterde
ook daarentegen en verlevendigde onder de zeven prisma-kleuren,
wanneer een zonnestraal, door het kristalheldere water van den bodem
teruggekaatst, in lichtgevende strooken tot zelfs het sluitstuk van
het bovengewelf bescheen.

Buiten de grot brak de zee op de eerste grondvesten van den
reusachtigen boog. Die omlijsting, zwart als een boordsel van
ebbenhout, maakt geen inbreuk hoegenaamd op de fraaiheden van
den achtergrond. Daar buiten verscheen de gezichteinder bij de
aanraking van den hemel met het water in zijn geheelen luister, met het
vergezicht op Jona, waar, op een afstand van twee mijlen, de bouwvallen
van zijn klooster zich als wit uitgebeeld tegen de lucht afteekenden.

Allen, opgetogen over de tooverachtige tooneelversiering, wisten niet,
hoe hunne bewonderende gevoelens te uiten.

»Welk tooverpaleis!" zei eindelijk miss Campbell, »en wat zou de man,
met een prozaïschen geest bedeeld zijn, die weigeren mocht te gelooven,
dat God het geschapen heeft voor de luchtgeesten en waternimfen. Voor
wien toch zouden die tonen van de groote aeolische harp, door den adem
der winden voortgebracht, weerklinken? Is dat niet de bovennatuurlijke
muziek, die Waverley in zijn droomen hoorde; de stem van Selma, waarvan
de zanger de akkoorden onder noten gebracht heeft, om er zijn helden
mede te verrukken?"

»Gij hebt gelijk, miss Campbell," antwoordde Olivier Sinclair, »en
ongetwijfeld heeft Walter Scott, wanneer hij zijn beelden in dat
dichterlijk verleden der Schotsche Hooglanden zocht, aan het paleis
van Fingal gedacht."

»Hier zou ik de schim van Ossian wenschen op te roepen," hernam het
jonge meisje geestdrift vol. »Waarom zou de onzichtbare bard, na een
slaap van vijftien eeuwen niet op mijn stem verschijnen? O! het is
mij een weelderige behoefte te denken, dat die ongelukkige, blind als
Homerus, dichter evenals hij, meer dan eens, wanneer hij de heldendaden
van zijn tijdperk bezong een toevlucht in dit paleis heeft gezocht,
dat nog den naam zijn vaders draagt! Hier hebben ongetwijfeld de echo's
van Fingal zijn epische en lyrische ontboezemingen in den zuiversten
gaëlischen tongval herhaald. Gelooft gij niet, mijnheer Sinclair,
dat Ossian neergezeten was op de plek, waarop wij ons thans bevinden
en dat de tonen zijner harp zich met de ruwe klanken van Selma's stem
vermengd hebben?"

»Hoe zou het mogelijk zijn," antwoordde Olivier Sinclair, »geen geloof
te slaan aan hetgeen gij met zoo innige overtuiging zegt?"

»Indien ik hem opriep?" mompelde miss Campbell.

En met haar frissche stem liet zij herhaalde malen den naam van den
ouden bard te midden der windtrillingen weerklinken.

Maar al was het innig verlangen van miss Campbell ook groot, en al
had zij hem ook tot driemaal toe opgeroepen, de echo alleen antwoordde
haar. De schim van Ossian verscheen niet in zijn vaderlijk paleis.

De zon was middelerwijl achter dikke dampen verdwenen. De grot werd
met zwarte schaduwen vervuld; de zee begon buiten op te komen, haar
lange deininggolven kwamen reeds breken op de laatste basaltlagen in
het achterste gedeelte der grot.

De bezoekers betraden dus weer het smalle pad, dat reeds meer dan half
met de spatten der golven overdekt was. Ze sloegen den hoek van het
eilandje om, waartegen de wind van uit volle zee met kracht loeide;
toen bevonden zij zich, althans voor het oogenblik, in veiligheid op
den straatweg.

Tijdens de twee uren, dat zij in de grot vertoefden, was het slechte
weer aanmerkelijk toegenomen. De windvlagen wakkerden aan, terwijl zij
zich op de kusten van Schotland wierpen, en dreigden aan te groeien
tot een orkaan.

Maar miss Campbell en haar tochtgenooten, beschermd als zij waren door
de basaltkusten, konden gemakkelijk de grot van Clam Shell bereiken.

Den volgenden dag vertoonde de kwikkolom van den barometer een nieuwe
daling en ontketende zich de wind met groote woestheid. Zware en zwarte
wolken vervulden het luchtruim, terwijl zij het aardrijk naderden.

Het regende nog niet, maar de zon bleef onzichtbaar en vertoonde zich
zelfs niet bij korte tusschenpoozen.

Miss Campbell scheen niet zoo teleurgesteld door het slechte weder,
als men meende te moeten duchten. Het verblijf op een verlaten eiland,
dat door den storm gezweept werd, kwam met haar warmbloedig gestel
overeen. Als een heldin van Walter Scott vond zij er genoegen in
tusschen de rotsen van Staffa meestal alleen rond te dolen, en was
dan in haren nieuwen gedachtenkring afgetrokken. Iedereen eerbiedigde
haar zucht tot eenzaamheid.

Zij was ook verscheidene malen naar de grot van Fingal, welker
dichterlijke vreemdsoortigheid haar aantrok, teruggekeerd. Daar bracht
zij geheele uren in mijmering door en hield al heel weinig rekening
met de aanbevelingen, die haar gedaan waren, om er niet onvoorzichtig
in te dringen.

Daags daarna, den 9den September, bevond het maximum van de
dampkringspressie zich ter hoogte van de Schotsche kusten. In de
nabijheid van dat stormcentrum verplaatsten zich de luchtlagen met
een weergaloos geweld. Het was in den volsten zin des woords een
orkaan. Niets zou hem op de bovenste punt van het eiland kunnen
weerstand bieden.

Tegen zeven uur des avonds, tijdstip, waarop het diner in Clam Shell
werd opgedragen, hadden Olivier Sinclair en de gebroeders Melvill
alle redenen om zich zeer ongerust te gevoelen.

Miss Campbell was tegen drie uur uitgegaan, zonder te zeggen waarheen,
en nog was zij niet terug gekeerd.

Men oefende geduld tot zes uur, evenwel niet zonder dat de angstige
ongerustheid voortdurend stijgende was. Miss Campbell kwam echter
niet opdagen.

Olivier Sinclair was herhaalde malen op het bovenplat van het eiland
geklommen, zonder haar te bespeuren....

De storm loeide met een onvergelijkelijke woede en de zee zweepte
met haar torenhoog opgejaagde golven zonder verpoozen het gedeelte
van het eilandje, dat naar het zuidwesten gekeerd was.

»Ongelukkige miss Campbell!" riep Olivier Sinclair eensklaps uit;
»wanneer zij nog in de grot van Fingal is, dan moet zij er uitgehaald
worden of zij is verloren!"






XX.

ALLES TER WILLE VAN MISS CAMPBELL!


Eenige oogenblikken later kwam Olivier Sinclair, nadat hij den
straatweg met versnelden pas had afgelegd, voor den ingang der grot
aan, ter plaatse, waar de basalt-trap zich verheft.

De gebroeders Melvill en ook Partridge waren hem op de hielen gevolgd.

Juffrouw Bess was te Clam Shell gebleven, om alles onder
onuitsprekelijke angsten voor de ontvangst van Helena, wanneer zij
terugkwam, voor te bereiden.

De zee was nu dermate gezwollen, dat zij het bovenste trapportaal
bereikte. Zij sloeg reeds over de leuning en belemmerde iederen
toegang langs het pad.

Uit de onmogelijkheid om binnen de grot te kunnen dringen volgde
natuurlijk ook de onwaarschijnlijke kans om er uit te kunnen komen. Was
miss Campbell daar binnen, dan was zij gevangen! Maar hoe zou men
dit te weten komen?

»Helena! Helena!"

Zou die naam, uitgegalmd te midden van het onafgebroken geklots der
golven, wel kans hebben om gehoord te worden? Het was inderdaad
een gedonder èn van den wind èn van de zee, die zich daar met
onbeschrijfelijk geweld binnen die grot stortte. Noch geluid, noch
oog waren machtig genoeg, om daar thans door te dringen.

»Misschien is miss Campbell daar niet in," zei broeder Sam, die zich
aan die hoop wenschte vast te klemmen.

»Waar zou ze dan zijn?" vroeg broeder Sib.

»Ja juist, waar zou zij dan zijn!" riep Olivier Sinclair uit. »Heb
ik haar dan niet te vergeefs op het plat van het eiland, en te midden
van de rotsen langs het strand, ja overal gezocht? Zou zij niet reeds
bij ons teruggekomen zijn, wanneer dit mogelijk ware?"

»Neen zij is daar!.... daar!"

En men herinnerde zich het geestdriftvolle maar vermetel onbezonnen
verlangen, dat het jonge meisje verscheidene malen had aan den dag
gelegd, om eens een storm in de grot van Fingal te kunnen bijwonen. Had
zij dan vergeten, dat de zee, door den orkaan opgezweept, daar binnen
moest dringen, haar met haar razende golven tot aan het gewelf vullen
en er een gevangenis van zou maken, welker deur met geen geweld was
open te breken?

Wat kon men nu beproeven, om bij haar te komen en haar te redden?

Onder den aandrang van den orkaan, die dezen hoek van het eilandje
met volle kracht geeselde, verhieven zich de golven soms tot bij het
bovenste gedeelte van het gewelf. Daar braken zij met een oorverdoovend
geraas. Het te veel binnen gedrongen water werd door den terugstoot
naar buiten geworpen en viel in schuimende stroomen terug op de
buitenste rotsen, even als de waterstralen van den Niagara-val. Maar
het benedenste gedeelte der golven, onder den machtigen aandrang van de
deining uit volle zee, stortte zich met de kracht van een bergstroom,
wiens afsluitdijk plotseling bezweken is, binnen de grot. Het was
dus tegen den achterwand zelf der spelonk, dat de zee klotste met
oorverdoovend geweld.

Op welke plek daar binnen zou miss Campbell een toevlucht, die voor
dien golfslag veilig zou zijn, hebben gevonden? De opening der
grot was geheel en al aan de woede der wilde baren blootgesteld,
die bij hunne uitstrooming, zoowel als bij hun binnenkomen, het pad
onweerstaanbaar moesten schoonvegen.

En toch, men trachtte nog te twijfelen, of het jonge meisje daar
zou zijn. Hoe zou zij weerstand hebben kunnen bieden aan zoo'n
binnendringen der woedende zee in dit slop zonder uitgang? Was haar
verminkt en verscheurd lichaam, door den terugstroom meegesleurd,
niet reeds naar buiten gevoerd? Had de aanrollende zee, die langs de
kust liep, haar reeds snel meegesleept onder langs den straatweg en
de klippen, tot bij de grot van Clam Shell?

»Helena! Helena!!"

Die naam weerklonk onophoudelijk te midden van het geloei van den
wind, het gedonder en het geklots der golven. Maar geen kreet die
daarop antwoord gaf, of ook antwoord kon geven.

»Neen! neen! zij is niet in die grot!" herhaalden de gebroeders
Melvill als wanhopigen.

»Jawel, zij is er!" bevestigde Olivier Sinclair met overtuiging.

En met den vinger wees hij op een stuk stof, dat door den terugloop
der golven op een der basalttreden geslingerd werd.

Olivier Sinclair stormde de trap af, om die lap te bezichtigen.

Het was de »snod," het Schotsche lint, dat miss Campbell in heur
haren droeg.

Was thans nog twijfel mogelijk?

Maar wanneer dat lint haar ontrukt had kunnen worden, was miss Campbell
dan niet door denzelfden golfslag tegen de wanden van Fingal's spelonk
verbrijzeld en verpletterd?

»Oh! ik moet het weten?" riep Olivier Sinclair uit.

En van een terugstrooming der golven gebruikmakende, die het pad
halverwege ontblootte, greep hij de eerste spijlen der trapleuning;
maar een onmetelijke watermassa stortte zich op hem, sloeg hem van
de been en smakte hem op het trapportaal neer.

Wanneer Partridge zich niet met het grootste levensgevaar op
hem geworpen en hem gegrepen had, Olivier Sinclair ware tot op de
benedenste treden naar onderen gerold en zou de zee hem medegesleept
hebben, zonder dat het mogelijk was, hem hulp te verleenen.

De jonkman was opgestaan, maar voelde zijn ijver, om binnen de grot
te dringen, niet verkoelen.

»Miss Campbell is daar!" herhaalde hij voortdurend. »Zij is levend daar
binnen, dewijl haar lichaam niet naar buiten geworpen is, even als dit
lapje stof! Het is dus niet onmogelijk dat zij een toevlucht binnen
een of andere uitholling gevonden zal hebben! Maar haar krachten
zullen weldra uitgeput zijn! Zij zal onmogelijk weerstand kunnen
bieden tot op het oogenblik, dat de eb zal ingetreden zijn!... Wij
moeten haar dus bereiken!"

»Ik zal gaan!" zei Partridge.

»Neen!... ik!" antwoordde Olivier Sinclair.

Een uiterste middel om bij miss Campbell te komen, zou door hem
beproefd worden. Evenwel zelfs dat middel zou ter nauwernood één kans
van slagen aanbieden tegen negen en negentig anderen van mislukken.

»Wacht ons hier, heeren," zei hij tot de gebroeders Melvill. »Binnen
vijf minuten zijn wij terug. Kom Partridge!"

De beide ooms bleven daar op dien uithoek van het eilandje
wachten, beschut boven op de steile kust, alwaar de zee hen niet
kon bereiken. Olivier Sinclair en Partridge spoedden intusschen in
allerijl voort naar de grot van Clam Shell.

Vijf minuten later verschenen de jonkman en de oude dienaar weer;
zij sleepten de kleine vlet van de Clorinda, die kapitein Olduck ten
gerieve der toeristen had achtergelaten, over den straatweg voort.

Zou Olivier Sinclair zich door de zee binnen de grot laten stuwen,
nu men langs den landweg daar niet kon inkomen?

Ja, dat ging hij beproeven. Hij aarzelde evenwel niet. Het schuitje
werd beneden bij de trap, achter een der basalttreden, buiten de
branding gebracht.

»Ik ga met u!" zei Partridge.

»Neen," zei Olivier Sinclair. »Dat kan niet. De kleine vlet mag niet
noodeloos worden overladen. Is miss Campbell nog levend, dan zouden
drie menschen in dat vaartuigje moeten. Neen, ik zal mij alleen
wel behelpen!"

»Olivier!" riepen de twee broeders, die hunne snikken niet konden
bedwingen. »Olivier! o Olivier! red onze dochter!"

De jonkman drukte hun de hand, sprong in de vlet, zette zich op
de middenbank, greep de beide roeiriemen en bereikte behendig de
terugstrooming; hij wachtte het aanrollen af eener groote baar,
die hem vlak voor de Fingal's grot bracht.

De vlet werd door deze omhoog getild; maar Olivier Sinclair slaagde
er in haar, door een behendige behandeling der roeiriemen, op den
kop der golf te houden. Ware ze dwarszee's geraakt, dan zou zij
onvermijdelijk hebben moeten omslaan.

Die eerste maal heesch de zee het nietige vaartuig bijna tot bij de
hoogte op van het gewelf. Men kon vreezen, dat de notendop zich tegen
de rotsmassa zou verpletteren, maar toen de golf terugliep sleepte
zij dien in haar onweerstaanbare strooming naar volle zee mede.

Drie maal werd de sloep zoo opgetild en met reuzenkracht naar de
grot gestuwd. Maar telkens werd ze weer achteruit gesleurd, zonder
zich een doortocht te hebben kunnen banen door de watermassa, die den
ingang versperde. Olivier Sinclair, geheel en al kalm, en zich zelven
volkomen meester, hield de vlet met zijn roeiriemen in evenwicht.

Eindelijk tilde een hoogere golftop het nietig vaartuig op. Het
balanceerde een ondeelbaar oogenblik, ter hoogte bijna van het
bovenplat van het eiland, op den rug van dien vloeibaren berg. Toen
ontstond een schrikkelijk diepe voor, tot aan den voet der grot, en
werd Olivier Sinclair in schuine richting voortgestuwd, alsof hij de
hellingen van een machtigen waterval afdaalde.

Een kreet van schrik ontsnapte aan al de getuigen van dit vreeselijk
tooneel. Het was alsof het vaartuig werkelijk en onweerstaanbaar
tegen de basaltzuilen van den linker hoek aan den ingang der grot
ging verbrijzeld worden.

Maar de kloeke jongeling gaf met zijn roeiriemen steun aan zijn
vlet. Gedurende een kortstondig oogenblik verscheen de ingang als
genaakbaar en schoot hij met de snelheid van een voortgedreven
pijl vooruit, alvorens de zee teruggerold en zich in een overgroote
baar omgekruld kon hebben, en verdween hij voor aller oogen in het
innerlijke der donkere grot.

Een seconde later plofte de watermassa als een onmetelijke sneeuwval
neer en sloeg tot aan den uitersten bovenkant van het eilandje.

Zou de vlet nu tegen den achterwand van de grot verbrijzeld zijn en
moest men nu twee slachtoffers van dien storm te betreuren hebben in
plaats van een?

Toch was daar niets van aan. Olivier Sinclair was met groote snelheid
voortgeschoten, zonder de ongelijke zoldering van het gewelf te
raken. Hij had zich in het vaartuig plat op den buik moeten werpen, om
den schok met de basaltbundels, die omlaag hingen en van alle kanten
uitstaken, te ontgaan. Dat was hem gelukt. In minder dan een seconde
had hij den tegenovergestelden rotswand bereikt en koesterde slechts
ééne vrees, namelijk die van door den terugloop der watermassa weer
naar buiten te worden meegesleept, zonder zich aan eenig uitstekend
punt daarbinnen te hebben kunnen vastklemmen.

Gelukkig stootte de vlet, door eene baar voortgestuwd, welker kracht
door een teruggolving zeer verzwakt was, tegen de zuilen die het
buffetorgel vormden, waarvan wij vroeger spraken, en dat tegen
den achterwand van Fingal's kelder verrees, en werd meer dan half
verbrijzeld door den schok. Maar Olivier Sinclair had gelegenheid een
stuk basalt met de hand te grijpen en zich daaraan met de wanhopige
kracht eens drenkelings vast te klemmen. Een oogenblik later kon hij
zich omhoog hijschen en buiten het bereik der zee zijn werk vervolgen.

Terstond daarop werd de ontredderde vlet door een terugrollende
baar medegevoerd en naar buiten geslingerd. Toen zij dat wrak zagen
verschijnen, konden de gebroeders Melvill en ook Partridge niet anders
meenen, dan dat de koene redder zelf was omgekomen.






XXI.

STORM IN EENE GROT.


Olivier Sinclair was geheel ongedeerd en voor het oogenblik in
veiligheid. De duisternis was evenwel zoo groot in de grot, dat hij
daarin niets kon onderscheiden. Het schemerlicht kon slechts van de
tusschenruimte van twee golven gebruik maken, wanneer de ingang van
de watermassa eenigermate bevrijd was, om de grot binnen te dringen.

Olivier Sinclair trachtte evenwel te ontdekken, waar miss Campbell
een toevlucht had kunnen vinden.... Die poging was echter te vergeefs.

Hij riep:

»Miss Campbell! miss Campbell!"

Hoe te beschrijven, wat er in hem omging toen hij een hemelsche stem
hem hoorde antwoorden:

»Mijnheer Olivier! mijnheer Olivier!"

Miss Campbell was in leven.

Maar op welke plek had zij zich buiten het bereik van het stormloopen
der golven en dus in veiligheid kunnen stellen? Olivier Sinclair
trachtte over het pad met alle voorzichtigheid de geheele Fingal's
spelonk rond te kruipen.

In den linker wand had een holte in het basalt eene oneffenheid
veroorzaakt, die de gedaante had van eene nis. Daar waren de zuilen
van elkander geweken en hadden een schuilplaats gevormd, die bij hare
opening vrij breed was, maar zich langzamerhand zoodanig vernauwde,
dat slechts ruimte voor één persoon er in aangetroffen werd. De
legende verleende aan die uitholling den naam van: »Fingal's armstoel."

Het was in die schuilplaats, dat miss Campbell, door het
binnenstormende water overvallen, eene toevlucht had gezocht.

Weinige uren vroeger was bij eb de ingang van de grot gemakkelijk
toegankelijk geweest, en had het onvoorzichtige meisje haar gewoon
bezoek daar afgelegd. Daarbinnen gaf zij zich aan hare mijmeringen
over, begreep het gevaar niet, waarmee de opkomende vloed haar
bedreigde, en had zij niets opgemerkt van hetgeen buiten omging. Hoe
schrok zij, toen zij de grot willende verlaten, geen uitgang meer
door het binnenstroomende water kon vinden.

Toch verloor miss Campbell het hoofd niet. Zij zocht een schuilplaats
te bereiken, en na twee of drie vruchtelooze pogingen om op het
buitenste trapportaal te komen, kon zij eindelijk, niet zonder wel
twintigmaal gevaar geloopen te hebben meegesleurd te worden, in dien
armstoel van Fingal dringen.

Daar vond Olivier Sinclair haar ineen gedoken, maar buiten het bereik
der stortzeeën.

»Oh! miss Campbell!" riep hij, »hoe hebt gij zoo onvoorzichtig kunnen
zijn, om u zoo bij het begin van een storm bloot te stellen. Bij
God! wij waanden u verloren!"

»En gij zijt gekomen om mij te redden, mijnheer Olivier," hernam miss
Campbell, meer getroffen door het edele moedbetoon van den jonkman,
dan verschrikt over de gevaren, die zij geloopen had of nog kon loopen!

»Ik ben gekomen om u uit een neteligen toestand te redden, miss
Campbell," antwoordde Olivier Sinclair met vuur, »en met Gods hulp
zal ik slagen!--Gij zijt toch niet bang?"

»Of ik bang ben?.... neen!.... Nu gij bij mij zijt, vrees ik niets
meer. En.... daarenboven, kon een ander gevoel dan bewondering mij
bezielen bij den aanblik van zoo'n schouwspel?.... Kijk!"

Miss Campbell was tot achter in haar smalle schuilplaats terug
geweken. Olivier Sinclair, die voor haar recht overeind stond,
trachtte haar, zoo goed hem zulks mogelijk was, te beschutten,
wanneer eene golf woedender dan de vorige, haar dreigde te bereiken.

Beiden zwegen in dezen plechtigen stond. Had Olivier Sinclair wel
noodig uit te spreken, wat er omging in zijn hart? En zouden woorden
wel bij machte geweest zijn, om uit te drukken wat miss Campbell
gevoelde?

De jonkman zag evenwel met een onuitsprekelijken angst, niet voor
hem maar voor miss Campbell, de gevaren van buiten vermeerderen. Hij
moest begrijpen, toen hij het gehuil van den wind en het geklots
en gedonder der zee hoorde, dat de storm zich met verdubbelde woede
ontketende. Hij zag het peil der wateren stijgen onder den invloed
van het getij, dat nog verscheidene uren zou aanhouden.

Tot waar zou de vloed, welken de golfslag uit volle zee een
buitengewone hoogte zou verleenen, stijgen? Dat kon onmogelijk iemand
voorspellen. Maar het was duidelijk zichtbaar, dat de grot zich
langzamerhand vulde. Indien daarbinnen geen volslagen duisternis
heerschte, had dit hierin zijn oorzaak, dat de golfkuiven als het
ware door het licht van buiten waren doorweven, en dat hier en daar
phosphoresceerende lichtplekken als elektrische straalbundels, die
zich aan de hoeken en oneffenheden der basaltblokken vasthechtten,
in de watermassa schitterden, die de scherpe hoeken der prisma's
als met vuur overdekten en bij haar terugijlen een twijfelachtige
loodkleurige schemering achterlieten.

Wanneer de schelle verschijning van die verlichting plaats had,
keerde zich Olivier Sinclair tot miss Campbell, en zag hij haar aan
met een ontroering, die niet enkel aan het besef van het gevaar,
waarin zij verkeerde, was toe te schrijven.

Miss Campbell glimlachte zwijgend en verkeerde geheel onder den indruk
van dit schouwspel van een storm in een grot!

Maar in dat oogenblik sloeg een machtigere deininggolf tot bij de
uitholling van Fingal's armstoel. Olivier Sinclair meende, dat zij
beiden uit hun toevluchtsoord gesleurd zouden worden.

Hij vatte het jonge meisje in zijn armen, als een prooi, die de
woedende zee hem trachtte te ontrukken.

»Olivier! Olivier!" schreeuwde het jonge meisje in een oogenblik van
radeloozen angst, dien zij niet had kunnen bedwingen.

»Vrees niets, Helena!" antwoordde Olivier Sinclair. »Ik zal u
beschermen, Helena!.... ik zal...."

Ja, hij zeide dat: Ik zal u beschermen: Maar hoe? Hoe zou hij haar
aan het machtig geweld der stortzeeën kunnen ontvoeren, wanneer hunne
woede aangroeide, wanneer de wateren nog hooger stegen, wanneer de
toevluchtsplaats in dien armstoel onhoudbaar werd? Op welke andere
plek zou hij redding zoeken? Waar zou hij een schuilplaats vinden
buiten het bereik van dien monsterachtigen opstand der zee. Alle
die gebeurlijkheden verschenen voor hem in hare schrikkelijke
werkelijkheid.

Maar hij moest boven alles koelbloedig zijn. Olivier Sinclair beijverde
zich dan ook kloekhartig om zich zelven meester te blijven.

En hij moest dat te eerder, nu het te voorzien was, dat zoo niet de
zedelijke moed, dan toch de lichaamskracht het jonge meisje eindelijk
zou ontzinken. Olivier Sinclair voelde reeds, dat zij langzamerhand
zwakker werd en ging bezwijken. Hij wilde haar geruststellen, hoewel
hijzelf zich de hoop voelde begeven.

»Helena.... dierbare Helena!" lispte hij, »toen ik naar Oban
terugkeerde.... vernam ik.... dat gij het waart.... dat ik aan u
mijne redding uit de Corryvrekankolk heb te danken!"

»Wat?.... Olivier.... gij wist!...." stamelde miss Campbell, met
uiterst zwakke stem.

»Ja, lieve!.... en ik voel heden mijn schuld!.... O! ik zal u uit de
Fingal's grot redden!"

Maar hoe kon Olivier Sinclair van redding spreken in een oogenblik,
dat de watermassa met geweld aan den voet hunner schuilplaats
neerplofte! Hij slaagde er zelfs gebrekkig in, om zijn gezellin tegen
de spatten te beveiligen. Twee of driemaal was hij op het punt van door
den golfslag meegesleurd te worden.... En dat hij nog weerstand bood,
was het gevolg eener bovenmenschelijke poging; hij voelde immers de
armen van miss Campbell, die zijn leest krampachtig omknelden. Hij
begreep, dat zij onvermijdelijk met hem voortgesleept zou worden.

Het kon half tien des avonds zijn. De storm moest zijn hoogste
punt van geweld bereikt hebben. En waarlijk, de stijgende wateren
stortten zich met de onbedwingbare onstuimigheid van een lawine in
Fingal's spelonk. De schok dier watermassa op den achterwand en op
de zijwanden der grot, veroorzaakte zoo'n oorverdoovend geraas, en
zoodanig was het geweld der golven, dat stukken basalt van de wanden
werden afgescheurd, bij hunnen val in het witte, lichtgevende schuim
plompten en daarin zwarte gaten vormden.

Zouden onder dien aanval, wiens hevigheid niet te beschrijven is, de
zuilen stuk voor stuk losgerukt en in den afgrond neervallen? Zou het
gewelf gevaar loopen van intestorten? Alles was in die oogenblikken
voorwaar te vreezen. Olivier Sinclair voelde zich dan ook door een
niet te overwinnen duizeling bevangen, waartegen hij zich trachtte te
verzetten. Dit werd veroorzaakt, door dat de lucht soms ontbrak. Wel
werd zij in overvloed de grot binnengestuwd, wanneer de golven
binnenstormden, maar somwijlen was het alsof die zelfde golven de lucht
weer opslorpten, wanneer zij bij haren terugloop naar buiten ijlden.

Miss Campbell, geheel en al uitgeput, voelde in die omstandigheden
hare krachten haar begeven en viel in zwijm.

»Olivier!... Olivier!..." lispte zij, terwijl zij in zijn armen gleed.

Olivier Sinclair had zich met het jonge meisje in het diepste gedeelte
van de schuilplaats neergehurkt. Hij ondersteunde miss Campbell,
hij dekte haar met zijn lichaam tegen de stortzeeën, hij worstelde,
terwijl hij zich tegen de uitstekende gedeelten der basaltrotsen
stutte, te midden eener duisternis, die nog zwarter scheen door
de tusschenpoozingen van phosphoresceerend licht te midden van het
onafgebroken gedonder, veroorzaakt door het voortdurend geklots en
geschok, vermengd met geloei en gesis. Neen, het was thans Selma's
stem niet meer, die in het paleis van Fingal weerklonk! Het geleek
veel meer een verschrikkelijk gehuil en geblaf van Kamschatka-honden,
die, volgens de uitdrukking van Michelet, in groote troepen en bij
duizendtallen, gedurende de lange winternachten tegen de loeiende
branding huilen en aldus met de woedende Noordelijke ijs-zee een
wedstrijd aangaan.

Eindelijk, eindelijk begon de eb in te treden en de zee
te dalen. Olivier Sinclair merkte op, dat met de daling der
water-oppervlakte ook de deining-golven, die uit volle zee aanrolden,
eenigszins, nog wel niet veel, bedaarden. Maar de duisternis in de grot
was toen zoo groot, dat het buiten betrekkelijk licht was. In die halve
duisternis begon de zwarte opening der spelonk, die niet meer door de
aanrollende watermassa bedekt werd, zich flauw te vertoonen. Weldra
bereikten nog maar de spatten en de fijne stofregen van de branding
den armstoel van Fingal. Het was thans geen wurgende en alles met
zich voortsleurende stortzee meer. De hoop keerde in het hart van
Olivier Sinclair terug.

Te rekenen naar het volzee-getij, kan aangenomen worden, dat het
middernachtuur reeds voorbij was. Nog twee uren, en het pad zou niet
meer schoongeveegd worden door de zweepende golfkoppen. Het moest dan
weer begaanbaar worden. Het was van belang zich bijtijds hiervan te
verzekeren. En eindelijk, na lang wachten, was het zoover gekomen.

Het oogenblik om de grot te verlaten was aangebroken.

Maar miss Campbell was nog niet uit haar onmacht ontwaakt. Geheel
krachteloos als zij was, nam Olivier Sinclair haar in zijn armen op,
liet zich toen buiten den armstoel van Fingal glijden en begon het
smalle pad te volgen, waarvan de ijzeren leuningspijlen onder het
geweld der zee afgewrongen, afgesleurd of verbroken waren.

Wanneer een golf op hem aanrolde, bleef hij een oogenblik staan of
trad ook wel onder den aandrang een of meer passen terug.

Eindelijk, op het oogenblik, dat Olivier Sinclair den buitensten hoek
zou bereiken, sloeg nogmaals een laatste monstergolf over hem heen en
omhulde hem met zijn waterstralen geheel en al. Hij dacht niet anders,
dan dat hij met miss Campbell tegen den rotswand zou verpletterd of
in de loeiende kolk aan zijn voeten worden meegesleept....

Maar door een laatste inspanning, gelukte het hem weerstand te bieden
en, gebruik makende van de verademing, die de terugvloeiende golf
hem schonk, stormde hij de grot uit.

In minder dan geen tijd had hij den hoek der steile kust bereikt,
waar de gebroeders Melvill, Partridge en ook juffrouw Bess, welke
laatste zich in haar ongeduld bij hen vervoegd had, den geheelen
nacht post hadden gevat.

Olivier en Helena waren gered.

Maar daar week de overspanning van zedelijke en lichamelijke
geestkracht, die Olivier Sinclair tot nu toe geschraagd had, op
haar beurt eindelijk ook. Hij viel buiten kennis aan den voet der
rotsen neer, nadat hij miss Campbell in de armen van juffrouw Bess
had overgegeven.

Zonder zijn toewijding en zijn moed zou Helena de grot van Fingal
niet levend hebben verlaten.






XXII.

DE GROENE STRAAL.


Eenige minuten later kwam miss Campbell, onder den invloed van de
frischheid der lucht, in de grot van Clam Shell tot haar zelve. Het
was alsof zij uit een droom ontwaakte, maar uit een droom, waarin
het beeld van Olivier Sinclair de heldenrol vervuld had. Er was haar
geen herinnering hoegenaamd bijgebleven van de gevaren, waarin haar
onvoorzichtigheid haar gebracht had.

Zij was nog niet in staat te spreken; maar toen zij Olivier Sinclair
te zien kreeg, blonken tranen van dankbaarheid onder haar schoone
oogwimpers en reikte zij de hand aan haren redder.

Broeder Sam en broeder Sib omhelsden, zonder een enkel woord te kunnen
uitbrengen, den jonkman in een gezamenlijke omarming, Juffrouw Bess
neeg en neeg nogmaals voor hem, en den goeden Partridge ontbrak
waarachtig de lust niet om hem te kussen.

Toen nam gelukkig de vermoeienis de overhand. Allen verwisselden hun
kleedingstukken, die òf door het zeewater òf door den regen doorweekt
waren, en sliepen in, om een zeer rustigen nacht door te brengen.

Maar de indrukken, die allen dien dag hadden opgedaan, zouden zoowel
voor de handelende personen in het drama, dat tot schouwtooneel de
legendarische grot van Fingal gehad had, als voor de toeschouwers,
onuitwischbaar in hun geheugen achterblijven.

Daags daarna, terwijl miss Campbell op haar bedje rustte, dat in den
achtergrond der Clam Shell grot voor haar gespreid was, wandelden de
gebroeders Melvill arm in arm over den nabij gelegen straatweg. Zij
spraken niet; maar hadden zij wel noodig te spreken om hun geheel
overeenkomstige gedachten te vertolken? Beiden bewogen te gelijkertijd
het hoofd op en neer, wanneer zij bevestigden; van rechts naar links,
wanneer zij ontkenden. En konden zij anders bevestigen, dan dat Olivier
Sinclair zijn leven had veil gehad om het onvoorzichtige jonge meisje
te redden? En wat ontkenden zij? Dat hunne oorspronkelijke plannen,
om miss Helena uit te huwelijken, thans onuitvoerbaar waren. In dat
stommetjes-spel werden nog wel andere zaken medegedeeld, waarvan
broeder Sam en broeder Sib de vervulling thans in een naaste toekomst
te gemoet zagen. Voor hen was Olivier niet meer Olivier. Hij was
niets minder dan Amin, de meest volmaakte held uit de zoo heldhaftige
gaëlische heldengedichten.

Olivier Sinclair was van zijn kant ten prooi aan een geheel natuurlijke
opgewondenheid. Een soort van uiterst kiesch gevoel bracht hem er toe,
om alleen te willen zijn. Het zou thans een knellend gevoel voor
hem zijn geweest, zich in tegenwoordigheid der gebroeders Melvill
te bevinden, alsof zijne tegenwoordigheid alleen den prijs voor zijn
toewijding van hen eischte.

Hij wandelde dan ook, na de grot van Clam Shell verlaten te hebben,
geheel alleen op het plateau van Staffa.

Al zijne gedachten voerden hem in dit oogenblik als van zelf naar
miss Campbell. Hij herinnerde zich zelf de gevaren niet, die hij had
geloopen, die hij vrijwillig met haar had gedeeld. Wat hij zich van
dien vreeselijken nacht herinnerde, waren de uren, in het bijzijn
van Helena in dat donker toevluchtsoord doorgebracht, toen hij haar
in zijn armen hield gesloten, om haar aan het geweld der baren te
ontrukken. Hij zag bij het phosphoresceerend lichten der golven het
gelaat van dat overschoone jonge meisje voor zich, het gelaat, dat
wel ietwat bleek uitzag, niet door vrees, maar door vermoeienis, het
gelaat dat boven de woedende zee en de kokende waterkolken verrees als
de geest der stormen! Hij hoorde haar met een bewogen stem vragen: »Hoe
wist gij het?" toen hij haar had gezegd: »Ik weet wat gij gedaan hebt,
toen ik op het punt was om in de Corryvrekan-kolk om te komen! Hij
vond zich terug in die smalle toevluchtsplaats, die als een nis veeleer
gemaakt was, om een of ander koud steenen beeld te bevatten; de plaats
waar twee jonge liefdevolle wezens geleden en, de een tegen den anderen
aangedrukt, gedurende lange uren geworsteld hadden. Daar was het zelfs
niet meer Sinclair en miss Campbell geweest. Daar hadden zij elkander
Olivier en Helena genoemd, alsof zij in het oogenblik, waarin de dood
hen naderde, zich aan een ander leven wilden vastklemmen!

Zoo openbaarden zich de meest opgewonden en de meest verhitte
denkbeelden in het brein van den jonkman, toen hij daar op dat plateau
van het eiland Staffa rondwandelde. Hoe groot zijn verlangen ook was om
naar miss Campbell terug te keeren, zoo weerhield hem een overkomelijke
macht ondanks hem zelven; omdat hij in hare tegenwoordigheid zijne
gedachte niet zou hebben kunnen verbergend, en hij zich voorgenomen
had te zwijgen.

Intusschen was het weder, zooals het gewoonlijk na plotseling
ingetreden en plotseling verdwenen dampkrings-stoornissen geschiedt,
bewonderenswaardig schoon geworden, en de hemel volmaakt helder en
zuiver. Zeer dikwijls, ja veelal laten die dampkrings-zuiveringen
door de zuidwestenwinden veroorzaakt, geen sporen na, en schenken zij
aan de ruimte het prachtvolle ultramarijn blauw terug, dat slechts
door een onvergelijkelijke zuiverheid kan ontstaan. De zon had het
toppunt harer baan overschreden, zonder dat de geringste nevel den
horizon had verduisterd.

Olivier Sinclair wandelde alzoo met een verhit brein, te midden dier
machtige uitstraling, die door het bovenvlak van het eiland weerkaatst
werd. Hij baadde te midden van die warme uitstroomingen, hij ademde
de zeebries in en hardde zich in dien levendmakenden dampkring.

Plotseling kwam een gedachte bij hem op, toen hij den helderen
gezichteinder beschouwde, die zich daar voor hem onmetelijk
uitstrekte--een gedachte, die hem te midden van al de andere, die
zijn brein thans vervulden, ontschoten was.

»De Groene Straal!" riep hij uit. »Wanneer ooit de hemel zich tot
onze waarneming leent, dan is het van daag! Geen enkele wolk! geen
enkel nevelblokje! En het is niet waarschijnlijk, dat er komen zullen,
na dien schrikkelijken storm van gisteren, die alle dampen naar het
oosten gedreven heeft. En miss Campbell, die niet gist, dat de avond
van dezen dag haar een allerprachtigsten zons-ondergang bereidt!.... Ik
zal.... ja, ik zal haar zonder verwijl moeten waarschuwen...."

Olivier Sinclair gevoelde zich gelukkig, zoo'n natuurlijk voorwendsel
gevonden te hebben om bij Helena terug te komen en spoedde zich naar
de grot van Clam Shell.

Hij bevond zich eenige oogenblikken later in het bijzijn van miss
Campbell en haar beide ooms, die haar met innige toegenegenheid
aankeken, terwijl juffrouw Bess haar bij de hand hield.

»Wel, voelt gij u beter, miss Campbell?...." vroeg hij. »Ja,.... ik
zie het,.... de krachten zijn teruggekomen!"

»Ja, mijnheer Olivier," antwoordde miss Campbell trillend, toen zij
den jonkman ontwaarde.

»Ik meen, dat gij wel zoudt doen," hernam Olivier Sinclair, »wanneer
gij boven op het vlak een weinig van de lichte bries gingt inademen,
die door den storm van gisteren gezuiverd is. De zon schijnt
overheerlijk. Zij zal u verwarmen."

»Mijnheer Sinclair heeft gelijk," zei broeder Sam.

»Geheel en al gelijk," vulde broeder Sib aan.

»En als ik alles moet zeggen," ging Olivier Sinclair voort, »dan kon
ik er bijvoegen, dat, wanneer mijn voorgevoelens mij niet bedriegen,
ik geloof, dat gij binnen weinige uren uw dierbaarsten wensch zult
vervuld zien."

»Mijn dierbaarste wensch?" mompelde miss Campbell, schier onhoorbaar,
alsof zij zich zelve een antwoord gaf op een geheime gedachte.

»Ja... de hemel is merkwaardig helder en zuiver, en het is zeer
waarschijnlijk, dat de zon achter een wolkenloozen gezichteinder
zal ondergaan!"

»Zou het mogelijk zijn?" riep broeder Sam uit.

»Waarachtig, zou het mogelijk zijn?" schreeuwde broeder Sib hem na.

»En, er is reden te gelooven," vervolgde Olivier Sinclair, »dat gij
dezen eigen avond den Groenen Straal zult kunnen waarnemen."

»Den Groenen Straal!...." antwoordde miss Campbell.

Het scheen, dat zij in haar verward geheugen zocht, wat die straal
wel kon zijn.

»Ah.... dat 's waar ook!...." zeide zij. »Wij zijn hier te Staffa
gekomen om den Groenen Straal waar te nemen!"

»Komaan! komaan!" zei broeder Sam, die verheugd was, dat een
gelegenheid zich opdeed om het jonge meisje aan de matheid te
onttrekken, die haar sedert het voorval in de grot van Fingal
overvallen had. »Komaan, naar den anderen kant van het eiland!"

»En wij zullen straks bij onze terugkomst des te smakelijker dineeren,"
vulde broeder Sib vroolijk aan.

Het was toen vijf uur in den namiddag.

De geheele familie, waaronder ook juffrouw Bess en Partridge begrepen
waren, verliet toen, onder geleide van Olivier Sinclair, terstond
de grot van Clam Shell, klom langs de houten trap omhoog en bereikte
spoedig den rand van het bovenplateau.

Men had de vreugde van de beide ooms moeten kunnen zien, toen zij den
prachtvollen hemel aanschouwden, waarlangs de schitterende dagvorstin
langzaam daalde. Misschien overdreven zij thans; maar neen, nimmer,
neen nimmer! hadden zij zooveel geestdrift voor het natuurverschijnsel
aan den dag gelegd als nu. Het scheen eer, dat niet voor miss
Campbell, maar voor hen al die verhuizingen hadden plaats gehad, en
zoo veel beproevingen van allerhanden aard, sedert het verlaten van
het buitenverblijf te Helenaburg tot hier op Staffa ondergaan waren,
waarbij Jona en Oban niet behoefden vergeten te worden!

En waarlijk, de ondergang der zon beloofde dien avond zoo wonderschoon
te zijn, dat de meest ongevoelige, de meest practische, de meest
prozaïsche koopman van the City of London, of der handelaren van
Cannongate het zeepanorama zou bewonderd hebben, dat zich daar voor
zijn oogen ontrolde.

Miss Campbell voelde zich herleven in dien dampkring, die door de
zoutdeelen van de zee, welke door een lichte bries uit volle zee
overgebracht werden, bezwangerd was. Haar mooie oogen openden zich
zoo groot mogelijk voor het fraaie tafereel van den Atlantischen
Oceaan. Op haar wangen, die door de vermoeienissen van den vorigen
dag verbleekt waren, ontloken weer de rooskleurige tinten van haar
Schotsch bloed! O, wat was zij schoon! Welke bekoorlijkheid straalde
van haar geheele wezen uit! Olivier Sinclair trad een weinig naar
achteren en beschouwde haar in stilte en hij, die vroeger zonder
eenige verlegenheid uren lang haar op haar wandelingen had kunnen
vergezellen, voelde zich thans verward, met een angstig gevoel in
het hart, en bemerkte dat hij haar ter nauwernood durfde aankijken!

Wat de gebroeders Melvill betreft, zij waren bepaaldelijk even
stralend als de zon zelve. Zij richtten het woord met geestdrift
tot de dagvorstin. Zij noodigden haar uit om achter een wolkeloozen
horizon onder te gaan. Zij smeekten haar hun haar laatsten straal
bij het einde van dezen fraaien dag te schenken.

En toen kwamen de herinneringen aan de dichtstukken van Ossian voor
den dag, die zij vers voor vers, ieder op zijn beurt, opdreunden:

»O gij, die boven onze hoofden zweeft, rond als het schild onzer
voorvaderen, zeg ons, van waar komen uw stralen, o! goddelijke zon? Van
waar komt uw eeuwig licht?"

»Gij schrijdt voorwaarts vol majesteit en vol schoonheid op uw baan! De
sterren verdwijnen in het uitspansel! De bleeke en koude maan verbergt
zich in de westersche golven! Gij alleen beweegt u, o zon!"

»Wie zou uw tochtgenoot zijn op uw baan! De maan verliest zich in de
diepte der hemelen? Gij alleen blijft steeds dezelfde! Gij verblijdt
u zonder ophouden in uw schitterende loopbaan!"

»Als de donder rolt en de bliksemflits schiet, dan komt gij in
uw schoonheid achter de wolken uit en gij bespot den storm en het
onweder!"

Allen schreden in dien geestdriftvollen toestand naar het uiterste
uiteinde van het plateau van Staffa voort, van waar men een gezicht
heeft op de volle zee. Daar namen zij plaats en zetten zich op de
buitenste rotsblokken, en hadden ze een gezichteinder voor zich,
waarvan niets de zoo fijne lijn, die door de vereeniging van de lucht
met het water schijnt getrokken te zijn, zou verduisteren.

En dezen keer zou er geen Aristobulus Beerenkooi zijn, die het zeil
van zijn vaartuig zou komen schuiven voor of een vlucht watervogels
zou opjagen tusschen de ondergaande zon en het eilandje Staffa!

Intusschen viel met het vallen van den avond ook de bries, en de
laatste deininggolven kwamen in het op en neer gaan der branding aan
den voet der rotsen sterven. Verder op naar buiten verscheen de zee
als een spiegel en had zij dat olieachtig uiterlijk, dat door geen
enkele rimpel gebroken werd.

Alles liep dus wonderbaarlijk te zamen, alle omstandigheden hielpen
mede om de verschijning van den Groenen Straal gemakkelijk te doen
waarnemen.

Maar zie, een half uur later strekte Partridge de hand naar het Zuiden
uit en riep:

»Een zeil!"

Een zeil! Zou dat dezen keer ook voor de zonneschijf voorbijschuiven
op het oogenblik, dat zij in de golven zou onderduiken? Waarlijk,
dat zou meer dan kwade kans moeten genoemd worden!

Het vaartuig stevende de zeeëngte uit, die het eiland Jona van de
kaap van Mull scheidt. Het gleed, met den wind vlak van achteren,
vooruit eerder onder den invloed van den opkomenden vloed dan onder den
druk eener bries, welker laatste zuchtjes ternauwernood het zeiltuig
konden vullen.

»Het is de Clorinda," zei Olivier Sinclair, »en daar zij koers zet
om ten oosten van Staffa voor anker te komen, zoo zal zij binnen door
varen en onze waarneming niet kunnen hinderen."

Het was inderdaad de Clorinda, die na het eiland Mull langs het zuiden
omgezeild te hebben, haar ankerplaats in de kreek van Clam Shell weer
kwam opzoeken.

Aller blikken wendden zich toen weer naar den horizon in het westen.

De zon daalde reeds met de snelheid, die zij bij het naderen der zee
schijnt aan te nemen. Op de oppervlakte van het water beefde een lange
zilverstreep, voortgebracht door de zonneschijf, welker aanblik nog
onverdragelijk was. Weldra ging zij van de kleur van mat goud, die zij
aannam bij het dalen, tot het helderkleurig goud over. Wanneer men de
oogen sloot, schitterden op het netvlies langwerpige roode ruiten en
gele cirkels, die elkander kruisten als de vluchtige tinten van een
kaleidoscoop. Lichte golvende ribben streepten die soort komeetstaart,
welke de weerkaatsing op de oppervlakte van het water te voorschijn
tooverde. Het water vertoonde zich als bezaaid met vlokjes verzilverde
loovertjes, welker glans verbleekte bij het naderen van den oever.

Er was geen spoor te bekennen van wolk of van nevel of van damp, hoe
ijl ook op den geheelen omtrek van den gezichteinder, Niets bedierf
de zuiverheid dier cirkellijn, die met een passer niet fijner op het
fraaiste wit velijn papier had kunnen getrokken worden.

Allen zaten daar onbeweeglijk, meer ontroerd dan men wel meenen zou
en zij zelf wel wilden bekennen, den bol aan te staren, die zich in
schuine richting naar den horizon bewoog. Hij daalde nog meer, en
bleef toen als boven den afgrond een oogenblik hangen. Toen begon de
misvorming van de schijf, die door de straalbreking gewijzigd werd,
zich langzamerhand te vertoonen. Zij verbreedde ten koste van haar
loodrechte doorsnede, en herinnerde aan den vorm van een Etruskische
vaas met ronden buik, welker voetstuk in het water dompelt.

Er kon geen twijfel meer over de verschijning van het
natuurverschijnsel geopperd worden. Niets zou den bewonderenswaardigen
ondergang van de schitterende dagvorstin storen. Niets zou haar
laatste stralen komen breken of onderscheppen!

Weldra was de helft der zon achter de horizonslijn verdwenen. Eenige
schitterende stralenbundels, aan gouden pijlen gelijk, kwamen de
voorste rotsen van Staffa treffen.

Meer achterwaarts hulden zich de steile kusten van Mull en de top
van den Ben More in het purper, en was het of zij met vuur waren
aangeraakt. Zij gloeiden.

Eindelijk was er niets meer te zien dan een uiterst fijn segment
van den bovenboog der zonneschijf, dat nu ook de oppervlakte der zee
begon aan te raken.

Nog een seconde van gespannen verwachting.

»De Groene Straal! de Groene Straal!" riepen als uit één mond de
gebroeders Melvill, juffrouw Bess en Partridge, wier netvlies gedurende
het vierde gedeelte van een seconde als gedrenkt was geworden door
die onvergelijkelijke tint van vloeibaar smaragd.

Olivier en Helena alleen hadden niets van het natuurverschijnsel
gezien, dat thans eerst, na zooveel vruchtelooze waarnemingen,
eindelijk zich voordeed!

Op het oogenblik, dat de zon haren laatsten straal het luchtruim
inzond, kruisten beider blikken elkander, en vergaten de gelukkigen
alles, wat om hen heen gebeurde, bij de beschouwing, waarin zij
verzonken waren.

Maar Helena had de zwarte schittering, den zwarten straal waargenomen,
die de oogen van den jonkman schoten, en Olivier had den zacht blauwen
glans niet laten verloren gaan, die aan het oog van het jonge meisje
ontsnapte!

De zon was thans geheel en al ondergegaan. Helena noch Olivier hadden
den Groenen Straal gezien!






XXIII.

BESLUIT.


Den volgenden morgen, den 12den September, lichtte de Clorinda het
anker en ging onder zeil. Zij had een fraaie zee en een gunstige bries,
en stevende met volle zeilen naar het zuidwesten van den Archipel
der Hebriden. Weldra verdwenen Staffa, Jona, de noordkaap van Mull
achter den hoogen rotsoever van het grootste dier eilanden.

De passagiers van het jacht ontscheepten na een zeer voorspoedigen
overtocht in de kleine haven van Oban, gingen vervolgens met den
spoortrein van Oban naar Dalmaly en van Dalmaly naar Glasgow, dwars
door het meest schilderachtige gedeelte der Hooglanden, en kwamen
zoo op het buitenverblijf van Helenaburg terug.

Achttien dagen later werd een huwelijk met groote plechtigheid in de
kerk van Sint-George te Glasgow gesloten. Het moet erkend worden,
dat het niet het huwelijk was van Aristobulus Beerenkooi met miss
Campbell. Neen, de bruidegom was Olivier Sinclair, en broeder Sam
en broeder Sib betoonden zich niet minder vergenoegd daarover dan
hun nicht.

Dat deze vereeniging, onder zulke omstandigheden ontloken en gesloten,
alle waarborgen van geluk aanbood, zal wel niet behoeven gezegd
te worden. Het buitenverblijf te Helenaburg, de fraaie woning in
de West-George Street te Glasgow, zelfs de geheele wereld waren
ter nauwernood voldoende om zooveel geluk te bevatten. En toch dat
geheele geluk was in de grot van Fingal, wat zeg ik, in den armstoel
van Fingal besloten geweest.

Van dien laatsten avond, daar boven op het bovenvlak van Staffa
doorgebracht, wilde Olivier Sinclair, hoewel hij het zoo gezochte
natuurverschijnsel niet ontwaard had, de herinnering op het doek
verduurzamen. Op een dag stelde hij dan ook »een zonsondergang" ten
toon, van een bizonder effekt, waarin een soort van groenen straal,
die uitermate scherp zich voordeed, alsof hij met vloeibare smaragd
geschilderd was, bizonder de aandacht trok, en de bewondering opwekte.

Die schilderij lokte natuurlijk terstond bevreemding en getwist
uit. De een beweerde, dat daar een natuurlijk verschijnsel op
bewonderenswaardige wijze was weergegeven, terwijl de ander stokstijf
vasthield, dat die straal slechts fantasie was, dat de natuur dien
nimmer voortbracht.

Dit laatste verwekte grooten toorn bij de beide ooms, die den straal
gezien hadden, verzekerden zij, en gaven dus den jongen schilder
gelijk.

»En zelfs," zei oom Sam, met innige overtuiging, »het is beter een
geschilderden Groenen Straal te zien dan...."

»Een natuurlijken," vulde broeder Sib aan: »want wanneer men verplicht
is zoovele zons-ondergangen, den eenen na den anderen, waar te nemen,
doet dat wel pijn aan de oogen."

En daarin hadden de gebroeders Melvill gelijk.

Twee maanden later wandelden de beide jeugdige echtgenooten met hunne
ouders langs de oevers der Clyde, voor het park van het buitenverblijf,
toen zij op het onverwachtst Aristobulus Beerenkooi ontmoetten.

De jeugdige geleerde, die de werken tot uitdieping der rivier met
belangstelling volgde, was juist op weg om zich naar de spoorweghalte
van Helenaburg te begeven, toen hij zijn oude reismakkers van Oban
ontwaarde.

Wij zouden Aristobulus Beerenkooi uitermate miskennen, wanneer wij
beweerden, dat hij onder de onverschilligheid van miss Campbell
voor zijn persoon had geleden. Hij ondervond dan ook hoegenaamd
geen verlegenheid, toen hij zich in tegenwoordigheid van mistress
Sinclair bevond.

Men groette elkander vormelijk en Aristobulus Beerenkooi bood den
jeugdigen echtgenooten zijn beleefde gelukwenschen aan.

Toen de gebroeders Melvill die gunstige geestesgesteldheid bemerkten,
deden zij volstrekt geen moeite om te verbergen, hoe gelukkig zij
zich over het gesloten huwelijk gevoelden.

»Zóó, zóó gelukkig," zei broeder Sam, »dat ik mij, wanneer ik alleen
ben, soms op een glimlach betrap!"....

»En ik, dat ik soms tranen van geluk moet vergieten!" zei broeder Sib.

»Zoo, zoo mijne heeren," merkte Aristobulus Beerenkooi op, »gij moet
dus erkennen, dat gij minstens eenmaal in uw leven in oneenigheid
waart. De een weent en de ander glimlacht...."

»Welnu, dat is voor hen geheel en al hetzelfde, mijnheer Beerenkooi,"
merkte Olivier Sinclair op.

»Geheel en al hetzelfde, niet waar oompjes?" bevestigde de jonge vrouw,
terwijl zij de hand aan het waardig broederpaar reikte.

»Hoe? geheel en al hetzelfde?" antwoordde Aristobulus Beerenkooi op
dien toon van verstandelijke meerderheid, die hem zoo uitstekend
afging. »Waarlijk niet!.... Volstrekt niet!.... Want, wat is
een glimlach? Een willekeurige uitdrukking van het gelaat en een
willekeurige samentrekking van de aangezichts-zenuwen, waarbij de
ademhalingswerktuigen nagenoeg niets te verrichten hebben; terwijl
de tranen....

»Welnu de tranen?".... vroeg mistress Sinclair.

»Slechts een vloeistof zijn, die den oogappel verduistert. Die
vloeistof is samengesteld uit chloruur van sodium, phosphorzure kalk
en chloorsoda!"

»Scheikundig gesproken, hebt gij gelijk, mijnheer," zei Olivier
Sinclair, »maar uit dat oogpunt alleen."

»Dat onderscheid vat ik niet," antwoordde Aristobulus Beerenkooi vrij
scherp en bits.

En met de stijfheid van een meetkundige groetende, stapte hij met
afgemeten treden naar de spoorhalte toe. Men gevoelde zich gelukkig,
hem kwijt te zijn.

»Die dwaze mijnheer Beerenkooi!" zei mistress Sinclair, »die de
gevoelszaken uit een scheikundig oogpunt wil uitleggen, zooals hij
met den Groenen Straal heeft gedaan."

»Ja, maar, waarde Helena, terzake!" antwoordde Olivier Sinclair,
»wij hebben den straal niet gezien, dien wij toch zoo gaarne hadden
willen waarnemen!"

»Wij hebben veel beter gezien," lispte de jonge vrouw heel zacht. »Wij
hebben het geluk zelf gezien. Het geluk, dat volgens de legende aan de
waarneming van dat natuurverschijnsel verbonden zou zijn.... En daar
wij het gevonden hebben, laat ons dat genoeg zijn, en het opsporen
van den Groenen Straal overlaten aan hen, die dat geluk niet kennen,
maar er kennis meê willen maken."


Einde van den Wonderstraal.







TIEN UREN OP JACHT.






TIEN UREN OP JACHT.

EENVOUDIGE GRILLIGE INVAL.


Schets door Gédéon.



I.


Er zijn menschen, die niet van jagers houden, en die hebben wellicht
niet geheel en al ongelijk.

Komt het misschien daar vandaan, dat het dien heeren niet tegenstaat
het wild, dat zij zullen eten, met eigen handen te dooden en zij dus
als slachters optreden?

Of zou die mindere sympathie ook daaruit kunnen voortkomen, dat de
heeren jagers er te veel van houden om, te hooi en te gras, steeds
en altijd, te pas of te onpas, over hunne jagers-heldendaden te praten?

Ik voor mij hel wel naar die laatstaangehaalde reden over.

Het is nu zoo wat twintig jaren geleden, dat ik mij aan het
eerstbedoelde misdrijf heb schuldig gemaakt. Ik heb gejaagd! Ja,
ik heb gejaagd!.... En om mij daarvoor te straffen, zal ik mij aan
het tweede misdrijf schuldig maken: ik zal u mijn jachtavonturen
haarfijn vertellen.

O! moge dit verhaal, dit oprecht en waarachtig relaas, mijne
medemenschen voor immer er van afschrikken, om met een weitasch op
den rug, met een patroontasch op den buik aan den gordel bevestigd,
met het geweer onder den arm, achter den staart van een hond over het
veld aantedraven! Maar ik reken er weinig op, dat moet ik bekennen! Des
ondanks begin ik.



II.


Een guitig wijsgeer heeft ergens in zijn werken gezegd: Schaf u
noch buitenverblijf, noch rijtuig, noch paarden, noch jachtterreinen
aan. Gij zult steeds vrienden aantreffen, die het ten uwen gebruike
zullen bezitten!"

Het is door de toepassing van dien stelregel, dat ik een uitnoodiging
ontving, om mijn eerste proeven in de behandeling der wapens op
gereserveerde jachtterreinen, in het Somme-departement gelegen,
afteleggen, zonder dat ik van die terreinen eigenaar was.

Het was op het einde van de maand Augustus, als ik mij niet vergis
van het jaar 1859. Een besluit van den departements-prefekt had de
opening der jacht op den daaropvolgenden dag bepaald. Die plechtige
dagteekening was in onze goede stad Amiens, waar zelfs de kleinste
winkelier, de geringste handwerksman het een of ander geweer bezit,
waarmee hij in den jachttijd langs 's heeren wegen slentert, stellig
reeds sedert de laatste zes weken met het meeste ongeduld verwacht.

De bolleboozen van het vak, zij die de jacht tot een hartstocht
hadden laten aangroeien, zoowel als de schutters van den derden en
vierden rang, de behendigen, die raken ook zonder te mikken, zoowel
als de onhandigen, die mikken zonder ooit te raken, de domooren zoowel
als de jagers »van de bovenste plank," di primo cartello, zeggen de
Italianen, bereidden alles voor dien grooten dag der jachtopening
voor. Zij rustten zich uit, zij zorgden voor de mondbehoeften,
zij verleidden elkander. Als zij dachten, dan was het slechts om
aan kwartels te denken; als zij spraken, dan was het slechts om
over het haas te praten; als zij droomden, droomden zij slechts van
patrijzen! Vrouw, kinderen, huisgezin, nabestaanden, vrienden, dat
alles was vergeten! Staatkunde, kunsten, letterkunde, landbouw, handel,
wetenschappen, alles verdween in 't niet bij de voorbereidingen voor
dien grooten dag, waarin de dwepers zich met roem gingen beladen,
en het vermaak gingen genieten, dat door Joseph Prudhomme met een
grond van waarheid, een barbaarsch tijdverdrijf! is genoemd.

Nu bevond zich onder de weinige vrienden, die ik te Amiens bezat,
een die als doortrapt jager bekend stond. Het was een aardige vent, in
weerwil dat hij ambtenaar was. Wanneer hij zich naar zijn kantoor moest
begeven, beweerde hij steeds eenigermate aan jicht te sukkelen. Maar
had hij een verlof gekregen, om de jachtopening bij te wonen, dan
was hij zoo vlug ter been als iemand.

Die vriend heette Bretignot.

Eenige dagen vóór den grooten dag, kwam mij Bretignot opzoeken, mij,
die van den prins geen kwaad dacht.

»Gij hebt nimmer gejaagd, nietwaar?" vroeg hij mij op dien toon
van meerderheid, die op twee deelen welwillendheid acht deelen
geringschatting bevatten.

»Nooit, Bretignot," antwoordde ik. »En ik denk er niet aan, om..."

»Welnu, kom de jachtopening met mij mee maken," viel Bretignot in. »Wij
kunnen gaan jagen op tweehonderd hectaren gereserveerde jachtterreinen,
waar wild in overvloed is. Ik heb het recht een genoodigde mee te
brengen. Gij zijt mijn genoodigde; want ik noodig u uit en dus,
ik neem u mee!"

»Maar ik heb...." zei ik aarzelend.

»Geen geweer!"

»Neen, Bretignot, en ik heb er zelfs nooit aan gedacht."

»O! dat maakt niets uit. Ik zal u er een leenen, een geweer met
laadstok, een tromplader wel is waar, maar dat toch een haas op
tachtig passen afstands neerlegt."

»Onder voorwaarde van het te raken!" hernam ik lachende.

»Natuurlijk!--Maar dat geweer zal goed genoeg voor u zijn."

»Te goed, Bretignot!"

»Maar gij zult geen hond hebben! dien kan ik u niet verschaffen."

»O! die is geheel onnoodig, zoolang ik een haan [2] aan mijn geweer
heb, zou de hond overkompleet zijn!"

Mijn vriend Bretignot keek mij met een zuurzoet gezicht aan. Hij
houdt er niet van, die waarde vriend, dat men met jachtzaken den spot
drijft. Die zijn hem heilig!

Eindelijk verloren zijn wenkbrauwen hunne rimpels.

»Welnu, gij komt, niet waar?" zeide hij.

»Als gij er op gesteld zijt!".... antwoordde ik zonder eenige
geestdrift.

»Jawel, jawel!...." meende hij. »Men moet toch zoo iets eens in zijn
leven bijgewoond hebben. Wij zullen Zaterdagavond vertrekken. Ik
reken op u."

En ziedaar, hoe ik aangeworven was voor die verwenschte jachtpartij,
die mij nog lang zal heugen.

Ik beken, dat de voorbereidingen mij niet erg verontrustten. Ik
liet er, bij mijn ziel, geen uur slapens voor. En toch, moet
ik de geheele waarheid zeggen, dan valt mede te deelen, dat de
nieuwsgierigheids-duivel mij wel een weinig bekroop. Zou zoo'n
jachtopening dan zoo belangwekkend zijn? Wat er ook van aan zij,
ik deed mij zelven de belofte, dat ik minder handelend zou optreden;
maar daarentegen als nieuwsgierige liefhebber meer de jagers zoowel
als het jachtvermaak zou gadeslaan. Liet ik mij ook al overhalen, om
mij met een geweer te beladen, dan was dat om een niet te zot figuur
te maken voor die Nimrods, wier heldendaden ik op uitnoodiging van
Bretignot moest komen bewonderen.

Ik moet er bijvoegen, dat, al leende hij mij ook een geweer,
een kruithoorn, een hagelzak, hij nimmer gewag gemaakt had van
een weitasch. Ik moest dus dit voorwerp zelf aanschaffen, wat de
meeste jagers wel zouden kunnen ontberen. Ik zocht er een uit de
hand te koopen. Maar jawel, die moeite was te vergeefs. De prijzen
der weitasschen waren stijgende. Alle waren uitverkocht. Ik moest
dus een nieuwe aanschaffen, maar onder de bepaalde voorwaarde, dat
de verkooper haar zou terugnemen--met vijftig procent verlies voor
mij--wanneer er geen wild in geborgen was geweest.

De koopman keek mij aan, glimlachte, maar nam de voorwaarde aan.

»Wie weet evenwel?" dacht ik.

De ijdelheid is de wereld nog niet uit!



III.


Op den aangeduiden dag, dat wil zeggen daags vóór de jachtopening,
was ik op de plaats van samenkomst, die mij door Bretignot op het
Perigord-plein aangewezen was, des avonds ten zes uur aanwezig. Daar
nam ik als de achtste--de honden niet medegerekend--plaats in de
rotonde van een postwagen.

Bretignot en zijne jachtgezellen--ik durfde mij nog niet als een
hunner meerekenen--zaten prachtig onder het traditioneele tuig. Het
waren voortreffelijke typen, die wel de waarneming waard waren. Eenigen
hunner waren ernstig, in afwachting wat den volgenden dag gebeuren zou;
anderen waren opgeruimd, babbelzuchtig en richtten reeds met den mond
een moorddadig bloedbad onder het wild van de gemeente Hérissart aan.

Er waren daar een half dozijn mannen aanwezig, die tot de meest
beroemde schutters van de hoofdplaats van Picardië gerekend werden. Ik
kende hen ternauwernood bij naam. Mijn vriend Bretignot moest mij
dan ook vormelijk voorstellen.

Vooreerst maakte ik kennis met Maximon, een groote uitgedroogde vent,
die in het gewone leven voor het zachtste karakter kon doorgaan; maar
die de wreedaardigheid in persoon was, zoodra hij een geweer onder
den arm had. Hij was een van die jagers, van wie men beweert, dat zij
desnoods een hunner makkers zouden doodschieten om niet platzak te
huis te komen. Maximon sprak niet, hij was steeds in gedachten van
hoogere orde verzonken.

Bij dat belangwekkend personage stond Duranchelle. Welk een
tegenstelling, mijn God! Duranchelle was dik en kort, tusschen de
vijfenvijftig en zestig jaar oud en zoo doof, dat hij den knal van
zijn eigen geweer niet hoorde. Toch maakte hij aanspraak op alle
twijfelachtige schoten, zonder ooit van toegeven te weten. Men had
hem dan ook al eens een dooden haas met een ongeladen geweer laten
schieten, een van die jagers-aardigheden, die gedurende zes maanden
het gesprek uitmaken van de gezelschappen in de sociëteiten en der
tables d'hôte in de hotels.

Ik moest den krachtigen handdruk ondergaan van Matifat, die wel de
grootste opsnijder van jagerheldendaden was. Hij sprak nimmer van
iets anders. En welke tusschenwerpsels en welke klanknabootsingen
hij daarbij bezigde! De kreet der jonge patrijs, het geblaf van
den hond, de losbarsting van het geweer! Pan! pan! pan! In den regel
bezigde hij drie »pans" voor een geweer met twee loopen. En dan, welke
gebaren! Nu eens maakte zijn hand zwaaiende bewegingen om de zig-zags
van het wild na te bootsen, dan weer bogen zijn knieën, rondde zich
zijn rug om het schot vaster te maken, met den linker arm gestrekt,
terwijl de rechterarm bij de borst gebracht was om het aanleggen van
het geweer aan te duiden! Pan! pan! pan! En wat vielen er dan dieren,
zoowel viervoetige als gevogelte. Hoeveel hazen werden dan niet met
kogels neergeveld! Hij miste er geen enkelen!--Ik liep zelfs gevaar,
door zijn gebaren gedood te worden.

Maar wat men moest hooren, dat was wanneer Matifat met zijn vriend
Pontcloué praatte. Dat waren twee vingers van één hand; wat niet
belette dat zij elkander processen aandeden, wanneer de een den voet
op het gereserveerde jachtterrein van den anderen zette.

»Hoeveel hazen ik verleden jaar geschoten heb," verhaalde Matifat,
terwijl de hotsende postwagen de reis naar Hérissart voortzette, »ja,
hoeveel hazen ik geschoten heb, is niet te tellen!"

»Kijk, dat is net als ik!" dacht ik.

»En ik dan, Matifat!" antwoordde Pontcloué. »Herinnert ge u den
laatsten keer nog wel, dat wij te samen in de nabijheid van Argoeuves
zijn gaan jagen? Nou! die patrijzen daar!"

»O! ik zie nog de eerste, die het toeval vlak midden door mijn schot
hagel voerde!"

»En ik de tweede, waarvan de veeren zoo afvlogen, dat haar niets
anders dan het vel over de beenderen moet overgebleven zijn!"

»En dan die andere, die door mijn hond nimmer in de akkervoor, waarin
zij toch ongetwijfeld moest vallen, is gevonden.

En dan die, die ik de brutaliteit had, op honderd passen te schieten,
wel overtuigd als ik was, haar geraakt te hebben!"

»En die andere dan, die ik met mijn twee schoten... pan! pan! pan! in
de klaver heb doen rollen, maar waarvan mijn hond bij het inslikken
ongelukkig slechts een hap maakte!"

»En dan de vlucht, die juist opging, toen ik mijn geweer
herhaalde! brr! brrr! O wat een jacht, mijn vrienden, wat een jacht!"

Ik telde in stilte, en had ik goed geteld? Welnu, dan was het bewijs
er, dat van alle patrijzen, die Pontcloué en Matifat geschoten hadden,
geen enkele in hunne weitasch terecht was gekomen. Maar ik durfde niets
te zeggen, omdat ik wat bloo uitgevallen ben in tegenwoordigheid van
menschen, die het beter weten dan ik. En toch, als het er op aankwam
om mis te schieten, welnu, bij Joost! dat kon ik ook.

Wat de andere jagers betreft, ik heb hunne namen vergeten; maar als
ik mij niet vergis, dan werd een hunner met den naam van Baccari
aangeduid; »omdat hij steeds schoot zonder ooit iets neer te leggen."

Waarlijk, wie weet of ik dien bijnaam ook niet zou gaan
verdienen! Komaan dan! Waarachtig, de eerzucht bekroop mij. Ik begon
ongeduldig te verlangen dat het morgen was.



IV.


Die morgen kwam. Maar, o God! welken nacht heb ik in de herberg van
Hérissart doorgebracht!

Een enkele kamer voor acht personen! Ellendige stroozakken die voor
bedden moesten dienen, waarin een meer wild opleverende jacht te
houden zou zijn geweest, dan op de privatieve jachtterreinen van
de gemeente. Walgelijk ongedierte, dat broederlijk met de honden
gedeeld werd, die dicht bij de bedden sliepen en den houten vloer
deden dreunen door hun gekrab!

En ik, die in mijn eenvoudigheid aan de waardin, een oude Picardische
vrouw, met vuil, slordig, kroezelig haar op het hoofd, gevraagd had
of er geen vlooien op haar slaapzaal waren!

»Vlooien!" had zij geantwoord. »Neen, waarachtig niet!.... Als die
er waren, zouden de weegluizen ze opeten!"

Ontsteld door dat antwoord, had ik besloten, den nacht door te
brengen op een kreupelen stoel, die bij iedere beweging ellendig
piepte en kraakte. Ik had dan ook een gevoel alsof ik gekookt was,
toen de dag aanbrak.

Natuurlijk was ik de eerste op. Brétignot, Matifat, Pontcloué,
Duvauchelle en al de anderen snorkten nog. Evenals al de onervaren
jagers, die vóór den dageraad op weg willen gaan, was ik ongeduldig
om, zonder zelfs ontbeten te hebben, in de vlakte op het jachtveld
te komen. Maar de meesters in de kunst--die ik eerbiedig den een
na den anderen wakker maakte,--brachten mij tot bedaren en lachten
mijn ongeduld van een eerstbeginnende uit. Zij wisten, die slimmerds,
dat bij het aanbreken van den dag de patrijs, wier vleugels nog nat
van den dauw zijn, zeer moeilijk te naderen is, en dat, wanneer zij
opvliegt, zij ongaarne weer neerkomt.

Men moest wachten, totdat de zon al de dauwdroppels opgedroogd,
»al de dageraadstranen opgedronken had," zeiden de jagers.

Eindelijk, na een voorloopig ontbijt en na de onvermijdelijke teug
op de valreep, verliet men de herberg, terwijl een ieder zich de
kuiten krabde. Toen begaf men zich naar de vlakte, waar de privatieve
jachtterreinen begonnen.

Toen wij den rand daarvan bereikt hadden, riep Brétignot mij een
oogenblik alleen en zei:

»Draag je geweer nu goed, zoo schuins vooroverhellend met den loop
naar den grond gekeerd en doe je best om niemand te dooden."

»Ja, ik zal mijn best doen," antwoordde ik, zonder mij door deze
belofte te willen verbinden. »Maar tot wederdienst bereid, niet waar,
waarde vriend?"

Brétignot haalde minachtend de schouders op.

Eindelijk waren wij op jacht--een geheel vrije jacht.--Ieder deed
zooals hij goed vond.

Het was een vrij leelijk land, het land van Hérissart, nog leelijker
dan de naam aanduidt. Het was daarenboven niet zoo wildrijk als
wel beweerd werd. Men had er wel haas gezien, beweerde Matifat. En
Pontcloué voegde er bij, dat men er het haas, meer dan twaalf op het
dozijn, met den buik op den grond had zien liggen.

Met het uitzicht op zoo'n heerlijke jacht, waren alle heeren goed
gemutst.

Men stapte steeds voorwaarts. Het was een prachtig weer. Eenige
zonnestralen drongen door de morgennevels, wier rolvormige massa's
zich bij den gezichteinder ophoopten. Geschreeuw, gepiep, geklok
werd overal gehoord. Er waren vogels, die loodrecht uit de akkervoren
opgingen en in de lucht verdwenen, evenals raketballen, die door een
plotseling ontspannen veer worden voortgedreven.

Meer dan eens had ik, niet in staat mij te bedwingen, mijn geweer in
den aanslag gebracht.

»Niet schieten! niet schieten!" riep mijn vriend Brétignot, die
onbemerkt mij gadesloeg, mij toe.

»Waarom niet? Zijn het geen kwartels?"

»Neen, het zijn leeuwerikken! Niet schieten!"

Ik zal maar onvermeld laten, dat Maximon, Duvauchelle, Pontcloué,
Matifat en de twee anderen mij schuinsche blikken toewierpen. Toen
waren zij voorzichtig zijwaarts afgetrokken, met hunne honden die,
met den neus omlaag, in de spurrie- en klavervelden snuffelden, en
wier omgebogen staarteinden kwispelend boven het groen verschenen
als zooveel vraagteekens die ik niet beantwoorden kon.

Ik dacht, dat de heeren ongaarne in de gevaarlijke nabijheid bleven
van een nieuweling, wiens geweer hen eenigermate bang voor hun
kuiten maakte.

»Te drommel! draag je geweer toch beter!" herhaalde Brétignot op het
oogenblik, dat hij zich van mij verwijderde.

»Wel, ik draag het niet slechter dan een ander!" antwoordde ik,
een weinig door die overdaad van aanbevelingen geprikkeld.

Brétignot haalde ten tweede male de schouders op en verwijderde zich in
schuinsche richting. Daar ik geen lust gevoelde om achter te blijven,
versnelde ik den pas.



V.


Ik had mijn metgezellen ingehaald. Maar om hen niet meer te
verontrusten, droeg ik mijn jachtroer op den schouder, met de kolf
omhoog.

Wat zagen die jagers van professie er prachtig uit in hun tenue; wit
vest met ruime fluweelen pantalon, breede schoenen met bespijkerde
zolen, die buiten het overleer uitstaken, linnen kuitendekkers, die
de wollen kousen bedekten--wol is beter dan katoen,--daar het laatste
ontvellingen veroorzaakt, waarvan ik de ondervinding opdeed. Ik was
er ver van af, even mooi onder mijn gelegenheidstuig te pronken;
maar men kan van een eerstbeginnende niet vergen, dat hij al dadelijk
onberispelijk in het pak zit.

Intusschen zag ik niets op het gebied van wild. Toch moesten op dit
privatief jachtveld een menigte kwartels voorkomen, ook patrijzen
en wachtelkoningen, verder ook haas, waarvan mijn tochtgenooten den
mond vol hadden. Zoo althans beweerden al die jagers, en het moest
wel waar zijn, daar zij het zeiden.

»Maar," had vriend Brétignot aanbevolen, »vermijd een vollen haas te
schieten! Dat is een jager onwaardig!"

Vol of leeg, dat de drommel mij hale, als ik er onderscheid in had
kunnen zien, ik, die geen konijn van een gootkat, zelfs als hazenpeper
toebereid, weet te onderscheiden!

Brétignot eindelijk, die er op stond, dat ik als zijn genoodigde hem
eer zou aandoen, voegde er bij;

»Een laatste opmerking, die niet van belang ontbloot is, wanneer je
op een haas schiet."

»Als er een voorbijkomt!" merkte ik spottend op.

»Er zullen er wel voorbijkomen," antwoordde Brétignot koeltjes.

»Welnu, herinner je dat, tengevolge van zijn vorming, een haas sneller
loopt, wanneer hij een helling opijlt, dan wanneer hij naar beneden
vlucht. Je moet daarmee rekening houden voor 't richten van je schot."

»Je doet goed te waarschuwen, vriend Brétignot," antwoordde ik. »Die
opmerking zal niet te loor gaan, en ik beloof je, dat ik ze te pas
zal brengen!"

Maar innerlijk dacht ik, dat, al vlucht hij zelfs eene helling af,
een haas toch nog te hard moet loopen, dan dat mijn doodelijk lood
hem zou kunnen bereiken om hem te stuiten in zijn vaart.

»Op jacht! op jacht!" riep toen Maximon. »Wij zijn hier niet om
eerstbeginnenden met de zuigflesch op te voeden!"

Met de zuigflesch! Verschrikkelijk mensch, die Maximon! Maar, ik
durfde niet te antwoorden.

Voor ons strekte zich, zoover het gezicht ook ter rechter en ter
linker zijde dragen kon, een groote vlakte uit. De honden waren
vooruit gestoven. Hunne meesters hadden zich verspreid. Ik deed
alle mogelijke moeite om hen niet uit het oog te verliezen. En
inderdaad, één denkbeeld plaagde mij: het was: dat mijn makkers, allen
grappenmakers, de lust niet zouden kunnen bedwingen mij een poets te
bakken. Mijn onervarenheid zou dit eenigermate wettigen. Ik herinnerde
mij onwillekeurig een koddige geschiedenis van een nieuweling, dien
zijn vrienden lieten schieten op een konijn van bordpapier, dat op zijn
achterste in een dichten struik gezeten, spottenderwijs op een trom
sloeg! O! ik zou van schaamte gestorven zijn, na zoo'n verschalking!

Men stapte middelerwijl, wel wat op goed geluk, over de graanstoppels
voort. Men volgde de honden, die zich naar een terreinverhooging
begaven, welke op drie of vier kilometer het uitzicht begrensde,
en waarvan de kruin met kleine boomen begroeid was.

Wat ik ook deed, al die platvoeten, die aan den moeielijken bodem
der moerassen en der omgeploegde akkers gewoon waren, stapten nog
sneller voort dan ik, en wel zoo, dat ik weldra op een afstand
geraakte. Brétignot zelf, die eerst den pas ingehouden had om mij
niet aan mijn treurig lot over te laten, had weer zijn tred versneld,
daar hij deel wilde nemen aan de eerste geweerschoten, die knallen
zouden. Ik neem het je niet kwalijk, vriend Brétignot. Je instinct was
sterker dan je vriendschap, het sleurde je onweerstaanbaar voort.... En
weldra zag ik van mijn makkers niets meer dan de hoofden, die zich
als even zooveel schoppenazen boven de struiken vertoonden.

Hoe het kwam, weet ik niet, maar twee uren nadat wij de herberg
van Hérissart verlaten hadden, had ik nog geen enkele losbranding
gehoord. Neen, geen enkele! Wat een wrevel, welke verwijten en
tegenverwijten, welk getier dat bij den terugkeer zou geven, wanneer
dan de weitasschen zoo plat als bij het heengaan zouden zijn!

Welnu, men geloove mij al of niet, maar mij werd het toeval beschoren,
het eerste schot aftegeven. Ik zal de schande beleven om te vertellen
in welke omstandigheden dat gebeurde.

Moet ik het bekennen? mijn geweer was nog niet eens geladen. Was het
de echte zorgeloosheid van een eerstbeginnende? Neen, waarachtig
niet! het was een kwestie van eigenliefde. Daar ik vreesde mij
vreeselijk onhandig bij het laden te betoonen, had ik willen wachten
tot ik alleen zou zijn om dat te doen.

Dus bij afwezigheid van alle getuigen, opende ik mijn kruithoorn,
stortte in den linkerloop een flinke lading, waarop ik een prop papier
aanzette en waarna ik er een goede maat hagel op deed. Ik zag op geen
korrel! Want, wie weet! misschien met één hagelkorreltje meer vermijdt
men platzak te huis te komen! Ik zette toen de lading met den laadstok
flink aan, en eindelijk, o! overmaat van onvoorzichtigheid! bracht
ik een slaghoedje op het schoorsteentje van den loop, dien ik zoo
even had gevuld.

Toen dat gedaan was, begon ik dezelfde bewerking met den
rechterloop. Maar, wat was dat voor een losbranding, terwijl ik
aanzette! Het schot was afgegaan. De geheele eerste lading was mij
vlak langs het gezicht gevlogen. Ik had vergeten den linkerhaan op
het slaghoedje neer te laten en een schok was voldoende geweest om
dezen te doen overgaan!

Dat zulks een waarschuwing zij voor eerstbeginnenden! Ik had
de jachtopening kunnen berucht maken met een betreurenswaardig
ongeluk! Wat zou dat een buitenkansje geweest zijn voor de gemengde
berichten in de plattelands-dagbladen!

En toch, indien in het oogenblik toen het schot bij ongeluk afging,
indien--ja, nu ik er aan denk--indien in de richting van de lading
het een of ander wild voorbij gesneld ware, welnu dan zou ik dat
neergelegd hebben!.... Dat was misschien een kans geweest, die niet
meer zou terugkomen.



VI.


Intusschen hadden Brétignot en zijn makkers de terreinafscheiding
bereikt. Zij hielden daar stand en beraadslaagden, wat er te doen
viel om de booze fortuin te bezweren. Ik haalde hen in, na mijn geweer
ditmaal met de noodige voorzorg te hebben geladen.

Het was Maximon, die het woord tot mij richtte, maar op een hoogen
toon, zooals het een meester voegt.

»Heb jij geschoten?" vroeg hij.

»Ja!.... dat is te zeggen.... ja!.... ik heb geschoten...."

»Een patrijs?"

»Ja, een patrijs!"

Voor niets ter wereld zou ik mijn onhandigheid voor deze vierschaar
hebben willen erkennen.

»En waar is die patrijs?" vroeg Maximon, terwijl hij mijn weitasch
met den loop van zijn geweer aanraakte.

»Verloren!" antwoordde ik onbeschaamd weg. »Wat is er aan te doen? Ik
had geen hond! O, als ik een hond had gehad!"

Komaan, komaan! met zoo'n gevatheid, kon het niet missen of ik moest
een echte jager worden!

Plotseling werd de ondervraging, waaraan ik onderworpen werd,
afgebroken. De hond van Pontcloué had op minder dan tien passen
een kwartel doen opgaan. Onwillekeurig en bij instinct als men wil,
legde ik aan.... en pan! zoo als Matifat zeide.

Maar welken klap ontving ik, omdat ik de kolf slecht tegen den schouder
had gesteund,--een van die klappen, waaromtrent men wel is waar,
niemand rekenschap kan vragen of niemand uitdagen! Maar mijn schot
was oogenblikkelijk door een ander gevolgd, door dat van Pontcloué.

De kwartel viel, als een zeef doorboord, en de hond bracht haar aan
zijn meester, die hem in zijn weitasch borg.

Men had de eerlijkheid niet eens, om er aan te denken, dat ik toch
ook eenig deel had aan dien moord. Maar ik zei niets. De lezer weet,
dat ik van natuur blood ben uitgevallen tegenover menschen, die meer
van de zaken weet dan ik.

Waarachtig, deze eerste gunstige uitslag had al die razende
wildverdelgers verlekkerd gemaakt. Denk toch eens! Na drie uren
jagens één kwartel voor zeven jagers! Neen, het was niet mogelijk,
dat op deze rijke jachtgronden van Hérissart er nog niet een zou zijn,
die wanneer het gelukte haar te dooden, bijna een derden kwartel per
jager zou geven.

Toen de terreinafscheidingen overschreden waren, bevond men zich
andermaal op pas omgeploegde gronden. Wat mij betreft, ik houd niets
van die ploegijzervoren, die iemand tot vreeselijk vermoeiende stappen
noodzaken, noch van de kleverige klei, waarop de voet uitglijdt en
omzwikt. Ik zou daarboven het asphalt der boulevards verkiezen.

Onze bende stapte met haren troep jachthonden nog zoo twee uren voort,
zonder iets te zien. De wenkbrauwen fronsten zich reeds. Een soort
woeste prikkelbaarheid begon zich over de geringste nietigheden lucht
te geven, over een graszode, waartegen de voet aanschopte, over een
hond, die een ander in den weg liep. In het kort, de ondubbelzinnige
kenmerken van algemeenen wrevel waren voorhanden.

Eindelijk zagen wij een vlucht patrijzen op veertig passen boven
een beetwortelveld. Men noemde die vlucht een kompagnie. Ik heb
er geen verstand van, maar als dat een kompagnie was, dan was zij
op groot inkompleet; want inderdaad, zij bestond slechts uit twee
jonge patrijzen.

Maar dat was minder. Ik schoot erop los, en ook dezen keer werd
mijn geweerschot door twee andere onmiddellijk gevolgd. Pontcloué en
Matifat hadden het buskruit laten spreken.

Een der arme vogels viel. De andere vloog met spoed weg en streek weer
op meer dan een kilometer afstand achter een sterke terreingolving
neer.

O! ellendige patrijs! van welk krakeel waart gij niet schuld! Welke
betreurenswaardige woordenwisselingen hadden er plaats tusschen
Pontcloué en Matifat. Ieder hunner beweerde de moordenaar te
zijn. Vandaar dan ook de bittere antwoorden aan elkander! Welke
kwetsende verdachtmakingen! En welke benamingen! »Inpakker!.... hij
meent dat alles maar voor hem is!...." »Naar den duivel met die lieden,
die geen schaamte gevoelen!.... Dat is de laatste maal dat men te
zamen zou jagen!...." en andere lieflijkheden met een picardische saus,
die mijn pen weigert weer te geven.

De waarheid is, dat beide geweerschoten van de twee heeren te
gelijkertijd waren losgebrand.

Er was nog wel een derde schot geweest, dat een oogenblik voor de
anderen geknald had. Maar--daarover was niet te redekavelen--hoe kon
het aanneembaar zijn, dat de patrijs door mij gedood was? Begrijp
eens door een schooljongen!

Ik meende dan ook niet tusschen beiden te moeten komen in den twist
tusschen Pontcloué en Matifat, zelfs niet met het edelmoedig voornemen
hen te verzoenen. Ook stond ik mijn belangen niet voor, maar dat
komt omdat ik van natuur blood ben en... Gij kent het vervolg van
dien volzin.



VII.


Eindelijk was het middaguur tot groote voldoening onzer magen
aangebroken. Men maakte halt aan den voet eener helling onder de
schaduw van een ouden olmboom. De geweren en de weitasschen--de
laatste helaas! zeer plat--werden op zij gezet. Toen ontbeet men,
om eenigermate de krachten te herstellen, die sedert het vertrek zoo
nutteloos verspild waren.

Goed beschouwd, was het een droefgeestig maal. Er weerklonken net
zooveel beschuldigingen over en weer, als er happen in den mond werden
gestoken. Het was een akelig land!... Een welbewaakt jachtterrein?--Ja,
wat door de wilddieven werd afgestroopt!.... Men moest die schuimers
opknoopen! Eén aan iederen boom, en met een vel papier op de borst
tot afschrik!... De jacht werd een onmogelijkheid!... Binnen twee
jaren zou er geen wild meer zijn!... Waarom de jacht niet gedurende
eenigen tijd verboden!... Ja!... Neen!... Ja!... In één woord, al
het gezeur van jagers, die sedert den dageraad niets geschoten hebben!

Toen begon andermaal de twist tusschen Pontcloué en Matifat over
die patrijs. Er mengden zich anderen in het gekibbel, en waarachtig,
men was op het punt elkaar in de haren te vliegen!

Eindelijk, Goddank! togen wij een uur later weer op weg, goed gevoederd
en goed gedrenkt, zooals men hier te lande zegt. Men zou misschien nu
vóór het diner gelukkiger zijn. Waar is de jager, die niet een weinig
hoop blijft koesteren, wanneer hij het geluid der oude patrijs hoort,
die haar kleintjes roept, om ze voor het invallen van den nacht
te verzamelen.

Wij waren dan weer op weg. De honden, even knorrig als wij, waren
vooruitgestoven. Hunne meesters schreeuwden hen achterna met zulke
schrikkelijke geluiden, dat zij op kommando's van de engelsche
marine geleken.

Ik volgde met onzekeren tred. Ik begon mij bek-af te gevoelen. Mijn
weitasch, hoe plat zij ook was, bengelde loodzwaar tegen mijn
lenden. Mijn geweer, thans van een ongeloofelijke zwaarte deed mij mijn
wandelstok betreuren. Ik had gaarne mijn kruithoorn en hageltasch,
voorwerpen die het mij uitermate lastig maakten, te dragen gegeven
aan een paar van de kleine boerenjongens, die mij volgden en mij
spottend vroegen: »hoeveel van die viervoetige beesten ik al geschoten
had?" Maar ik durfde niet uit eigenliefde.

Zoo gingen nog twee uren, nog twee doodelijk lange uren voorbij. Onze
beenen hadden wel vijftien kilometers afgelegd. Wat mij als zeker
en vast voorkwam, was dat ik eerder met het spit in de lenden zou
terugkeeren, dan een half dozijn kwartels thuis kon brengen.

Plotseling laat zich een gesuis hooren, dat mij van mijn stuk
brengt. O! dezen keer is het waarlijk een kompagnie patrijzen, die
bij een struik opvliegt. Algemeen geweervuur! Willekeurig vuur! Op
zijn minst knalden vijftien schoten, waaronder het mijne.

Te midden van den rook, weerklinkt een kreet! Ik kijk...

Het is een boer, wiens rechterwang zich zoo dik vertoonde, alsof hij
aan dien kant een noot in den mond had.

»Mooi zoo! een ongeluk!" riep Brétignot.

»Dat mankeert er nog maar aan!" schreeuwde Duvauchelle.

Dat was alles wat hun dat »misdrijf" ontlokte, van verwondingen
toegebracht te hebben, zonder het voornemen te hebben den dood
te berokkenen," zooals het wetboek zegt. En die menschen, zonder
gevoel, zonder hart, liepen op hunne honden toe, die twee patrijzen
aanbrachten, die slechts gekwetst waren, en die zij met den hiel hunner
laarzen afmaakten. O! ik wensch hun hetzelfde genot toe--wanneer zij
ooit het leven moeten laten!

En gedurende dien tijd stond de boer daar steeds met zijn dikke wang
en kon niet spreken.

Maar daar kwamen Brétignot en zijn makkers op hunne schreden terug.

»Welnu, brave man, wat is er?" vroeg Maximon op beschermenden toon.

»Wat er is? Ziet gij dat niet? Hij heeft een hagelschot in de wang",
antwoordde ik.

»Och, dat is niets!" hernam Duvauchelle, »dat is volstrekt niets!"

»Jawel!... jawel!..." zei de boer, die de belangrijkheid van zijn
verwonding door een verschrikkelijk leelijk gegrijns meende te moeten
onderstreepen.

»En wie is zoo onhandig geweest om dien armen drommel te
kwetsen?" vroeg Brétignot, wiens uitvorschende blik op mij bleef
rusten.

»Heb jij niet geschoten?" vroeg mij Maximon.

»Ja, ik heb geschoten,... net als iedereen."

»Welnu, dan is de zaak uitgemaakt!" riep Duvauchelle.

»Hoe, uitgemaakt?" vroeg ik.

»Ja, jij bent een even onhandig jager als Napoleon I," zei Pontcloué,
die het keizerrijk verfoeide.

»Ik!" riep ik. »Ik!..."

»Niemand anders kan het zijn!" sprak Brétignot gestreng.

»Inderdaad, die mijnheer is een gevaarlijk mensch!" meende Matifat.

»En wanneer men zoo'n knoeier is, dan weigert men de uitnoodigingen,
die men ontvangt, vanwaar zij ook mochten komen!"

En daarmee maakten de heeren er zich van af.

Ik begreep hen. Zij lieten den gewonde voor mijn rekening.

Er viel niet te aarzelen. Ik legde het hoofd in den schoot. Ik
haalde mijn beurs voor den dag en bood dien braven boer tien franken
aan. Merkwaardig was de uitwerking van dat geneesmiddel op den
gewonde. Zijn gezwollen wang slonk onmiddellijk. Ik ben overtuigd
dat hij de noot, die hij achter de kiezen had, ingeslikt heeft.

»Het gaat nu beter?!" vroeg ik.

»O! la... la!... O! daar komt het weer!"... antwoordde hij, terwijl
de wang weer opzwol; »maar nu de andere, de linker".

»Neen, neen," riep ik. »Eén gekwetste wang is voor ditmaal genoeg."

En ik ging heen.



VIII.


Terwijl ik zoo mijn rekening met dien slimmen Piccardiër boer
vereffende, waren de anderen vooruitgestapt. Zij hadden mij daarenboven
genoegzaam te verstaan gegeven dat men volstrekt niet veilig was in de
nabijheid van zoo'n lomperd als ik. De meest eenvoudige voorzichtigheid
maande hen, zich van  mij  te verwijderen.

Brétignot zelf, gestreng maar onrechtvaardig, liet mij aan mijn
lot over, alsof ik een heksenmeester was, die met het kwade oog
is bedeeld. Allen verdwenen weldra achter een klein bosch ter
linkerzij. En om de waarheid te zeggen, ik was er niet rouwig om. Ik
zou nu slechts verantwoordelijk voor mijn eigen daden zijn!

Ik zat dus alleen, alleen te midden van die vlakte, die niet te
overzien was. Groote God! wat kwam ik er ook doen met al dat tuig op
mijn schouders! Geen enkele patrijs, die mij tot het lossen van een
schot uitnoodigde! Geen enkel haas, wiens »lepels" ik kon ontwaren,
zoo als de jagers zich in hun vreemdsoortige taal uitdrukken. Instede
van in mijn kabinet lekkertjes te zitten lezen of schrijven of zelfs
niets te doen, stond ik hier!

Ik stapte doelloos voorwaarts. Ik zocht de gebaande paden op, en
verkoos die boven de omploegde akkers. Ik ging telkenmale gedurende
tien minuten zitten en stapte daarna weer gedurende twintig minuten
voort. Er was geen huis binnen een straal van vijf kilometers te
zien. Geen torenspits stak boven den gezichteinder uit. Ik bevond me
in een woestenij. Van tijd tot tijd verhief zich dreigend een paal
met het spottend opschrift: Privatieve jacht.

Privatieve? toch niet voor het wild voorzeker: want daarvan was geen
spoor te ontdekken!

Ik stapte maar voort, droomende, philosopheerende, met het geweer aan
den riem over den schouder hangende, en legde daarbij een vlugheid aan
den dag, alsof ik een lamgeschoten vlerk had. De zon daalde, niet vlug
genoeg volgens mijn verlangen. Had een nieuwe Josua haar, in weerwil
der cosmografische wetten, andermaal in haar dagelijksche loopbaan ten
genoege van mijn razende metgezellen doen stilstaan? Zou de nacht dan
nooit haar vleugelen over dien ellendigen jachtopeningsdag uitspreiden?



IX.


Maar er is een grens aan alles, zelfs aan privatieve jachtterreinen. Ik
kreeg een bosch in het gezicht, dat de vlakte afsloot. Nog een
kilometer, en ik zou het bereiken.

Ik stapte dus voort, evenwel zonder den pas te versnellen. Die
kilometer werd ook afgelegd, en ik kwam bij den rand van het bosch aan.

In de verte, maar zeer in de verte, knalden de geweerschoten als een
slotbouquet van een luisterrijk vuurwerk.

»Hoeveel dooden zij van dat arme wild!" dacht ik. »Waarachtig, zij
willen niets voor het volgende jachtseizoen overlaten!"

En hoe veranderlijk de mensch toch kan zijn! Toen kwam het denkbeeld
bij mij op, dat ik in het bosch misschien gelukkiger zou wezen
dan op de vlakte. In de boomkruinen konden toch nog altijd van die
onschuldige musschen te schieten zijn, die, behoorlijk opgepend,
door de beste gaarkeukens aan hunne klanten voor vette leeuwerikken
of vinken voorgezet worden.

Ik volgde toen de boschpaden, die op den grooten weg voerden.

Waarlijk, de jachtduivel had bezit van uwen onderdanigen dienaar
genomen. Ja, ik droeg mijn geweer niet meer over den schouder. Ik
had het met zorg geladen en droeg het met gespannen haan, terwijl ik
angstig en oplettend keek rechts en links.

Maar niets! De musschen wantrouwden waarschijnlijk de Parijzer
gaarkeuken en hielden zich schuil. Ik legde een of twee malen
aan.... Het waren slechts bladeren, die onder de bries zich bewogen en,
wel beschouwd, mocht ik mij toch niet veroorloven bladeren te schieten!

Het was toen vijf uur. Ik wist, dat ik binnen veertig minuten in
de herberg terug zou zijn, waar wij zouden dineeren, alvorens in
den postwagen plaats te nemen, die ons allen, menschen en beesten,
levenden en dooden, naar Amiens moest terugbrengen.

Ik bleef dus het voornaamste boschpad volgen, dat in schuine richting
naar Hérissart voerde en keek daarbij waakzaam rond.

Plotseling bleef ik staan.... Het hart klopte mij sneller in den
boezem!

Onder een struik, op vijftig passen afstand, tusschen de doornen en
ruigten, zag ik voorwaar iets.

Het was zwartachtig, met een zilverachtigen rand, en vertoonde een
plek van levendig rood, evenals een vurig oog, dat mij aankeek!

Voorzeker een viervoetig wild of wel een groote vogel--dat kon ik
niet uitmaken--was hier neergekomen. Ik aarzelde tusschen een haas,
een volwassene voorzeker, en een fazantenhen. Welnu, waarom niet? Kijk,
dat zou mij in het bizonder in den dunk mijner makkers doen stijgen,
wanneer ik met een fazant in de weitasch terugkwam!

Ik naderde dan ook zeer voorzichtig, met het geweer, gereed om aan
te leggen. Ik hield mijn adem in. Ik voelde mij ontroerd, nog erger
ontroerd dan Duvauchelle, Maximon en Brétignot het te samen konden
zijn.

Toen ik eindelijk op een gepasten afstand was gekomen,--op twintig
passen ongeveer,--knielde ik, om van mijn schot zeker te zijn,
bracht de kolf van het geweer aan den schouder, deed het rechteroog
flink open, sloot het linker, en zorgvuldig door den inkeep van het
viziertoestel langs den bovenrand van den vizierkorrel naar het wild
mikkende, drukte ik op den trekker en gaf vuur.

»Geraakt!" riep ik buiten mij zelven. »En ditmaal zal niemand er zijn
om mij mijn schot te betwisten!"

En inderdaad, ik had goed gezien, ja! met mijn eigen oogen gezien,
hoe de veeren, of beter de haren er afstoven!

Bij gebrek aan een hond, liep ik naar den struik en stortte mij op het
wild, dat onbeweeglijk daar lag en geen teeken meer gaf van leven! Ik
raapte het op....

Het was een marechausseehoed, geheel met zilver geboord, met een roode
kokarde er op, waarvan het rood mij als een oog scheen aantestaren.



X.


In dit oogenblik stond een lang lichaam, dat op het gras uitgestrekt
lag, op. Met schrik herkende ik de blauwe pantalon met zwarte
naadstreep, de donkere uniformjas met verzilverde knoopen, den gelen
buikriem en het ledergoed van Pandoor, die door mijn ongelukkig schot
gewekt was.

»Zoodat gij thans marechaussee-hoeden schiet?" zei hij met die
stembuiging en tongval, die het geheele gild kenmerkt.

»Marechaussee, ik verzeker u!" antwoordde ik stotterend.

»Zoodat gij zelfs de kokarde vlak in het midden geraakt hebt!"

»Marechaussee.... ik dacht.... dat het een haas was!.... Een ijdel
droombeeld!.... Maar ik bied u vergoeding aan!"

»Waarlijk!.... Zoodat een marechaussee-hoed zeer duur is.... vooral
wanneer hij zonder jacht-akte aangeschoten is."

Ik werd bleek. Al mijn bloed stroomde naar het hart terug. O, dat
was het netelige punt!

»Zoodat gij een jachtakte hebt?" vroeg Pandoor.

»Een jachtakte?"

»Ja, een jachtakte! Gij weet toch wel wat een jachtakte is?"

Waarachtig, ik had geen jachtakte! Ik had gemeend, dat ik voor een
enkelen dag jagens het zonder dat zou hebben kunnen doen. Evenwel ik
betuigde,--hetgeen men steeds bij dergelijke gelegenheden betuigt,--dat
ik mijn jachtakte vergeten had.

Een meesterlijke en voorname glimlach van ongeloovigheid krulde de
lip van den vertegenwoordiger der wet.

»Zoodat ik genoodzaakt ben proces-verbaal op te maken!" zei hij,
op den meer milden toon van iemand, die een buitenkansje in het
verschiet heeft.

»Waarom een proces-verbaal? Morgen zend ik u die jachtakte, mijn
brave marechaussee, en...."

»Ik weet er alles van; zoodat ik genoodzaakt ben proces-verbaal op
te maken!"

»Welnu maak proces-verbaal op, als gij toch ongevoelig zijt voor de
smeekbeden van een eerstbeginnende."

Een gevoelig maréchaussée zou geen maréchaussée meer zijn. Deze bracht
een zakboekje te voorschijn, dat in een geel perkament gewikkeld was.

»Zoodat gij heet?" vroeg hij mij.

Drommels! ja. Het was mij bekend, dat het in dergelijke wichtige
gevallen gebruikelijk is aan de autoriteit den naam van een vriend
op te geven. Als ik toen op dat tijdstip de eer had gehad lid te zijn
van het een of ander letterkundig genootschap, zou ik geen oogenblik
geaarzeld hebben den naam van een mijner collega's op te geven. Maar
ik vergenoegde mij thans, slechts den naam te noemen van een mijner
oudste vrienden te Parijs, een pianist met groot talent. De brave
kerel zat waarschijnlijk in dat oogenblik voor zijn instrument zich
te oefenen, en kon onmogelijk gissen, dat men bezig was proces-verbaal
tegen hem op te maken ter zake van een jachtdelikt.

Pandoor schreef zorgvuldig den naam van dat slachtoffer op, zijn
beroep, zijn ouderdom, en zijn woonplaats en verder adres. Toen
verzocht hij mij beleefd, hem mijn geweer toe te vertrouwen, waaraan
ik onmiddellijk en volijverig voldeed. Dat was zoo veel minder gewicht
te dragen. Ik verzocht hem zelfs, om ook de weitasch, den kruithoorn
en den hagelzak onder de verbeurdverklaarde goederen op te nemen. Maar
dat weigerde hij met een belangeloosheid, die ik betreurde.

Bleef nu het voorval met des maréchaussée's hoed over. Die kwestie
werd onverwijld middels een goudstuk ten genoegen van beide partijen
geregeld.

»Het is jammer," zei ik, »het was een goed onderhouden hoed!"

»Een bijna nieuwe hoed!" antwoordde Pandoor. »Zoodat ik hem gekocht
heb, zes jaren geleden van een brigadier, die gepensionneerd werd."

En na hem met een voorschriftmatig gebaar op het hoofd geplaatst
te hebben, stapte de deftige maréchaussée, terwijl hij het lichaam
loodrecht op de heupen geplaatst hield, en deze laatsten balanceerde,
den eenen kant op, terwijl ik naar den anderen kant ging.

Een uur later had ik de herberg bereikt, waar ik zoo goed mogelijk
de afwezigheid van mijn geweer verborg, en waar ik ook geen enkel
woord over dat ongeval repte.

Laat mij er bij vertellen, dat mijn metgezellen een kwartel en twee
patrijzen voor hun zevenen meegebracht hadden. Pontcloué en Matifat
waren sedert hunnen twist voortaan doodvijanden. Zij hadden elkander
met vuistslagen toegetakeld, ter zake van het haas, dat nog liep.



XI.


Dat is de lijst der aandoeningen, die ik op dien gedenkwaardigen
dag ondervond. Ik had misschien een kwartel en misschien een patrijs
gedood. Ik had misschien een boer verwond, maar ik had zeer zeker een
maréchaussée's hoed doorboord. Ik was jagende, zonder jachtakte betrapt
geworden. Er was een proces-verbaal tegen mij opgemaakt, maar op een
andersmans naam! Ik had het gezag bedrogen!!! Wat kon een nieuweling
in de edele kunst der Andersons en der Pertuisets meer overkomen.

Het is buiten kijf, dat mijn vriend de pianist onaangenaam verrast
is geweest, toen hem beteekend werd, dat hij voor het kantongerecht
te Doullens moest verschijnen. Ik vernam sedert, dat het hem niet
mogelijk geweest was een alibi te bewijzen. Dientengevolge was hij
tot zestien franken boete en tot de kosten veroordeeld, welke laatsten
nog wel ééns die som bedroegen.

Ik haast mij aan mijn verhaal toe te voegen, dat hij eenigen tijd
daarna een postwissel ontving onder de leus van: Restitutie, groot
twee-en-dertig francs, die hem zijn onkosten vergoedde. Nooit heeft
hij vernomen en zal ook nooit vernemen, van wien die postwissel kwam;
maar hij is door het kantonrechterlijk vonnis gebrandmerkt, hij is
thans bij de justitie bekend.



XII.


Ik houd niet van de jagers; ik heb het reeds aan het begin van deze
schets verklaard. Ik houd vooral niet van hen, omdat zij steeds hun
jachtavonturen vertellen. Nu heb ik de mijne verhaald. Vergeef het mij,
het zal niet weer gebeuren.

Die tocht is de eerste geweest en zal ook de laatste zijn, door
den schrijver ondernomen. Er is mij evenwel een herinnering van
bijgebleven, die veel op innigen wrok gelijkt. Zoo vaak ik dan ook
een jager ontmoet, die met het geweer onder den arm achter zijn hond
voortstapt, laat ik nooit na hem een goede jacht toe te wenschen. Men
beweert dat dit een kwaad voorteeken is, en zeker tegenspoed berokkend.


EINDE.






INHOUD.


        I. Broeder Sam en broeder Sib
       II. Helena Campbell
      III. Het artikel uit de »Morning Post"
       IV. De Clyde stroomafwaarts
        V. Van de eene boot op de andere
       VI. De kolk van Corryvrekan
      VII. Aristobulus Beerenkooi
     VIII. Een teleurstellend wolkje
       IX. Praatjes van Juffrouw Bess
        X. Eene Croquet-partij
       XI. Olivier Sinclair
      XII. Nieuwe plannen
     XIII. De heerlijkheden der zee
      XIV. Het leven te Jona
       XV. De bouwvallen van Jona
      XVI. Twee geweerschoten
     XVII. Aan boord van de »Clorinda"
    XVIII. Staffa
      XIX. De Fingal's grot
       XX. Alles ter wille van miss Campbell
      XXI. Een storm in eene grot
     XXII. De Groene Straal
    XXIII. Besluit


    Tien uren op jacht. Eenvoudige grillige inval






AANTEEKENINGEN


[1] Auld Reeky beteekent oude berookte, en is een bijnaam van Edinburg.

[2] Noot van den Vertaler. De haan van een geweer heet in het Fransch
ook chien. De Fransche woordspeling is hier niet weer te geven.






End of the Project Gutenberg EBook of De wonderstraal, by Jules Verne

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DE WONDERSTRAAL ***

***** This file should be named 27397-8.txt or 27397-8.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        https://www.gutenberg.org/2/7/3/9/27397/

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at https://www.pgdp.net/


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
https://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at https://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit https://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including including checks, online payments and credit card
donations.  To donate, please visit: https://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     https://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.